Nieuws

Brengt deze herfst veel paddenstoelen? Alles hangt af van de hoeveelheid neerslag die er valt en de temperatuur die best niet te snel onder nul zakt. Alle hulp is welkom om de herfstige hoedjes (of bekers, korsten, kelkjes,…) van het bos in kaart te brengen. Wie weet vind je wel een zeldzaamheid of beland je in de top van waarnemers die de meeste soorten vinden.
 

Bladmineerders zijn een fascinerende groep insecten die in bladeren leven en zich voeden met het plantaardige weefsel. Hun vraatsporen worden bladmijnen genoemd en zijn vaak zichtbaar als kronkelende of vlekkerige patronen. Door te speuren naar deze mijnen kan de aanwezigheid van bepaalde insectensoorten vaak gemakkelijker vastgesteld worden dan door naar de volwassen beestjes (imago’s) te zoeken. Bladmijnen komen voor in verschillende insectengroepen, zoals nachtvlinders, vliegen, kevers en bladwespen. De herfst is een seizoen waarin veel bladmijnen te vinden zijn. De voorbije jaren is de aandacht voor bladmijnen toegenomen. Daarom geven we hier ook tips bij het gebruik van ObsIdentify en waarnemingen.be om bladmijnen op naam te brengen. 

In 2022 kwamen voor het eerst in lange tijd weer grote sterns tot broeden in ons land. Dit succes werd echter meteen gefnuikt omdat het H5N1-virus, ofwel hoog-pathogene vogelgriep, stevig huishield in de kersverse kolonie. Het veroorzaakte een ongekende sterfte onder de volwassen vogels. Desondanks nam het aantal broedparen in 2023 sterk toe. Maar alweer zorgde vogelgriep voor een domper. Dit keer waren het niet zozeer de volwassen vogels, maar vooral kuikens die massaal  stierven. En ook visdief deelde dit keer stevig in de klappen. Bij deze soort werden zowel de volwassen vogels als kuikens getroffen door het virus. In 2024 kunnen we eindelijk spreken van een over de hele lijn geslaagd jaar. Het aantal broedparen van grote stern was nog nooit zo hoog, de kuikens groeiden als kool, het broedsucces van grote stern en visdief was uitstekend en er was geen spoor van vogelgriep.   

Tussen 2016 en 2018 zorgde het Usutuvirus voor belangrijke sterfte bij merels. Hoewel het in de jaren nadien beter leek te gaan, waren er nog steeds kleinere uitbraken. Momenteel steekt het virus weer de kop op. De ziekte lijkt overigens meer vogelsoorten te treffen dan enkel de merel. Natuurpunt roept daarom op om je tuinvogels in het oog te houden en melding te maken van vogels die ziektesymptomen vertonen.

Op enkele jaren tijd zijn we er binnen het Meetnettenproject, samen met tientallen vrijwilligers, in geslaagd om de verspreiding van de roestbruine kniptor in Vlaanderen in kaart te brengen door mannetjes te lokken met nagemaakte feromonen. Als predator van grote doodhoutbewonende kevers (zoals klein vliegend hert en gouden tor), is de aanwezigheid van deze soort een belangrijke indicator van waardevolle doodhoutkever-sites in Vlaanderen. De roestbruine kniptor is dan ook een Vlaams prioritaire soort.

De haven van Antwerpen-Brugge staat bekend als de economische motor van Vlaanderen. Maar wat velen niet weten, is dat er in het havengebied ook heel wat natuur aanwezig is. Om de zeldzame en bedreigde soorten in dit gebied te beschermen, werd in 2014 een soortenbeschermingsprogramma (SBP) voor de Antwerpse haven gelanceerd. In 2022 startte hiervan een tweede versie. In dit SBP wordt gewerkt met paraplusoorten en meeliftende soorten. Onder deze soorten bevinden zich veel vogels, maar ook zoogdieren, amfibieën, vlinders, planten… Wanneer er maatregelen genomen worden ter bevordering van de populaties van de paraplusoorten, kunnen de meeliftende soorten hiervan mee profiteren. Het recent gepubliceerde monitoringrapport geeft een stand van zaken. 
 

Vleermuizen zijn prachtige en mysterieuze dieren. Opgezette vleermuizen zijn dan ook populaire decorstukken, die steeds meer online verkocht worden. Een recente studie in het wetenschappelijk vakblad European Journal of Wildlife Research becijferde voor het eerst de online handel in een duidelijk herkenbare en bedreigde soort, de painted bat of bonte vleermuis (Kerivoula picta). Hieruit blijkt dat België jammer genoeg een toppositie bekleedt in deze handel. Of deze verkoop legaal is, is niet duidelijk, maar het is alleszins onethisch en vormt een grote bedreiging voor de vleermuizen.

Van april tot in augustus was 2024 voor tal van insecten een zwak jaar. De lage aantallen vlinders vielen op. Pas met het mooie zomerweer in de tweede helft van augustus kwam daar een beetje beterschap in. Een aantal vlindersoorten verscheen toen in hoge aantallen. Het meest in het oog springend is de terugkeer van het landkaartje, een brandnetel-gebonden dagvlinder die het al jaren slecht deed.
 

De zomerbar is open! Jakobskruiskruid vormt kleurrijke bloemhoofdjes die druk worden bezocht door insecten. Recent belden verschillende media met meldingen van ongeruste diereneigenaars over deze plant: hij is giftig. Moet die dan niet massaal bestreden worden? Gemeentes gingen al over tot het aanmanen van eigenaars om de plant te verwijderen. Enige nuance is nodig, er zijn wel meer giftige planten en dieren weten wat ze niet moeten eten. Om deze mensen zo goed mogelijk te kunnen helpen, is een genuanceerde achtergrond nodig. 

De tweede editie van Insectenzomer ‘Niet meppen, wel appen’ van Natuurpunt zit erop. Tussen 1 juni en 31 augustus vingen 38.586 waarnemers 1.506.988 insecten digitaal met de smartphone. Een massa insecten? Absoluut. Maar toch geven die massa waarnemingen verontrustende signalen: bij heel wat insectensoorten zien we een sterke achteruitgang. Vooral hommels, vlinders en zweefvliegen bleven deze zomer weg.