Vlaanderen verdroogt, ondanks de regen
Het onverwachte verband tussen wateroverlast en watertekort is eenvoudig te begrijpen: het hemelwater wordt te snel afgevoerd langs riolen, grachten, kanalen en rivieren en te weinig vastgehouden. Door die snelle afvoer krijgen we overstromingen, met alle ellende van dien. Doordat te weinig water wordt vastgehouden, sijpelt het onvoldoende in de bodem en worden onze belangrijke ondergrondse watervoorraden, die instaan voor de helft van ons drinkwater, niet aangevuld. Vlaanderen verdroogt, zelfs al valt de regen met bakken uit de lucht.
Eerst water vasthouden en het dan pas vertraagd afvoeren is sinds de overstromingen van 2000-2001 het credo van het Vlaamse waterbeleid. En het werd ook verankerd in het meest recente regeerakkoord, met de belofte om verharding tegen te gaan, groendaken in te richten en erosie te bestrijden.
Tot zover de theorie. Doet de overheid iets om water beter vast te houden? Proef op de som zijn de recent goedgekeurde stroomgebiedbeheerplannen, plannen die het waterbeleid voor de komende zes jaar schetsen.
Wat blijkt: in heel Oost-Vlaanderen staat er niet één maatregel op het programma om het water beter vast te houden. Niet in het overstromingsgevoelige Denderbekken, niet in het Leiebekken en niet in het Boven-Scheldebekken. De plannen bevatten daarentegen wel veel maatregelen om het water sneller af te voeren. In plaats van de problemen met overstromingen en verdroging op te lossen, worden ze nog groter gemaakt.
Als (co)voorzitter van de bekkenstructuren kan de gouverneur hier zelf initiatief nemen. De stroomgebiedbeheerplannen kunnen op zijn vraag bijgestuurd worden. Door infiltratiebekkens te voorzien en beken te laten meanderen kan lokaal veel meer water opgeslagen en bijgehouden worden dan nu gebeurt.
De provincie kan daarnaast ook strengere stedenbouwkundige verordeningen afkondigen, want wat Vlaanderen te weinig heeft aan natuur, heeft het te veel aan bouwvlijt. Iedere dag verdwijnt 6 ha open ruimte onder steen en beton. Gevolg: water krijgt steeds minder kans om in de grond te trekken en wordt te snel afgevoerd.
Maar de strijd om het water wordt niet alleen op provinciaal niveau gewonnen. Op dit ogenblik is op Vlaams niveau het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen in opmaak. Dat plan zal onze ruimtelijke ordening voor de komende decennia bepalen. Decennia waarin de klimaatverandering voelbaar zal worden en waarin een betonstop cruciaal zal zijn om onze huizen droog, en onze watervoorraden op peil te houden.
Chris Steenwegen, algemeen directeur Natuurpunt
(dit opiniestuk verscheen in De Standaard, op 5/2/2016)
