Op 21 oktober hebben onderzoekers van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) en vrijwilligers van Natuurpunt Regio Gent enkele honderden grote modderkruipers uitgezet in de Keuzemeersen (Drongen) en Latemse Meersen (Sint-Martens-Latem). Zo willen we deze iconische vis er weer bovenop helpen. De soort is bedreigd in Vlaanderen, vooral door het verdwijnen van natuurlijke riviervalleien.
Vis die onweer kan voorspellen
De grote modderkruiper is een langwerpige vis die vooral opvalt door zijn zogenaamde baarddraden en goudkleurige strepen op de flank.
Vroeger was de grote modderkruiper erg bekend omdat hij onweer kon voorspellen. Van zodra er onweer op komst was, begon hij zich zeer onrustig te gedragen. Sommige oudere mensen kennen deze vis misschien nog onder zijn volksnaam ‘weeraal’.
Kritisch bedreigd
Voor de Tweede Wereldoorlog kwam de grote modderkruiper nog wijdverspreid voor in Vlaanderen. Vooral het stelselmatig verdwijnen van natuurlijke overstromingsvlaktes, maar ook intensieve slootruimingen, hebben de soort sterk doen achteruitgaan. In Vlaanderen zijn er enkel uit de Noorderkempen en de Demervallei nog enkele relictpopulaties bekend. In de Leie- en Scheldevallei, waaronder ook de Gentse natuurgebieden, is de soort al meer dan 40 jaar niet meer gezien.
“Toch zijn er hoopgevende signalen”, vertelt Jeroen Van Wichelen, onderzoeker bij het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO). “Met behulp van een innovatieve monitoringstechniek vonden we vorig jaar sporen van grote modderkruipers in de Gentbrugse Meersen, Bourgoyen-Ossemeersen, Assels en Latemse Meersen. Tegelijk blijkt uit ons onderzoek dat deze vissen genetisch niet gezond zijn, wellicht door te kleine en geïsoleerde populaties en dus inteelt.”
“Door jonge kweekdieren uit te zetten in de Keuzemeersen en Latemse Meersen, kunnen we de huidige relictpopulaties in de Leievallei genetisch versterken.”

Meer ruimte voor water
Dat het INBO kiest om de grote modderkruiper uit te zetten in natuurgebieden langs de Leie en Schelde, verheugt ook Natuurpunt Regio Gent. “Onze beheerploegen en vrijwilligers maken hier al jaren werk van robuuste riviernatuur, waar water meer ruimte krijgt, de waterkwaliteit goed is en waterlopen beheerd worden met aandacht voor oever- en bodemleven”, vertelt Geert Spanoghe, conservator van de Keuzemeersen bij Natuurpunt Regio Gent. “Dat zijn precies de leefomstandigheden die de grote modderkruiper nodig heeft, maar waar evengoed een heleboel andere soorten van profiteren.”
“We gaan dat beheer de komende jaren uiteraard verderzetten, zodat de grote modderkruiper weer een onlosmakelijk onderdeel wordt van de typische riviernatuur van weleer.”
Ook andere Gentse locaties onderzoeken
“Met Natuurpunt werken we samen aan de bescherming en ontwikkeling van waardevolle natuur. Het uitzetten van de grote modderkruiper is belangrijk voor deze soort, daarom onderzoeken we nog of we hem in de toekomst ook kunnen uitzetten in andere gebieden zoals de Bourgoyen-Ossemeersen en de Gentbrugse Meersen”, zegt Astrid De Bruycker, Gentse schepen van Openbaar Groen.
De uitzettingen in de Keuzemeersen en Latemse Meersen kaderen in het ‘Soortenbeschermingsplan grote modderkruiper’, dat in 2021 door het Agentschap Natuur en Bos (ANB) en het INBO uitgerold werd.
Ontvang nieuws over onze natuur en activiteiten rechtstreeks in je mailbox.
Abonneer je op onze nieuwsbrief