Wolvin Naya is dood. En wat nu?

Wolvin Naya en haar welpen zijn opzettelijk om het leven gebracht. Tot die conclusie komt de Cel Natuurinspectie van het Agentschap voor Natuur en Bos. Ondanks de inspanningen van velen om het samenleven met de wolf mogelijk te maken, komt zo een einde aan de eerste wolvenroedel in meer dan een eeuw in Vlaanderen. Naya groeit uit tot een symbooldossier voor de bescherming van wilde natuur. Het draagvlak bij de mens is essentieel om de terugkeer van de wolf mogelijk te maken. En daarvoor moeten alle betrokken partijen zich inzetten.

In juni bracht het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek het nieuws dat alles erop wees dat wolvin Naya en wolf August zouden zijn bevallen van hun kroost in Limburg. Mannetje August werd regelmatig gezien op camerabeelden terwijl hij voedsel aanbracht. Op een bepaald moment veranderde dat. Hij stopte met voedsel aanbrengen, en sindsdien ontbreekt elk spoor van Naya en haar jongen. Ondanks gerichte zoekacties werden de dieren niet gezien op de beelden van de vele wildcamera’s in het leefgebied, en werden geen voetsporen, uitwerpselen, of andere tekenen van leven aangetroffen. De ongerustheid groeide dat Naya en haar kroost iets overkomen was.

Bevestiging
Dat vermoeden wordt vandaag bevestigd. De Cel Natuurinspectie van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) neemt - na maanden van grondig onderzoek - aan dat Naya en haar welpen niet langer in leven zijn, en kwaadwillig werden omgebracht. In Vlaanderen is de wolf beschermd door zowel de Europese als de Vlaamse wetgeving. Het doden van deze dieren vormt dan ook een ernstig misdrijf. Tijdens het onderzoek deed ANB in het kerngebied van de wolven, dat ontoegankelijk is voor publiek, vaststellingen van een persoon die een strop geplaatst had en van twee jagers met geladen geweer in een zone waar niet gejaagd mag worden. Een proces-verbaal werd opgesteld en het jachtverlof van deze personen werd ingetrokken.

Duurzame oplossingen
Sinds de terugkeer van de wolf, werden verschillende initiatieven genomen om het samenleven tussen mens en wolf mogelijk te maken. Zo werd door de Vlaamse overheid een Wolvenplan opgesteld, werd een subsidie voorzien voor veehouders om bestaande omheiningen wolfbestendig te maken, en werd het mogelijk om in geval van schade vergoed te worden. Zowel burgers als natuurorganisaties zetten zich in om de wolf in een positiever daglicht te stellen, en om duurzame oplossingen aan te bieden om het samenleven met de mens mogelijk te maken. WWF en Natuurpunt richtten het ‘Wolf Fencing Team’ op, met professioneel opgeleide vrijwilligers die veehouders kostenloos bijstaan met advies en de handen uit de mouwen te steken om hun bestaande omheiningen wolfbestendig te maken. 

Wolf August is nog steeds aanwezig in het gebied en wordt regelmatig vastgelegd door de wildcamera’s. Er wordt verwacht dat de komende jaren meer jonge wolven vanuit het buitenland België zullen bereiken op zoek naar nieuw, geschikt leefgebied. Het is daarom slechts een kwestie van tijd voor een nieuwe wolvin zich bij August vestigt. 

Verantwoordelijkheid
De vraag werpt zich op hoe we ervoor kunnen zorgen dat de dieren in de toekomst wél op een goede manier kunnen samenleven met de mens. Daarbij draagt de jachtsector een belangrijke verantwoordelijkheid. De gebeurtenissen van de afgelopen maanden tonen een tweespalt aan tussen de visie voor de bescherming van wolf, waar de sector zich op Vlaams niveau achter schaart, en de illegale praktijken die jagers op het terrein in het kerngebied van de wolven uitvoeren. Natuurpunt is dan ook benieuwd naar de acties die de jachtsector zal voorstellen om dergelijke situaties in de toekomst te voorkomen en het draagvlak voor de wolf te helpen vergroten. 

De controle op illegale praktijken vormt een belangrijke verantwoordelijkheid voor de Vlaamse overheid. Met slechts 28 natuurinspecteurs aangesteld voor heel Vlaanderen, is een investering in de handhavingsdiensten van ANB een prioriteit. Naast het inzetten op een goede handhaving in het leefgebied van de wolven, kan de wenselijkheid in vraag gesteld worden van ongebreidelde jaarrond verpachting in het kerngebied van de dieren. In plaats van de jacht te verpachten zonder veel controle, zou ook gewerkt kunnen worden met gerichte, concrete en vooral tijdelijke acties, zodat de natuur de rest van het jaar de nodige rust krijgt en een betere controle mogelijk is van de bewegingen in het gebied. 

Een draagvlak voor het samenleven met wilde dieren vormt de belangrijkste voorwaarde om de wolf in ons land opnieuw een kans te geven. Er bestaan veel vragen en mythes rond de terugkeer van deze iconische soort. Daarom moet er sterk worden ingezet om het samenleven tussen mens en wolf mogelijk te maken, en dragen alle betrokken partijen daarvoor een belangrijke verantwoordelijkheid.