Paddenstoelen tot op het strand?

Als je van het strand de duinen in wandelt, kom je in de eerste duinreep die gekenmerkt wordt door open, vaak nog stuivend zand met veel helmgras.  Nog iets verder zien we dat er al mossen en korstmossen beginnen te groeien, vaak duinsterretje. Deze twee habitattypes worden ook wel de witte en de grijze duinen genoemd en zijn opgenomen in de Habitatrichtlijn. Vlaanderen is er dus verantwoordelijk voor. De goede toestand van de zogenaamde witte en grijze duinen moet opgevolgd worden en om de zes jaar moet er gerapporteerd worden aan Europa. De paddenstoelen die het hier uithouden moeten wel specialisten zijn om in dit extreme milieu te overleven. Het zijn soorten die je nergens anders vindt, ze zijn exclusief voor de duinen.   

Er zijn een paar soorten die vooral in de late herfst en winter vaak massaal te vinden zijn. Onderstaande zes typische soorten die alleen maar in de duinen voorkomen, zijn gelukkig redelijk gemakkelijk te herkennen. Ze zijn ook  beschermd via de Europese habitatrichtlijn.

Het zandtulpje is een bekerzwam die uit het witte zand tevoorschijn komt en dan open splitst als een tulpje. Hij leeft van afgestorven helm. Tussen dat gras vind je ook de duinveldridderzwam: een stevige paddenstoel met witte sporen en wat grijzige plaatjes. Je zou zo’n stevige paddenstoel hier eigenlijk niet verwachten. De duinfranjehoed is wat frêler en heeft donkere plaatjes. Met wat geluk vind je ook de duinstinkzwammen tussen het helmgras. Sommige mensen vinden de geur zoetig, maar hij ruikt eerder naar aas: vliegen zijn er verzot op en verspreiden dan ook zijn sporen.

Afbeelding

Zandtulpje (foto: J.& M. Launoy)

De zeeduinchampignon groeit liever in de buurt van duinsterretjes en andere mossen. Champignons herken je aan de roze plaatjes, maar als de sporen rijpen, worden ze donker. Deze paddenstoel heeft een rafelige hangende ring, maar vaak blijft die ook hangen als franjes aan de hoedrand. Om de helmharpoenzwam te zien moet je veel geluk hebben want die is behoorlijk zeldzaam. Hij groeit aan de voet van oude helmpollen. Het steeltje staat vaak wat aan de zijkant en daardoor kan hij wel wat op een kleine oesterzwam lijken, de plaatjes lopen wat af op de steel. Er komen natuurlijk nog andere soorten voor, maar daarvoor moet je al heel wat ervaring hebben om ze te herkennen. Mycologische werkgroepen maken daar werk van!

Opvolging van unieke duinpaddenstoelen

In het kader van het Pink-project (permanente inventarisatie van natuurreservaten aan de kust) werden de hierboven beschreven 6 soorten paddenstoelen opgevolgd door medewerkers van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) in samenwerking met amateurmycologen. In Nederland worden dezelfde soorten opgevolgd via het Meetnet Zeereep. Witte en grijze duinen staan onder druk in Vlaanderen, wat problematisch is voor deze speciale paddenstoelen die enkel hier voorkomen. 

Afbeelding