De Lijn wil in de Wondelgemse Meersen een stelplaats voor trams en bussen bouwen. Daarvoor moet helaas een belangrijk stuk groen verloren gaan. Toch bleef Natuurpunt Regio Gent in september, na lang beraad en met enige tegenzin, bij haar eerdere beslissing om geen bezwaar aan te tekenen. Dit koppelden we echter aan enkele scherpe voorwaarden voor De Lijn. De organisatie toont zich immers onvoldoende transparant en constructief. Dat De Lijn enkele weken later overging tot een kapping, nog voor deze voorwaarden grondig werden beantwoord, betreuren we ten zeerste (zie update onderaan dit artikel). Dit is een absoluut dieptepunt in de contacten met ons en met de buurt. We eisen nu op korte termijn duidelijke stappen, en de reactie van De Lijn zal ons verdere standpunt in dit dossier bepalen.
Korte voorgeschiedenis
De Lijn heeft nood aan een extra stel- en werkplaats, waar zowel trams als elektrische bussen kunnen gestald en onderhouden worden. De stelplaatsen in Gentbrugge en Destelbergen barsten uit hun voegen en kunnen niet uitbreiden omdat ze in de bebouwde kom liggen. In Wissenhage, in de Wondelgemse Meersen, is al 30 jaar een stelplaats voorzien, en dus koos De Lijn er uiteindelijk voor om daar de nieuwe stelplaats te bouwen.
Een eerste aanvraag werd, onder druk van buurtbewoners en milieu- en natuurverenigingen, ingetrokken. Oorspronkelijk wou De Lijn ook een oefenplaats voor bussen aanleggen in het gebied, maar die plannen zijn (dankzij buurtbewoners, Natuurpunt Regio Gent en andere organisaties) gelukkig van de baan.
Dat lokale stukje natuur blijft behouden, en Natuurpunt Regio Gent heeft zich geëngageerd om de natuur hier te herstellen en te beheren, samen met buurtbewoners. Dat is geen makkelijke opdracht, want het terrein vereist ook een grondige sanering en het herstel zal enige tijd, geld en moeite vragen. Toch houden we hieraan vast. In tegenstelling tot verhalen die de ronde doen, staat dit engagement volledig los van ons standpunt met betrekking tot de stelplaats. Natuurpunt Regio Gent wordt geen eigenaar van dit gebied, maar gaat hier enkel in op de vraag om hier het natuurbeheer te organiseren. Dat is de beste garantie dat dit gebied ondanks haar harde bestemming toch natuur kan blijven.
Intussen ligt er voor de site van de stelplaats een nieuwe aanvraag voor. Die werd al goedgekeurd door de Vlaamse overheid, en ook de stad Gent volgde dit oordeel.
Ons standpunt
Na lang beraad heeft Natuurpunt Regio Gent, met spijt in het hart, beslist om geen bezwaar meer in te dienen. Dit gebeurde op basis van de volgende argumenten:
- Het openbaar nut: Gent heeft nood aan een goed ontwikkeld en functionerend netwerk van openbaar vervoer. Die nood zal, in een sociale en klimaatneutrale toekomst, alleen maar toenemen. Stelplaatsen zijn hier een belangrijke schakel in. De Lijn is niet zomaar 'een bouwheer', maar dient een belangrijk maatschappelijk doel. De voornaamste reden waarom we dit, met lede ogen, laten passeren, is precies de nood aan extra openbaar vervoer.
- In een rechtstreeks overleg met De Lijn werd op een overtuigende manier beargumenteerd dat alternatieve locaties voor de stelplaats op middellange termijn onhaalbaar of onbetaalbaar zouden zijn. De bestemming van het gebied (industrie en gemeenschapsvoorziening), plus de eigendomssituatie (het gebied is in eigendom van De Lijn) zijn hierin belangrijke factoren.
- De opstelling van de overheden: zowel de Vlaamse overheid als de stad Gent gaan akkoord, na een eigen kritische beoordeling. Over het alternatief van een meer verspreide stelplaats - een piste die het actiecomité vooropstelt - kunnen wij als Natuurpunt Regio Gent niet oordelen, hierin volgen we instanties met meer expertise rond mobiliteit.
Onze voorwaarden blijven gelden: alternatievenonderzoek, natuurinclusief ontwerp, compensatie
Dat wil niet zeggen dat Natuurpunt Regio Gent dit zomaar laat passeren. Het gaat om een waardevol terrein in een wijk die vandaag al arm is aan groen. Onze stad heeft sowieso nood aan meer groen, in plaats van meer verharding. Ook wij zien dit gebied dus liever niet zomaar verloren gaan.
We stellen onze voorwaarden daarom nog eens extra scherp:
- Toon met een grondig(!) alternatievenonderzoek aan dat er écht geen andere locatie in het Gentse mogelijk of haalbaar is op afzienbare termijn.
- Maak het ontwerp van de stelplaats zo natuurinclusief mogelijk: beperk de ingenomen ruimte tot het minimaal noodzakelijke en laat zo veel mogelijk natuur over, voorzie groendaken, groenborders, gevelgroen, voedsel-, schuil- en nestplaatsen voor dieren, alternatieve energie, beperk de verharding, vermijd overmatige geluids- en lichthinder, enzovoort.
- De natuur die toch verloren gaat, moet gecompenseerd worden, liefst zo lokaal mogelijk.
We blijven dus vasthouden aan ons eerder uitgesproken standpunt, maar willen van De Lijn hardere garanties dat ze bovenstaande voorwaarden ook inwilligt.
De Lijn: neem dit dossier én de buurt serieus
Toch zijn we strenger en kritischer geworden naar de houding van De Lijn in dit hele verhaal. De Lijn heeft er alle belang bij om zich constructief en transparant op te stellen. Toch schiet de organisatie hierin tekort. Onderstaande boodschappen werden rechtstreeks besproken met De Lijn. Haar reactie zal ons verdere standpunt in dit dossier bepalen.
Luister en ga in gesprek
We betreuren het complete stilzwijgen van De Lijn. Neem de grieven van buurtbewoners serieus en blijf luisteren en praten. Buurtbewoners, milieu- en natuurorganisaties en overheden: ze spreken zich allen uit in dit dossier en gaan in gesprek. Maar de hoofdrolspeler in dit hele verhaal, De Lijn, hult zich als enige in stilzwijgen. Dit kan niet.
Maak je alternatievenonderzoek openbaar
Als De Lijn zich sterk maakt dat er geen alternatieve locaties mogelijk zijn, en ze dat daadwerkelijk grondig onderzocht heeft, dan moet ze dat onderzoek ook openbaar maken.
Maak dit alternatievenonderzoek dus publiek toegankelijk, zodat iedereen dit kan inkijken. Stel ook een onafhankelijk mobiliteitsdeskundige aan om dit alternatievenonderzoek te beoordelen.
Onderzoek de huidige natuurwaarden en bescherm ze
Zoals je hierboven leest, eisen we een zo natuurinclusief mogelijk ontwerp van de stelplaats. De Lijn maakt zich ook sterk dat ze dit zal realiseren. Maar het ontbreekt aan duidelijke details en een stappenplan. De Lijn heeft onvoldoende zicht op hoe de huidige biodiversiteit op het terrein eruit ziet en weet niet hoe deze te beschermen, of maakt dat alleszins niet kenbaar. Maak hier grondig werk van, en laat je omringen door specialisten. Dat een goedbedoeld initiatief om de soortenrijkdom van het gebied in kaart te brengen (ook vrijwilligers van Natuurpunt Regio Gent namen hieraan deel), werd onthaald op GAS-boetes, is een zeer jammerlijk signaal.
UPDATE sinds 9 oktober (ontruiming en kapping)
Op 9 oktober liet De Lijn het gebied volledig ontruimen. De politie was massaal aanwezig om de bezetters van het bos weg te halen. Nog groter was ieders verbazing toen De Lijn meteen erna startte met het kappen van bomen en het vernietigen van natuurwaarden, blijkbaar - zo bleek achteraf pas - om verdere bezetting tegen te gaan en de site bouwklaar te maken.
Natuurpunt Regio Gent vindt deze werkzaamheden onaanvaardbaar, vooral omdat verschillende van onze voorwaarden en eisen nog niet werden ingewilligd:
- De Lijn heeft het alternatievenonderzoek nog steeds niet openbaar gemaakt. Nochtans dé belangrijkste eis (zowel van ons als vanuit de buurt) waar maar geen gevolg aan wordt gegeven.
- Ook onze vraag om dit alternatievenonderzoek extra te laten nakijken door een onafhankelijk mobiliteitsexpert, werd nog niet ingewilligd.
- De Lijn kon intussen wel aantonen dat ze, samen met een studiebureau, nagedacht heeft over het natuurinclusieve ontwerp, de aanwezige biodiversiteit, milderende maatregelen en boscompensatie. Maar opnieuw: ook dit onderzoek werd niet op een toegankelijke manier gecommuniceerd naar de buitenwereld.
- Er zijn nauwelijks constructieve contacten met de buurtgroep, laat staan dat er proactief gecommuniceerd wordt over het dossier en de stappen daarin.
Deze voorwaarden hebben we nochtans heel duidelijk gecommuniceerd naar De Lijn. We drongen er meermaals op aan om hier werk van te maken. Helaas zonder veel resultaat.
De Lijn moet inzien dat de dossiers die opgemaakt zijn in het kader van de juridische aanvraag voor een omgevingsvergunning (zoals een plan-MER), geen communicatie is op maat van de buurt of andere betrokken partijen. Gezien de gevoeligheid van dit dossier moet De Lijn breder in dialoog gaan én toegankelijk communiceren.
De Lijn zet haar plannen dus gewoon door, zonder voorafgaande communicatie, zonder uitleg, zonder luisterbereidheid, zonder verbinding op te zoeken met de buurt. Het getuigt van een verregaand gebrek aan respect en wakkert de polarisatie alleen maar aan.
Bovendien zet De Lijn haar eigen geloofwaardigheid en betrouwbaarheid op het spel. Het zal onze houding alleen maar kritischer maken.
Intussen heeft de Raad van Vergunningsbetwistingen De Lijn opgelegd om de werkzaamheden te staken tot er een uitspraak is in de lopende beroepsprocedure van BOS+. Hopelijk kan deze periode ademruimte bieden en komt De Lijn tot inkeer. We eisen van De Lijn om nu écht verantwoordelijkheid op te nemen en om haar houding en communicatie in dit dossier te verbeteren. Wij zullen hier alleszins kritisch over waken.
Ontvang nieuws over onze natuur en activiteiten rechtstreeks in je mailbox.
Abonneer je op onze nieuwsbrief