Zeven prioriteiten voor een sterker klimaatbeleid

Natuurpunt kreeg woensdag een gouden erepenning uitgereikt voor onze jarenlange verdiensten voor de bescherming van natuur in Vlaanderen. Een ware eer. Ook een warme en welkome appreciatie voor de duizenden vrijwilligers, honderden professionelen en meer dan 110.000 leden van Natuurpunt. 

Lieven De Schamphelaere, voorzitter van Natuurpunt vzw, wees in zijn bedankingsspeech op het belang van burgers die uitspreken waar ze voor staan en daarmee politici op de maatschappelijke uitdagingen wijzen. Het klimaat is één, zoniet dé, uitdaging van de volgende jaren. Dat tonen tienduizenden burgers die week na week op straat komen.

In het klimaatvraagstuk is natuur een belangrijk deel van de oplossing. Het ligt zo voor de hand dat we het niet meer zien: de natuur is onze airco van de toekomst. De natuur is ons waterbekken van de toekomst. Ons water- en luchtzuiveringsstation van de toekomst. Onze fitness van de toekomst.

In deze flits presenteren we jullie zeven groene, of eerder “natuurlijke”, oplossingen om mee aan de slag te gaan in het klimaatdebat. Onze zeven prioriteiten voor een sterker klimaatbeleid. Klimaatbeleid zal immers niet alleen sociaal zijn of niet zijn, maar ook “groen” zijn of niet zijn.

Al onze voorstellen voor de Vlaamse verkiezingen kan u lezen in ons memorandum.

Overstromingen, droogte en modderstromen zijn voorbeelden van extreme weersomstandigheden die volgens de recentste klimaatmodellen alsmaar zullen toenemen. Gelukkig kunnen we beroep doen op natuurlijk oplossingen zoals wetlands om ons te beschermen tegen deze gevaren. Moerassen, slikken en schorren, (broek)bossen en natte graslanden: ze gedragen zich allen als echte schokdempers. Deze klimaatbuffers vangen water op en houden - zolang nodig - het water vast. In natte periodes verlaagt dit de pieken op bekken, rivieren en beken. Deze waterrijke gebieden hebben daarnaast een groot potentieel als koolstofsink.

Vlaanderen verloor echter 75% van zijn wetlands in de afgelopen 50-60 jaar. Een derde hiervan, zo’n 49.000 hectare, ligt in een groene bestemming, Natura2000-gebied of Ramsargebied. Als we deze wetlands herstellen, dat is opnieuw onder water zetten en de ruimte geven, zijn we niet alleen beter beschermd tegen extreme weersomstandigheden maar bereiken we meteen een groot deel van de Europese natuurdoelen en de doelen van de kaderrichtlijn water.

De intensivering van onze landbouw heeft zijn stempel gedrukt op het buitengebied. Het groter maken van percelen ging ten koste van kleine landschapselementen, in valleien ging de ploeg in menig grasland en steeds meer akkerbodems raken uitgeput. In een buitengebied dat zijn natuurlijk immuunsysteem verliest, laten klimaatgrillen zich steeds harder voelen. In de eerste plaats de landbouwsector, maar ook biodiversiteit deelt daarbij in de klappen. Die is nochtans ook belangrijk voor onze voedselproductie – denk maar aan de rol van wilde bijen als bestuivers en van het bodemleven voor gewassen. 

Voor Natuurpunt ligt de oplossing voor de hand: breng met hagen en houtkanten, kruidenrijke linten en natuurlijke oevers terug veerkracht in ons platteland. Hoe dat kan? Met hulp van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid kan inkomenssteun aan landbouwers gebruikt worden voor het leveren van zulke 'blauwgroene diensten' en kan extensief boeren op grasland terug aantrekkelijk worden gemaakt. Met het investeren in dergelijke klimaatbuffers worden publieke middelen duurzaam besteed voor boer, burger én omgeving. 

Aan de kust vormt de zeespiegelstijging een reusachtige uitdaging. De letterlijk gebetonneerde kustlijn heeft geen veerkracht meer om de gevolgen van de klimaatverandering op te vangen. Hoge muren bouwen zou een optie kunnen zijn, maar dat kost veel geld, zowel voor de bouw als het onderhoud na storm. En wie wil er op een hoge muur kijken als je naar zee gaat? Niemand toch.

Natuurlijke stranden met duinen groeien mee met de zeespiegelstijging. Ze zorgen ervoor dat de natuurlijke veerkracht van onze kust terug hersteld wordt. Onze kust zal er anders uitzien met heuvelachtige en spaarzaam begroeide stranden en brede duingordels met duinvalleien tussen in. De natuurlijke dynamiek die ontstaat beschermt ons, is landschappelijk mooier én is zelfregulerend. Deze klimaatbuffer kan vanaf morgen gerealiseerd worden, er is immers geen tijd meer te verliezen.

Lees in onze opinie waarom het is tijd voor een natuurlijke, dynamische kustlijn die ons beter zal beschermen tegen stormen én die ook ruimte zal geven aan zeehonden en broedende sternen.