Op zoek naar de larven van de kwabaal

Eind maart werden er door het INBO (Instituut Natuur- en Bosonderzoek) aan het bezoekerscentrum Grote Netewoud enkele lichtvallen geplaatst. Dit omdat er enkele jaren geleden reeds werd vastgesteld dat de kwabaal met succes de weg had gevonden naar de paaivijver aan de watermolen in Meerhout. En dus was het nu tijd om een keer op zoek te gaan naar de larven van deze zeldzame zoet-water-kabeljauw.

De kwabaal is één van de vissoorten die onder druk staat in ons dichtbevolkte land. De soort was in 1970 uitgestorven in Vlaanderen. De soort is de enige kabeljauw die in zoet water leeft. Hij heeft overstroomde weilanden of met de waterloop geconnecteerde poelen nodig om zich te kunnen voortplanten. Op vele plaatsen waren/zijn deze verdwenen of niet meer bereikbaar voor de vis. Om de soort te behouden en ondersteunen, werd door het INBO (Instituut Natuur- en Bosonderzoek) en het ANB (Agentschap voor Natuur en Bos) in 2005 een herintroductieprogramma opgestart in het stroomgebied van de Grote Nete. Studies ter opvolging tonen aan dat de uitgezette dieren overleven en paairijp worden. Of de dieren zich ondertussen ook zelf terug kunnen voortplanten in de vallei van de Grote Nete wordt onderzocht. We onderzoeken of de soort zich succesvol voortplant door op zoek te gaan naar de larven. 

Kwabaallarven worden in de eerste weken van hun leven aangetrokken door licht. Op een zonnige dag in de tweede helft van maart kan je ze soms met het blote oog in de warmere bovenste waterlaag zien zwemmen. Op niet zonnige dagen of in troebel water is dit erg moeilijk. Daarom maken we gebruik van lichtvallen. De larven zwemmen naar het licht en komen in het valletje terecht. Als we larven vinden, weten we dat kwabaal in de buurt heeft gepaaid. Op die manier leren we welke locaties interessant voortplantingsgebied zijn voor de soort en welke helaas nog niet. Met die kennis kunnen we advies geven over habitatherstel om de kwabaalpopulatie verder te herstellen.

Helaas werden er voorlopig geen larven ontdekt tijdens dit onderzoek. Wat volgens onderzoeker Lore nog niet wil zeggen dat ze er niet zitten. Het is een delicaat onderzoek dat afhankelijk is van vele factoren zoals de temperatuur en de weersomstandigheden.

Een onderzoek van Lore Vandamme & Ine Pauwels - maart 2023 (INBO)