Bericht uitgegeven door Natuurpunt op maandag 3 november 2014
Deze maand werden honderden Gewone zeehonden dood aangetroffen langs de Deense en Duitse kust. Een onderzoek van de Erasmus Universiteit Amsterdam heeft nu uitgewezen dat de dieren bezweken zijn aan een influenzavirus. Voorlopig heeft het virus zich nog niet verspreid tot bij ons, maar het is niet uitgesloten dat er ook hier dieren zullen sterven. Intussen staat het wel al buiten kijf dat het niet gaat om het zeer dodelijke virus dat in 1988 en 2002 lelijk huishield en de zeehondenpopulatie destijds met de helft deed afnemen.
Sinds begin oktober werden er in totaal 350 dode Gewone zeehonden (Phoca vitulina) gevonden op Helgoland, Sylt, Föhr en Amrum. Zeventien dieren uit verschillende getroffen locaties werden naar het departement Diergeneeskunde van de universiteit in Hannover overgebracht, waar ze onderzocht werden door Duitse en Nederlandse wetenschappers. “Ons onderzoek heeft uitgewezen dat het gaat om een influenzavariant”, zegt Ab Osterhaus, viroloog en voorzitter van de wetenschappelijke raad van de Zeehondencrèche Pieterburen. “We houden er rekening mee dat het virus zich via Duitsland doorheen het hele Waddengebied kan verspreiden.”
De bezorgdheid van de wetenschappers is allesbehalve ongegrond. Het verleden heeft al meermaals uitgewezen dat virale uitbraken bijzonder nefaste gevolgen kunnen hebben voor zeehondenpopulaties. Zo was het beruchte PDV (Phocine Distemper Virus) in 1988 verantwoordelijk voor de dood van maar liefst 10 650 zeehonden in het hele internationale waddengebied. Dat kwam overeen met de helft van de totale Gewone zeehondenpopulatie in de Waddenzee. Tot ieders verbazing herstelde de populatie zich wel bijzonder snel. In 2002 werden er namelijk alweer 20.975 geteld. Waarschijnlijk veroorzaakte de virusepidemie een strenge, natuurlijke selectie, waardoor enkel de sterkste dieren wisten te overleven en zich voort te planten.
In 2002 stak het bijzonder besmettelijke virus opnieuw de kop op in Noord-Europa, waardoor de zeehondenpopulatie opnieuw werd gehalveerd. De ziekte tast het imuunsysteem van de zeehonden aan en wordt overgedragen wanneer ze hoesten. De meeste besmette dieren overleden aan de ziekte zelf of secundaire infecties. Even werd gevreesd dat de zeehonden die deze maand langs de Deense en Duitse kust aanspoelden het slachtoffer zouden zijn van PDV, maar dat is uitgesloten.
Opeenvolgende epidemieën van een virusziekte worden meestal veroorzaakt door een virus dat qua eigenschappen enigszins afwijkt van de veroorzaker van de vorige epidemie. Daarom spreken we van een virusfamilie -of groep met verschillende stammen. Dat is vergelijkbaar met families en soorten bij planten en dieren, met het verschil dat het ontstaan van nieuwe soorten bij virussen veel sneller gaat. Dat er verschillende virusstammen zijn, maakt het voor wetenschappers moeilijk om na te gaan om welke variant het exact gaat. Daardoor is de bestrijding ervan ook een stuk lastiger.
Of het influenzavirus kan worden overgedragen van dier op mens is voorlopig nog onbekend. Een dergelijk geval werd nog niet gemeld, maar besmetting van dier op mens kan bij dit type virus nooit helemaal worden uitgesloten. Om volledig uitsluitsel te kunnen bieden, zullen de precieze eigenschappen van het virus nog verder onderzocht moeten worden. Onderzoekers wegen intussen de mogelijkheden voor vaccinatie in zeehondencrèches af.
De experts van de Zeehondencrèche Pieterburen en haar wetenschappelijke raad, de VESAC (Vetenary, Ethical & Scientific Advisory Committee), gaan deze week in gesprek met het ministerie rondom de uitbraak van het virus. Aangezien de Zeehondencrèche niet over voldoende financiële middelen beschikt om de honderden dieren te bergen en de volksgezondheid te waarborgen, zal de organisatie het ministerie om de nodige financiële steun vragen.
Zieke of dode zeehonden kan je altijd telefonisch melden bij op tel 050-42 43 00. Vind je een zieke of dode zeehond? Raak het dier dan niet aan, blijf op afstand en hou je hond aan de lijn.
Tekst: Ben De Witte, Natuurpunt
Foto’s: Shutterstock
Ontvang nieuws over onze natuur en activiteiten rechtstreeks in je mailbox.
Abonneer je op onze nieuwsbrief