Nieuw IPCC-rapport pleit voor duurzaam bodembeheer
In haar recentste rapport toont het VN-klimaatpanel (IPCC) het verband aan tussen klimaatverandering en bodemgebruik. Menselijk bodemgebruik, zoals landbouw en bosbouw, is namelijk verantwoordelijk voor 23% van de door de mens veroorzaakte broeikasgassen. Veranderingen in landgebruik, zoals ontbossing of verstedelijking, hebben een grote impact op het globale en regionale klimaat en dragen bij tot de opwarming. De klimaatverandering leidt op haar beurt tot verwoestijning, bodemdegradatie en een verminderde voedselveiligheid in grote delen van de wereld. Gecombineerd met een hogere wereldwijde vraag naar veevoer, water en voedsel neemt het risico op water- en voedselschaarste toe.
Extreme hitte, droogte of overvloedige regenval hebben ook bij ons een negatieve invloed op de landbouwopbrengst. Deze zomer kampen aardappel- en fruittelers opnieuw met tegenvallende opbrengsten. Een weerbare landbouw moet de voedselvoorziening garanderen binnen de grenzen van de natuurlijke omgeving.
Heilige huisje
Tobias Ceulemans, docent Conservatiebiologie (K.U. Leuven), pleit daarom voor teeltkeuzes die de bodemeigenschappen respecteren. De technische geschiktheid van het teeltperceel zou de doorslag moeten geven bij de gewaskeuze. Daarmee plaatst hij het heilige huisje van de vrijeteeltkeuze op de helling. “Momenteel is het mogelijk om in valleien of op steile hellingen te kiezen voor maïsteelt. Maïs is populair om de mestoverschotten van veehouders weg te werken. Op zich is daar niets mis mee, maar de gevolgen van die teeltkeuze blijven niet beperkt tot het landbouwperceel zelf. In natte valleigebieden moeten namelijk diep ontwaterd worden. Daarbij ontsnapt onvermijdelijk koolstof uit de bodem, wat bijdraagt aan de klimaatverandering. In droge periodes draagt die ontwatering bij tot een verlies van onze grond- en oppervlaktewaterreserves.”
Onaangepaste teelten hebben bovendien een maatschappelijke kost, onder meer door compensaties voor oogstverliezen door droogte. Ceulemans haalt ten slotte aan dat de vrijeteeltkeuze ook nadelig is voor de landbouw zelf. Landbouwers van gespecialiseerde teelten, zoals fruit en wijnteelt, vinden door de vrijeteeltkeuze immers moeilijk geschikte gronden. Ook het IPCC stipt aan dat duurzaam bodembeheer cruciaal is om problemen zoals verdroging of erosie aan te pakken.
