Regering laat 200 miljoen EUR liggen om Vlaamse rand te vergroenen

In 2012 kleurde de regering binnen de Vlaamse rand heel wat nieuwe bouwgronden in. Die operatie leverde een meerwaarde op van maar liefst 203 miljoen euro. Dat blijkt uit een parlementaire vraag gesteld door Ingrid Pira (Groen). Met dat geld zou de regering andere, slecht gelegen bouwgronden kunnen opkopen en de haar beloofde 1.000 ha extra groen in de Vlaamse rand inrichten. Maar dat gebeurt niet. Dat komt omdat die meerwaarde quasi volledig aan haar neus voorbij gaat. Natuurpunt wil dat het systeem drastisch wordt bijgesteld.  

Hoe gaan we de betonstop financieren?

In 2012 gooide de Vlaamse regering de ruimtelijke ordening van een tiental gemeenten in de Vlaamse rand op de schop. Dat deed ze met de goedkeuring van het Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan voor het Vlaams Stedelijk Gebied Brussel (VSGB) dat ook het omstreden Uplace omvat.

Op een groot aantal plekken voorzag de regering nieuwe, extra bouwgronden, terwijl op een beperkt aantal andere plekken slecht gelegen bouwgronden werden geschrapt. Die ‘betonstop avant-la-lettre’ gold onder meer aan het Tiendeschuurveld te Zaventem waar woongebied werd omgezet naar landbouwgrond. In het eerste geval zijn eigenaars planbaten verschuldigd (op de gerealiseerde meerwaarde), in het laatste geval hebben ze recht op planschade (voor de geleden minwaarde).

In het dossier Tiendeschuurveld sprak de rechtbank onlangs een planschade uit van in totaal 725.000 euro. Deze som lag bevoegd minister Schauvliege blijkbaar te hoog, want in mei van dit jaar stelde ze zonder aarzeling een plan voor om het akkergebied terug om te zetten tot bouwgrond. Dat leidde tot heel wat protest, niet in het minste bij de burgemeester van Zaventem zelf, Ingrid Holemans (Open VLD). Nog de volgende dag trok de minister haar plannen terug. Dat is uiteraard goed, maar belet niet om te zeggen hoe prangend het gesteld staat met de alom noodzakelijke betonstop, én de financiering daarvan.

Vlaanderen deelt voor miljoenen euro’s aan cadeautjes uit, maar krijgt er amper iets voor terug

In hetzelfde plan uit 2012 creëerde de regering immers ook veel nieuwe bouwgronden. De meerwaarde daarvan loopt op tot meer dan 200 miljoen euro. Dat blijkt uit cijfers recent opgevraagd door Vlaams parlementslid Ingrid Pira (Groen). Met dit bedrag zou Vlaanderen honderden betonstopdossiers zoals dat van het Tiendeschuurveld kunnen bekostigen. Ze zou er zelf een groot deel van de 1.000 ha extra groen in de Vlaamse rand, zoals beloofd in het regeerakkoord, mee kunnen inrichten. Maar dat gebeurt niet.

Dat komt omdat de Vlaamse overheid amper iets van de meerwaarde terugziet. In geval van het VSGB gaat het om een luttele 8 miljoen euro, of minder dan 4%. Dit percentage staat in schril contrast met de planschade die steevast 80% bedraagt, en waar er zelfs stemmen opgaan om dit op te trekken tot 100%.

Planschade en planbaten moeten evenwichtig

Willen we een duurzame ruimtelijke ordening betaalbaar houden, dan moeten beiden in evenwicht. Naar aanleiding van dit dossier bestaat hiertoe een algehele consensus binnen de SARO. Dat is de strategische raad die het volledige middenveld weerspiegelt, en de regering op vlak van ruimtelijke ordening adviseert. Nu de regering zelf nog.