Nieuwe nachtvlinder voor Vlaanderen duikt op in Mortsel

In de nacht van 1 op 2 september ving nachtvlinderspotter Leo Janssen in zijn stadstuintje in Mortsel een dennenbandspanner, een nachtvlinder die totnogtoe enkel werd opgemerkt in Namen, Luik en Luxemburg. Een eerste waarneming voor Vlaanderen dus, en dat is redelijk uniek. De dennenbandspanner is één van de 2.360 nachtvlinders die totnogtoe in België werden vastgesteld. Dankzij zijn opvallend kleurpatroon is hij gemakkelijk herkenbaar.>

Nieuwkomer

De dennenbandspanner komt vooral voor in Midden- en Zuid-Europa. België ligt aan de rand van zijn verspreidingsgebied en ook in Nederland werd deze zuidelijke soort nog maar enkele keren gemeld. De rupsen voeden zich met de naalden van sparren. Wellicht was het exemplaar in Mortsel een toevallige zwerver.

Nachtvlinders kijken, een nieuwe hype?

De laatste jaren is nachtvlinderspotten een ware hype geworden onder natuurliefhebbers. Tot voor kort werd deze soortgroep nauwelijks bestudeerd in Vlaanderen maar op korte tijd heeft zich een hele batterij ‘mottenmannen’ passioneel in deze boeiende wereld verdiept. Deze trend werd ongetwijfeld aangewakkerd door activiteiten die door Natuurpunt (vaak in samenwerking met de Vlaamse Vereniging voor Entomologie) worden georganiseerd. In heel Vlaanderen organiseert Natuurpunt nachtvlindercursussen en tijdens ‘De Nacht van de Mot’ worden honderden mensen ondergedompeld in ‘de mottige wereld’.

Om nachtvlinders waar te nemen worden lampen gebruiken die veel UV-licht uitstralen. ’s Ochtends kan je in een nachtvlinderval al gauw tientallen soorten aantreffen, die, na determinatie, weer keurig worden vrijgelaten.

Nachtvlinders bestuderen kan overal: in natuurgebieden maar ook in bijna elke tuin zijn honderden soorten te vinden. In het stadstuintje van Leo Janssen, de man die de dennenbandspanner toevoegde aan de Vlaamse lijst, werden al meer dan 220 grote nachtvlindersoorten gedetermineerd. Opmerkelijk, want het tuintje,10 m²groot, ligt in het drukke Mortsel en ziet er allesbehalve ‘natuurlijk’ uit.

Vergeten meerderheid

Nachtvlinders behoren, net als dagvlinders, tot de grote familie van de vlinders. Maar nachtvlinders vormen de vergeten meerderheid: van de 2.468 Belgische vlindersoorten zijn er slechts een honderdtal dagvlinders.

Over dagvlinders is al heel wat geweten maar met onze kennis over nachtvlinders is het behoorlijk triest gesteld in Vlaanderen. Aan welke biotopen zijn bepaalde soorten gebonden? Met welke plantensoorten voeden de rupsen zich? Waar komen welke soorten voor? En vooral: hoe gaat het nu eigenlijk met onze nachtvlinders? Komen er soorten bij of verdwijnen er juist soorten? Veel vragen waarop we nauwelijks een antwoord kunnen geven. Een atlas van de nachtvlinders van Vlaanderen en een Rode Lijst over hoe het met elke soort is gesteld in Vlaanderen, dringen zich op. Enkel op basis van een degelijke wetenschappelijke basis, kunnen immers beschermingsmaatregelen worden genomen voor de soorten die dreigen te verdwijnen.

Meer info: Wim Veraghtert, Natuurpunt Educatie, 0496/97.87.79.

Meer weten over nachtvlinders? www.telmee.be of www.phegea.org of www.natuurfotoalbum.be