Afbeelding
Aangereden steenmarter
Diemer Vercayie

Van verkeersslachtoffertellingen naar oplossingen

16 feb 2023
Categorieën
Natuurbericht


15 jaar waarnemingen van verkeersslachtoffers verzamelen, leert ons dat er voorspelbare zwarte punten zijn. Daar waar hoofdwegen natuurlijke corridors, valleien en beken kruisen, sterven veel wilde dieren onder onze wielen. Natuurpunt roept gemeenten en de Vlaamse overheid op om bij wegenwerken ook de verkeersslachtofferdata erbij te nemen en de aanleg van faunapassages mee in de geplande werken te schuiven. Een buis voor fauna onder het wegdek plaatsen is vaak een peulenschil in het grotere plaatje van de werken.  

Op vraag van Natuurpunt Denderstreek analyseerde Diemer Vercayie 15 jaar aan data over dierlijke verkeersslachtoffers die door burgers ingezameld werden via de websites waarnemingen.be en dierenonderdewielen.be. De resultaten werden voorgesteld op de eerste natuurstudiedag van de Denderstreek op 11 februari 2023. Er werd ingezoomd op een grondig gemonitorde en drukke verkeersader in landelijk gebied: de N45 tussen Aalst en Ninove. Tussen 2008 en 2023 werden 252 meldingen gedaan van overreden zoogdieren. Wat bleek? De meldingen zijn sterk geclusterd en die clusters komen precies overeen met de plaatsen waar de expressweg beekdalen kruist. Die beekdalen zijn groenblauwe aders in het landbouwlandschap. De resultaten tonen eens te meer dat deze een belangrijke corridor vormen voor wilde dieren om zich door het landschap te verplaatsen.

Afbeelding
kaart_dender_vallei.jpg

De hotspots van verkeersslachtoffers (omcirkelde vlekken) komen precies overeen met de plaatsen waar de N45 de beekdalen kruist (hoe blauwer, hoe lager gelegen). 

Nood aan oplossingen

De trieste top 10 van overreden zoogdieren op de N45 wordt aangevoerd door egel (74 meldingen), steenmarter (45) en vos (37). Maar het valt op dat ook de zeldzaam geworden bunzing hier op de vierde plaats staat met 34 meldingen. Elk slachtoffer is er voor deze soort een teveel. Met ons Belgisch wegennetwerk, dat op Malta na het meest dense is van heel Europa, is er duidelijk werk aan de winkel om dit terugkerend bloedbad te vermijden. Hoewel deze soorten bij een aanrijding meestal hoogstens voor enige blikschade zorgen, kunnen overstekende dieren toch een groot gevaar voor de verkeersveiligheid betekenen als chauffeurs reflexmatig uitwijken en op een andere rijstrook of in de berm terechtkomen. Er zijn diverse soorten constructies mogelijk om wilde dieren op een veilige manier naar de overkant van de weg te loodsen. Dat hoeven lang niet altijd (dure) ecoducten te zijn. Een eenvoudige (droge) buis onder het wegdek van ca 60 cm diameter, biedt voor de hier frequent gemelde soorten al een oplossing om veilig aan de overkant te komen. 


Afbeelding
kaart_denderstreek.jpg

In de Denderstreek werden tussen 2008 en 2023 zo’n 3.387 meldingen van overreden wilden dieren geregistreerd (rode stippen).

Inschuiven in geplande wegenwerken

Een weg opbreken om er een buis onder te leggen is een dure maatregel, tenzij je ze kunt inschuiven in reeds geplande werken. Dan is het vaak een peulenschil om even een greppel te graven en er een buis in te leggen. Grondige wegenwerken dienen zich niet elk jaar aan, dus bij deze willen we vanuit Natuurpunt gemeenten oproepen om bij geplande wegenwerken ook rekening te houden met het oplossen van de negatieve effecten van de weg voor onze fauna en beroep te doen op de ecologische expertise bij Natuurpunt. De gegevens van de verkeersslachtoffermonitoring (in heel Vlaanderen) zijn ter beschikking bij Natuurpunt en een analyse van knelpunten is relatief snel gemaakt. Maar zoals dit voorbeeld ook aantoont is het ook op plaatsen waar geen data voorhanden is, relatief eenvoudig voorspelbaar waar maatregelen nuttig zijn. 

Iedereen kan verkeersslachtoffers melden via www.waarnemingen.be of www.dierenonderdewielen.beDieren onder de wielen is een project dat Natuurpunt uitvoert in opdracht van de Vlaamse Overheid (Departement Omgeving).

Tekst: Kris Baetens (Natuurpunt Haaltert) & Diemer Vercayie (Natuurpunt)

Foto’s: Diemer Vercayie