Nieuwe reuzenhoornaar in Europa, maar paniek is niet aan de orde

De vondsten van de zuidelijke reuzenhoornaar (Vespa soror) in Spanje, in de provincie Asturië, dateren uit 2022 en 2023, de vondsten zijn echter nu pas bekendgemaakt. Naast de Europese hoornaar en Oriëntaalse hoornaar (beide inheems) en de invasieve Aziatische hoornaar, telt Europa nu dus 4 hoornaarsoorten. Of de zuidelijke reuzenhoornaar een blijver is, valt nog af te wachten. In 2024 is de soort al niet meer waargenomen in Spanje, maar dat is geen garantie dat ze al verdwenen is.

De manier van hoe de soort in Europa is terechtgekomen, vermoedelijk via import van goederen, is vergelijkbaar met de introductie van de Aziatische hoornaar in Europa. Deze laatste heeft zich, sinds zijn introductie in 2004, bijna in heel West-Europa gevestigd en zet nu zijn verspreiding verder naar Centraal-Europa. Tot hiertoe lijkt het erop dat de zuidelijke reuzenhoornaar niet zo’n krachttoer aan het uithalen is, de verspreiding lijkt momenteel zeer beperkt te zijn. En de kans is zeer klein dat de soort zich ooit weet te vestigen in onze regio en grote delen van Europa.

En dit vooral omdat de zuidelijk reuzenhoornaar een echte warmteminnende soort is, die voornamelijk voorkomt in Zuid-China en de noordelijke regio’s van Thailand en Vietnam. Ze verkiest een subtropisch klimaat, in Europe beperkt tot de meest zuidelijke regio’s. Daarnaast komt ze bijna uitsluitend voor in bosgebieden. In Hongkong, waar de soort ook voorkomt, is ze bijna enkel te vinden in de parken en natuurgebieden en vermijdt ze bebouwde gebieden. Slechts een zeer klein deel van Europa heeft het geschikte klimaat en deze regio’s zijn ook minder bosrijk.

Ecologie

Nesten van deze hoornaar worden voornamelijk onder de grond gemaakt, slechts zelden in verlaten gebouwen en bovengrondse holtes. Vanaf eind maart ontwaakt de koningin uit winterslaap en start ze met het zoeken naar een geschikte nestplaats. Vanaf mei start de bouw van het nest en de eerste werksters verschijnen in juni. Deze soort maakt optimaal gebruik van het subtropische klimaat en nesten zijn actief tot begin januari. In de laatste maanden van deze cyclus worden mannetjes en nieuwe koninginnen geboren. Dit is dan ook een van de belangrijkste redenen waarom deze soort in onze regio allicht zich nooit kan vestigen, in die periode is het hier veel te koud voor deze soort.

De zuidelijke reuzenhoornaar, waarvan de werksters tussen 26 en 35mm en de koninginnen tot 45mm groot kunnen worden, zijn gekend om hun territoriaal gedrag en het verdedigen van hun nesten. Vooral in de periode dat nieuwe koninginnen geboren worden, wordt alles en iedereen aangevallen wat te lang aanwezig is in een perimeter van 2-3 meter rond het nest.