Opinie - Droogte is ook een politieke keuze
Deze opinie verscheen eveneens in Het Belang van Limburg (4 juni 2021)
Het mocht de voorbije maand mei dan wel flink regenen, toch staan heel wat grondwaterstanden nog steeds veel te laag. En dat komt niet alleen door het verstoorde klimaat”, zegt Robin Verachtert, beleidsmedewerker klimaat en water bij Natuurpunt. “Structurele verdroging is eveneens een politieke keuze.”
De recepten van verdroging en waterschaarste zijn genoegzaam bekend: een hoge verhardingsgraad, ontbreken van grote rivieren, ontoereikende wetgeving en weinig daadkrachtige handhaving. Daarnaast hebben beleidsmakers het waterbeheer veel te vaak exclusief afgestemd op economische sectoren als intensieve landbouw en de niet-aflatende bouwwoede. Water wordt via drainering, grachten en riolen in sneltempo afgevoerd richting zee, alleen maar om gronden zo snel mogelijk droog te trekken. Bepaalde waterbeheerders houden dit beleid, dat niet strookt met beloftevolle droogteplannen van de Vlaamse Regering als de Blue Deal, in stand.
We weten nochtans wat ons te doen staat: de nadruk moet dringend weer komen te liggen op regenwater vasthouden, zodat het kan infiltreren in de bodem. Maar tussen droom en daad staan bezwaren in de weg. Zo is er in Vlaanderen gewoonweg geen vergunning nodig voor de aanleg van nieuwe drainages in bijvoorbeeld landbouwgebied. Dit moet echt anders. Vanaf een bepaald debiet zou je drainages moeten beschouwen als een officiële wateronttrekking en dus heffingsplichtig maken. Nieuwe, schadelijke drainages zouden dan verboden kunnen worden en te diepe drainages opgeheven. Een andere oplossing kan eruit bestaan om tijdelijkheid van vergunningen voor grondwaterwinningen als het nieuwe, logische normaal te beschouwen. Gezien water een publiek goed is, hoort één individu of bedrijf immers geen eeuwigdurend recht te krijgen op deze schaarse grondstof. Met de eeuwigdurende vergunningen die vandaag nog steeds worden toegekend, leggen we een hypotheek op de toekomst van onze maatschappij en natuur.
Het is daarnaast cruciaal om van onze steden en dorpen opnieuw sponzen te maken. Een klimaatrobuuste sponsstad is zo ingericht dat het regenwater maximaal wordt opgevangen om overstromingen te verminderen en de hoeveelheid beschikbaar water te verhogen. Het opgevangen water wordt op wijkniveau gebruikt voor sproeien van tuinen, het huishouden en persoonlijke hygiëne. Door overbodige verharding in en rondom onze steden en dorpen te vervangen door wetlands, groene daken en regenpleinen geven we water opnieuw een centrale plaats in ons leven.
Natuurpunt blijft niet bij de pakken zitten. Met het project ‘Wetlands4Cities’ zullen we op minstens 5 plaatsen in Vlaanderen bestaande of nieuwe waterrijke gebieden nabij een stedelijke omgeving verbeteren, herstellen en inrichten als hotspots voor biodiversiteit én als natuurlijke klimaatbuffers.
