Urgentieplan brengt wilde rozen terug naar Vlaams-Brabant

In november plantte Natuurpunt op drie verschillende locaties in Vlaams-Brabant opnieuw wilde rozen aan. Hiermee wil de organisatie het uniek genetisch materiaal van bv. de sterk bedreigde kraagroos bewaren voor de toekomst. Het inventariseren, opkweken en heraanplanten, kadert in het Urgentieplan. Dit is een Duurzaam Biodiversiteitsproject van de provincie Vlaams-Brabant met als doel zeldzame soorten te redden in de provincie.

Natuurpunt wilt het uniek genetisch materiaal van bedreigde wilde rozen bewaren voor de toekomst. “Allereerst proberen we het (hakhout-)beheer aan te passen waar nog wilde rozen groeien”, zegt Kevin Lambeets, consulent natuur bij Natuurpunt. “Parallel daarmee kweekten we ook wilde rozen op uit zaden, zochten we naar een geschikte standplaats en hebben we ook heraangeplant. De focus lag daarbij op streekeigen en voor de provincie prioritaire soorten. In eerste instantie de bedreigde kraagroos, maar gaandeweg werden ook stijlroos, berijpte viltroos, schijnviltroos, gewone viltroos en bosroos in kaart gebracht”, vervolgt Lambeets. 

Vrijwilligers van Natuurpunt ontfermden zich over deze wilde rozen. Na een driejarig kweektraject, werden in november 2019 een 150-tal wilde rozen op drie verschillende locaties aangeplant. Dit verkleint de kans op uitsterven aanzienlijk, zeker voor de kraagroos waarvan nog amper een vijftal exemplaren in het wild overleefden bij aanvang van het Urgentieplan.
In het natuurgebied Grote Getevallei (Linter-Zoutleeuw) werden een 70-tal planten aangeplant vlakbij de oude spoorwegzate ‘IJzerenweg’. In Aronst Hoek (Geetbets) werd een ca. 150m lange doornhaag van wilde rozen en tweestijlige meidoorn heraangeplant langs het wandelpad. In Heibos (Kortenaken) werden twee groepen van telkens zes kraagrozen aangeplant in Gelbergen.

Wilde rozen in België

België telt 19 soorten inheemse wilde rozen, waarvan er 16 zeldzaam tot zeer zeldzaam zijn. Wilde rozen verdwenen geleidelijk doordat de groeiplaatsen teniet gingen: hagen en houtkanten werden gerooid, bosranden verdwenen en regelmatig onderhoud viel weg. Maar ook het gebruik van herbiciden speelt een grote rol. Toch maken wilde rozen deel uit van ons cultuurlandschap, bv. gelegde heggen als veekering.
De bedreigde kraagroos komt sinds de eeuwwisseling nog maar op een 20-tal plaatsen in Vlaanderen voor. Daarbij overleeft deze dikwijls in kleine relicten waar regulier onderhoud zoals snoeien langs voetwegen, of hakhoutbeheer van houtkanten nog standhoudt. Maar de lage aantallen maakt de kraagroos zeer kwetsbaar.

Urgentieplan Vlaams-Brabant

In het kader van het Duurzaam Biodiversiteitsproject: ‘Een Urgentieplan voor de redding van provinciaal prioritaire soorten en koesterburen in Vlaams-Brabant’, werden in totaal 58 locaties uitgekozen waar gewerkt wordt rond 23 provinciaal prioritaire soorten en een tiental bijkomende soorten. Naast grauwe klauwier, veldkrekel, beemdkroon en blauwe knoop, hoort daar ook de kraagroos bij. Tijdens de inventarisatieronde in functie van kraagroos werden elf inheemse wilde rozen in kaart gebracht in het oosten van Vlaams-Brabant. Bedreigde soorten werden opgekweekt en eens voldoende groot op geschikte locaties aangeplant. Bovendien werden rozenbottels overgebracht naar de zadenbank van de Plantentuin Meise voor langdurige bewaring. Natuurpunt wil in de toekomst ook een inventarisatie maken van wilde rozen in het midden en het westen van Vlaams-Brabant.

Tekst: Kevin Lambeets, Natuurpunt Beheer