Verlos ons van die stolp

De natuur stikt onder de stikstofstolp

Een strengere stikstofaanpak ligt natuurlijk enorm gevoelig wegens de impact op landbouw, mobiliteit en industrie. In Nederland leidde de stikstofaanpak tot een vergunningenstop. Dat wil men in Vlaanderen vermijden. Vorig natuurminister Schauvliege (CD&V) kwam met een voorlopige stikstofregeling. Die werd echter na een rechtszaak rond de uitbreiding van een kippenstal in Kortessem vernietigd. Huidig natuurminister Demir (N-VA) richtte voor de zomer een stikstofcommissie op die verschillende afbouwscenario’s laat onderzoeken. Daarover mag iedereen binnenkort zijn/haar mening geven via een openbaar onderzoek (data nog onbekend).

Waar ligt het probleem?

Het stikstofprobleem is niet nieuw. Al  vele jaren wordt de hoeveelheid stikstofvervuiling in de lucht gemeten en worden maatregelen genomen. Deze brengen langzaam verbetering, maar de vervuiling blijft vele malen hoger dan de schadedrempel.

Toch is er een opmerkelijk verschil:

• De vervuiling door verkeer neemt gestaag af. Zuiniger motoren, elektrificatie van de voertuigen en de doorbraak van de elektrische fiets liggen hieraan ten grondslag. Bij de industrie en huishoudens zorgen de opkomst van groene energiebronnen en renovatie van gebouwen voor een daling.
• De vervuiling door intensieve veeteelt daalt al meer dan 10 jaar niet meer. De laatste daling was het gevolg van strengere regelgeving voor het uitrijden van mest over het land. De technologische verbeteringen waarop sindsdien werd ingezet om de uitstoot van veestallen te verminderen, misten compleet hun doel.
• Zowat de helft van de stikstofdepositie die bij ons neerslaat, komt uit het buitenland. Maar er waait wel 3,5 keer zoveel in Vlaanderen geproduceerde stikstof naar onze buurlanden dan omgekeerd. 

Wat is het doel van de Vlaamse stikstof-aanpak?

De eindmeet voor kwetsbare natuur zonder stikstofvervuiling is 2050. Met een belangrijke tussensprint in 2030 als reeds 50% van onze kwetsbare natuur gespaard moet blijven van schade door stikstof. Een behoorlijke uitdaging, aangezien vandaag 82% van de natuurgebieden kreunt onder teveel stikstof.

Om deze doelen te bereiken zal de stikstof-aanpak uit 3 soorten maatregelen bestaan:

• Generieke maatregelen. Dit zijn maatregelen die een daling van de stikstofemissies over het hele grondgebied tot gevolg hebben. Een mooi voorbeeld is de elektrificering van de bedrijfswagens zoals voorzien in het luchtbeleidsplan. Ook de omschakeling naar duurzame energie zoals wind en zon vanuit een klimaatplan zal tot een daling van de stikstofuitstoot leiden.
• Gebiedsgerichte maatregelen. Aangezien ammoniak (vooral uit landbouw) op kortere afstand neerslaat dan stikstofoxiden (van verbranding) zal afbouw van veestapel en/of bemesting in de nabijheid van kwetsbare natuur een noodzakelijk onderdeel van het maatregelenpakket zijn.
• Specifieke herstelmaatregelen. Met de twee voorgaande categorieën van maatregelen wordt de stikstofkraan dichtgedraaid. Herstelmaatregelen voor natuur zijn de dweil waarmee de reeds veroorzaakte schade wordt opgekuist om zo het doel sneller te bereiken.

Wat wil Natuurpunt?

Er bestaan helaas geen gemakkelijke oplossingen. Zo zal ook de afbouw van de veestapel en/of bemesting in de nabijheid van kwetsbare natuur een noodzakelijk onderdeel van het maatregelenpakket moeten zijn. 

Natuurpunt zal de verschillende stikstofreductie-scenario’s kritisch bekijken en nagaan of ze voldoen aan volgende principes:

• De maatregelen pakken het probleem aan de bron aan.
• De vervuiler betaalt.
• Ook andere uitdagingen zoals klimaat, waterbeleid en biodiversiteitsbeleid worden ermee aangepakt.
• De maatregelen zijn kosteneffectief en handhaving is mogelijk.
• De maatregelen zijn sociaal verantwoord.

Kortom bescherm de natuur met een ambitieuze stikstofaanpak