Oude graslanden zijn ook koolstofreservoirs

Net als heide wordt grasland vaak als ‘geen echte natuur’ beschouwd. Want het gaat om cultuurlandschappen, die we enkel met menselijke invloed kunnen behouden. Om bloemrijke graslanden te behouden, moet er gemaaid of begraasd worden. Daarom wordt vaak over halfnatuurlijke graslanden gesproken. Maar onterecht wordt wel eens gedacht dat dat minderwaardige natuur is: graslanden herbergen een enorme soortendiversiteit die je in andere habitattypes niet vindt. Steeds meer wordt duidelijk dat ze ook andere ecosysteemdiensten ondersteunen. In Engeland werd onderzocht in welke mate graslanden aan koolstofopslag doen. 

In vijf regio’s, van Kent in het zuiden tot Cumbria in het noorden, werden in totaal 630 bodemstalen (uit de bovenste 30 cm) uit 40 graslanden geanalyseerd. De verschillen tussen de graslanden zijn groot: zo slaan de bodems 4,4 tot 142,3 ton koolstof per hectare op. In de bovenste 15 cm van de bodem slaat een grasland gemiddeld 52 ton koolstof per hectare op. Daarbij werd een groot verschil vastgesteld op vlak van leeftijd: in graslanden van 25 jaar of ouder werd tot 106% meer koolstof opgeslagen in vergelijking met de jongere graslanden. Bij jongere graslanden ligt de snelheid van koolstofopname wel hoger: graslanden van minder dan 10 jaar oud nemen jaarlijks gemiddeld 1,7 ton per hectare op in de bovenste toplaag van de bodem; bij graslanden ouder dan 24 jaar is die hoeveelheid gezakt tot (gemiddeld) 0,21 ton per hectare per jaar. 

Niet alleen de leeftijd van het grasland speelt een rol, ook het bodemtype (met name de hoeveelheid kleideeltjes) en de neerslaghoeveelheid bepalen mee hoeveel koolstof er wordt opgenomen, waarbij meer jaarlijkse regenval doorgaans overeenkomt met hogere koolstofgehaltes. 

Daarnaast keken de onderzoekers ook naar de vegetatie. In de 40 graslanden brachten ze de plantendiversiteit in 200 proefvlakken in kaart. Daarbij werden 200 plantensoorten genoteerd, waarvan er 133 in minder dan 10 proefvlakken voorkwamen. De wetenschappers zagen dat de vegetatiesamenstelling wijzigt met de leeftijd van de graslanden: pionierssoorten groeien in jonge graslanden, stressbestendige soorten voornamelijk in oudere graslanden. Maar er was geen duidelijke relatie tussen de vegetatie en de koolstofhoeveelheid in de bodem. Het is dus niet zo dat graslanden met een hogere plantendiversiteit automatisch meer koolstof opslaan. 

Graslanden kunnen dus een hoge biodiversiteitswaarde combineren met een belangrijke ecosysteemdienst zoals koolstofopslag: een les die ook voor het Vlaamse natuurbehoud relevant is. 

Tekst: Wim Veraghtert (Natuurpunt Studie)

Bron: Lockwood et al. (2026). Semi-natural grasslands as a nature-based solution for climate change mitigation: An assessment of carbon and plant communities across age gradients.