Nieuws

Vlaanderen en Nederland kampen met uitdagingen rond waterbeheer, biodiversiteit en klimaat. Veengebieden en wetlands spelen hierin een sleutelrol, maar staan onder druk door menselijke ingrepen en klimaatverandering. De invoering van overgangsgebieden – zones rond natuurreservaten die als buffer fungeren – kan helpen om wetlands beter te beschermen en duurzaam te integreren in de ruimtelijke ordening.

Het Merkske, een zijriviertje van de Mark, vormt de natuurlijke grens tussen België en Nederland, en tussen de Noorderkempen en Noord-Brabant. In dit unieke landschap van 1800 hectare, beheerd door het Agentschap voor Natuur en Bos, Natuurpunt en Staatsbosbeheer, doen tientallen vrijwilligers aan monitoring en inventarisaties. De resultaten daarvan worden in een jaarlijkse nieuwsbrief gepubliceerd. Daaruit belichten we enkele opvallende bevindingen die op Vlaams niveau relevant zijn, van dagvlinders tot amfibieën.

Joeri Cortens trekt naar natuurgebied de Mosselgoren in Geel. "Ik ga kikkerdril tellen", klinkt het enthousiast. Dat doet hij naar aanleiding van de kikkerdriltelling in Nederland. "De vrouwtjes leggen allemaal een klomp kikkerdril. Je kan die klompen onderscheiden in de volledige brij."

Het uitgebreide, historische veen in Het Vinne in Zoutleeuw is bijna volledig verdwenen door afwateringsgrachten, gewijzigde waterhuishouding en nadien verbossing. In 2024 voerde Natuurpunt in het noorden van het gebied werken uit zodat de omstandigheden voor veenvorming verbeterden. Nu is het afwachten aangezien veenvorming erg traag gebeurt. 

In België is voor het eerst de sneeuwwintermug (Trichocera dahlae) waargenomen, een zeldzame insectensoort die uitsluitend tijdens de wintermaanden actief is én bijna uitsluitend op sneeuw wordt gevonden. De eerste waarneming dateert van december 2020, toen een exemplaar werd ontdekt in Môchamps, provincie Luxemburg. Nadien doken nog meer individuen op, wat de aanwezigheid van deze soort in België bevestigt.

Joeri Cortens trekt naar Ten Aard in Geel. "Want hier broedt een vogel die je niet zo veel ziet, namelijk de roek", klinkt het enthousiast. "Je hoort ze meestal voor je ze ziet."

In december 2024 werd de nieuwe Rode Lijst voor Vlaamse amfibieën en reptielen gepubliceerd door het Instituut voor Natuur-en Bosonderzoek (INBO). Rode lijsten beoordelen de uitsterfkans van soorten op basis van bedreigingscriteria en evolueren mee met veranderende omstandigheden. Omdat populaties in de loop der jaren achteruit kunnen gaan of herstellen, wordt een update om de tien jaar aanbevolen. De vorige Rode Lijst dateerde uit 2012, waardoor een herziening dringend nodig was.

Joeri Cortens trok naar zijn geliefde kapelletje vlak bij het Kempisch Kanaal: "Als het een beetje meezit, krijg ik twee voor de prijs van één. Ik ben op zoek naar boomklevers. Dat zijn echte druktemakers."

In Averbode is het zeldzame zweefvliegje verdwenen heidedwerg (Pelecocera caledonica), ontdekt. Dat is bijzonder want de dichtstbijzijnde bekende vindplaats van deze soort ligt maar liefst 500 kilometer verder, in Normandië. Naast de verdwenen heidedwerg werden ook het bijlsprietje (Pelecocera tricincta) en de duinheidedwerg (Pelecocera lugubris) waargenomen. Het is uitzonderlijk dat drie soorten heidedwergen op dezelfde plek voorkomen.

De Aziatische hoornaar (Vespa velutina) is een invasieve exoot die voor het eerst in 2011 in België is waargenomen. In 2016 kwam de melding van een eerste nest en sindsdien is ze wijdverspreid in België. Op dit moment is de soort aanwezig in de meeste West-Europese landen en is ze aan het uitbreiden naar het noorden en het oosten. Bestrijding van de soort gebeurt op grote schaal, maar meestal met methodes die ook schade toebrengen aan onze natuur. Tot hiertoe heeft de grootschalige verdelging van nesten nog niet voor een daling van het aantal hoornaars gezorgd. Naar de toekomst toe is het allicht zinvoller om meer in te zetten op prooibescherming en minder op predatorbestrijding.