FAQ over het natuurdecreet en de bijhorende uitvoeringsbesluiten

Twintig jaar geleden verscheen het eerste natuurdecreet en de uitvoeringsbesluiten waarbij een echt reservatenbeleid voor de Terreinbeherende verenigingen mogelijk werd. Het is dat decreet dat onze vereniging zo sterk heeft laten groeien wat betreft oppervlakte en achterban. Het was de basis voor het verlenen van onder andere beheer-, openstellings- en aankoopsubsidies. Omwille van verschillende redenen werd al enkele jaren geleden geopteerd een nieuw decreet uit te werken (of het bestaande te herwerken). De 2 belangrijkste redenen waren de implementatie van de Europese verplichtingen voor de Habitatgebieden, een tweede reden was de anticipatie van het Vlaamse beleid op de klacht bij Europa tegen de aankoopsubsidies aan de Terreinbeherende Verenigingen. De ene reden is al meer valabel dan de andere, maar de hoofdredenen waarom Natuurpunt mee wilde gaan in deze denkpiste waren een realistischer vergoeding van het ons beheer (via normkosten (zie later)) en administratieve vereenvoudiging. Op dit moment ziet het er naar uit dat geen van beide bewaarheid zullen worden. Het nieuwe decreet is al sinds mei 2014 door het parlement goedgekeurd. Een eerste uitvoeringsbesluit nl voor de Instandhoudingsdoelstellingen van de Natura 2000 gebieden is al in werking. Het uitvoeringsbesluit voor de beheerplannen ligt voor en een conceptnota van de Administratie rond de financiering van het beheer, de natuurinrichting, de monitoring, toegankelijkheid en het aankoopbeleid wordt afgerond en zou nog dit jaar in een uitvoeringsbesluit omgezet worden. De nog goed te keuren uitvoeringsbesluiten moeten alles concreet maken. Het zijn de ontwerpen die ons alle reden geven om sterk verontrust te zijn.

Ja. Natuurreservaten komen in het nieuwe systeem overeen met de natuurterreinen van type 4 waarvoor een aparte erkenning wordt aangevraagd. Je moet dus een natuurbeheerplan type 4 indienen en dan gelijktijdig de erkenning als reservaat aanvragen. Het eerste wordt door ANB al dan niet goedgekeurd. De erkenning wordt door de minister gegeven.

Naast deze type 4 natuurterreinen, komen er nu ook natuurterreinen van type 1-2-3. Het verschil tussen deze types ligt in het ambitieniveau (welk percentage van de opp. van het terrein moet je natuurstreefbeeld nastreven dat voorkomt in een lijst als bijlage bij het uitvoeringsbesluit) en het engagement. Aan elk type natuurterrein zijn andere subsidievoorwaarden verbonden.

Ja. Iedereen, niet enkel de terreinbeherende verenigingen zoals vroeger, kan aanspraak maken op subsidies voor aankopen onder bepaalde voorwaarden. De voorwaarden voor subsidies voor aankopen zullen echter grondig wijzigen. Onder meer volgende voorwaarden staan momenteel in de voorstellen:

• de beheerder moet een beheerplan type 4 hebben

• het aangekochte perceel moet voldoen aan de voorwaarden om erkend te worden als reservaat

• elke aankoop zal een doelmatigheidstoetsing ondergaan

• een versnelde procedure is mogelijk als er wordt aangekocht in zoekzone, afgebakend leefgebied van een EU soort binnen SBZ, een IHD zone buiten SBZ of een projectgebied dat door ANB is geconfinancierd ikv LIFE

Deze voorstellen zijn het voorwerp van besprekingen tussen ANB en de sectororganisaties, en zijn één van de grootste knelpunten in het huidig voorstel.

Er ligt momenteel geen concreet voorstel op tafel om de bezoekerscentra open te houden. Minister Schauvliege en ANB zeggen dat ze deze centra willen blijven ondersteunen als onthaalpoorten voor de natuurreservaten. Een voorstel zou nog uitgewerkt moeten worden. De drie terreinbeherende verenigingen hebben alleszins hun voorstel bezorgd. Momenteel hebben we geen garanties. Het is belangrijk om in deze discussie de rol van de centra inzake openstelling voorop te stellen. Een educatieve rol werd nooit gesubsidieerd onder het natuurdecreet en zal dat ook niet worden - die rol ligt bij de provincies.

Natuurpunt staat achter de principes van het decreet ter verbreding van het natuurbeheer naar een veelheid van actoren. Het vlotter toegang verlenen aan privé-eigenaars en anderen tot het natuurbeheer en het toewijzen van overheidsmiddelen aan privé-personen, om zo de Vlaamse natuurdoelen samen te realiseren, is maar verantwoord onder bepaalde voorwaarden.

In de discussie naar aanleiding van de aanpassing van het natuurdecreet legde Natuurpunt wel steeds de nadruk op kwaliteitswaarborging, realistisch normkosten voor beheermaatregelen, overgangsmaatregelen, een correct aankoopmodel en ondersteuning voor toegankelijkheid en bezoekerscentra.

De voorliggende voorstellen in de nota geven te weinig garanties naar kwaliteit, zijn op meerdere plaatsen technisch niet realistisch of ontoereikend en reiken geen of te weinig subsidies aan voor enkele cruciale posten.