Nieuw Noordzeeplan geeft natuurbescherming wind in de zeilen

4SEA dient reactie in

Als het over de Noordzee gaat, werken de milieu- en natuurverenigingen BBL, WWF, Natuurpunt en Greenpeace samen onder de paraplu van 4Sea. Vanuit 4SEA steunen we voluit de aanduiding van drie mariene reservaten (= “no go zones”), die noodzakelijk zijn voor de bescherming van onze natuur. Vandaag mag 30% van de Noordzee dan wel Natura 2000-gebied heten, maar de natuur is hier niet echt beschermd: hier kan nog steeds gevist of zand gewonnen worden. De mariene reservaten dienen echter exclusief voor natuurbescherming. 

Deze reservaten zijn voor 4Sea slechts een beginpunt. Ze beslaan een oppervlakte van ongeveer 6% van het Belgisch deel van de Noordzee, terwijl het wereldwijde VN-verdrag inzake Biologische Diversiteit stelt dat 10% als strikt beschermd natuurgebied aangeduid moet worden. Er zal dus verder gezocht moeten worden naar extra ruimte voor mariene reservaten.

Offshore wind moet natuurinclusief worden

Het nieuwe plan voorziet nog steeds de nodige ruimte voor de ontwikkeling van nieuwe offshore windparken in de zogenaamde Prinses Elisabeth-zone. Deze extra windparken zijn noodzakelijk om aan onze internationale klimaatdoelstellingen te voldoen. Maar een deel van de offshore energie zones is gelegen in het Europees beschermd Natura 2000-gebied. Hier windmolens bouwen is niet evident, aangezien de mariene natuur hier niet in een 'goede staat van instandhouding’ verkeert. 4Sea wil niet dat dit de uitbouw van de noodzakelijke windenergie blokkeert en vraagt daarom om extra investeringen in natuurbehoud, -herstel en -ontwikkeling op zee. Een derde energiezone in het Belgisch deel van de Noordzee in de toekomst is niet wenselijk.

Verder moet er volop ingezet worden op natuurinclusieve maatregelen bij de bouw van de offshore windparken. Dat vraagt om een doordachte inplanting van de turbines (niet in de grindgeulen), het gebruik van de juiste soort pylonen, een erosiebeschermingslaag die kan bijdragen aan het herstel van de natuurlijke grindbedden,... Daarvoor vragen we de nodige garanties, want zo kan windenergie in de Noordzee hand in hand gaan met bescherming van de Noordzeenatuur. 

Moet er nog zand zijn? 

Om de Noordzeenatuur weer naar een goede staat van instandhouding te brengen, is het van belang dat activiteiten met een negatieve impact op die natuur worden afgebouwd en stopgezet.  Daarom vinden we het een gemiste kans dat de zandwinningszones in Natura 2000-gebied verder kunnen ontgonnen worden. Deze zandwinning heeft heel negatieve effecten op de natuurwaarden, meer bepaald op de grindbedden en oesterriffen in deze zones. Die zones voor zandwinning worden daarom beter geschrapt uit het plan. Ook de nieuwe zoekzone voor zandwinning op een locatie waar recent een biodiversiteitshotspot ontdekt werd én een marien reservaat ingericht wordt, wordt beter geschrapt. Bescherming van oesterriffen is niet verenigbaar met zandwinning.

Het openbaar onderzoek voor het nieuwe marien ruimtelijk plan loopt nog tot 27 augustus 2024. Na de verwerking van de inspraakreacties en de nodige politieke besluitvorming, treedt het nieuwe plan in werking vanaf 2026. Alle informatie over het marien plan staat hier.

Auteur: Erik Grietens (beleidsmedewerker Bond Beter Leefmilieu) en Sarah Tilkin (beleidsmedewerker Noordzee voor Natuurpunt)