Bourgoyen-Ossemeersen - Natuurpark Levende Leie
- Toegankelijkheid
- Leuk voor kinderen
- Beschrijving van het gebied
- Hoogtepunten
- Dieren en planten
- Natuurbeheer
- Overnachten
- Verder vogels kijken en wandelen in de buurt
Toegankelijkheid
Het gebied is het hele jaar door vrij toegankelijk op de wandelpaden. De wandelingen zijn geschikt voor kinderwagens met grote wielen. Rolstoelgebruikers kunnen het Meerskantpad verkennen vanaf de startplaats aan de Driepikkelstraat. Honden zijn welkom, aan de leiband. Stevige stapschoenen of laarzen zijn aangeraden.
Als je in alle rust wil wandelen, kan je best niet in het weekend komen, want dan is het in de Bourgoyen vaak over de koppen lopen. Door bijvoorbeeld bij ochtendschemering of op een weekdag te komen, kan je de drukte vermijden.
Elke eerste zaterdag van de maand vertrekt om 14.30 uur een gratis wandeling door de Bourgoyen. Deze wandeling wordt begeleid door gidsen van Natuurpunt Gent. In mei organiseert Natuurpunt Gent altijd een Wildeplantenbeurs in de Bourgoyen.
Meer info kan je ook vinden op www.levendeleie.be
Wil je het project Natuurpark Levende Leie steunen? Klik hier
Leuk voor kinderen
Naast het bezoekerscentrum ligt een kort maar heel leuk blotevoetenpad waar kinderen zich kunnen uitleven.
Gezinnen kunnen ook een Boeboeksrugzak ontlenen in het bezoekerscentrum. Die rugzak zit boordevol leuke opdrachten voor op de wandeltocht. De wandelpaden zijn geschikt voor kinderwagens met grote wielen.
Het Malpertuuspark (2,6 ha, Lucienne Herman-Michielsensstraat, Gent) leunt aan tegen de Bourgoyen. Het is een wijkpark voor de buurtbewoners en een overgangsgebied naar de Bourgoyen. Aandacht gaat hier dus zowel naar recreatie als naar natuur. Het hemelwater van de hele wijk wordt via moerasbakken en speelse watergoten naar wadi's afgevoerd. Een overloop van de wadi's voedt de centraal gelegen vijver. Kinderen kunnen er naar hartenlust ravotten op speelheuvels, kliederen in de grachten, struinen door bloemenweides en ruigtes of geheime kampen bouwen aan de rand van het natuurgebied.
Beschrijving van het gebied
Ten westen van Gent strekken zich de Bourgoyen-Ossemeersen uit, een waardevol natuurgebied dat van de stadsuitbreiding gespaard is gebleven. Het open landschap in het valleigebied van de Leie bestaat uit vochtige graslanden, doorsneden met sloten en grachten. Sinds de natuurinrichtingswerken beëindigd zijn, is ook het wandelpad zo aangelegd dat geen enkel hoekje onverkend blijft.
Het gebied ligt grotendeels in de deelgemeente Mariakerke en beslaat 230 hectare. Het is een zeer belangrijk overwinteringsgebied voor vogels en werd in 1978 beschermd als landschap. Over de jaren heen heeft de stad Gent de gronden van privé-eigenaars aangekocht, waardoor het hele gebied nu in natuurbeheer is door de stad Gent en Natuurpunt Gent.
Centraal ligt de hoeve Valkenhuis, een historische nederzetting uit 1624. Zoals de naam het zegt, waren valken hier thuis. Ze werden afgericht voor de jaarlijkse valkenjacht van de Graven Van Vlaanderen. In de jaren ‘60 en ‘70, nog voor de bescherming als natuurgebied, was “Valkenhuis” een plek voor enkele Gentse scholen om te komen sporten, voornamelijk voetballen.
Geluidshinder en rustverstoring, voornamelijk door de nabijgelegen ringweg R4, noopten tot een globaal plan van aanpak voor het gebied. In de afgelopen jaren werd het heringericht en aan de grenzen werden geluidsschermen opgericht.
Verderop, rond de woonsite Alsberghe-Van Oost ligt een groengebied van twintig hectare, een mix van park, bos en meersen. Fiets- en wandelpaden doorkruisen het park en bos en zorgen voor verbindingen tussen de woonsite, het Alice Béviairepad, de Noorderlaan, Halfweg en de Drongensesteenweg. Er ligt ook een grote vijver in het park, een restant van de voormalige fabriek op de site. Midden in het gebied liggen de Malemmeersen, een natuurparel met bijzondere broedvogels en zeldzame planten. Natuurpunt is grotendeels eigenaar van de Malemmeersen, die niet toegankelijk zijn, maar je kunt het gebied wel bewonderen vanop een verhoogde observatiepost. Er is ook een apart beheerteam actief om de natuur in stand te houden.
Hoogtepunten
In het Natuurcentrum Jan Hublé kan je aankloppen met alle mogelijke vragen over natuur en milieu. Gezinnen kunnen hier een Boeboeksrugzak met allerlei leuke opdrachten ontlenen. Ook wanneer je je verrekijker vergeten bent, kan je terecht in het bezoekerscentrum. Na het ontdekken van de Bourgoyen kan je ook nog genieten van een lekker biodrankje of faitrade-hapje in het Natuur.Café.
In het voorjaar zijn de Bourgoyen-Ossemeersen bekend om zijn wilde floraliën, een pracht van groen, geel en roze afkomstig van ratelaar en koekoeksbloem. Landschappelijk is het gebied in mei-juni dan ook op zijn best!
In de winter verblijven duizenden watervogels in de ondergelopen meersen van de Bourgoyen.Twee ruime vogelkijkhutten laten je toe om zonder verstoring de meest zeldzame watervogels van dichtbij te observeren. Eén kijkhut kijkt uit over de centrale meersen, waar je in de winter kan luisteren naar het gefluit van de smienten. In de andere kijkhut kan je genieten van het uitzicht op de aalscholvers die broeden aan de grote waterplas.
De oude spoorwegberm is een restant van de spoorlijn tussen Gent en Zelzate die werd aangelegd ter gelegenheid van de Wereldtentoonstelling van 1913. De 800 meter lange berm biedt een opmerkelijke rijkdom aan bloemen en planten. Zo zijn hier maar liefst 150 min of meer zeldzame plantensoorten gedetermineerd, waaronder de kleine mantelanjer.
Dieren en planten
In de winter verblijven enkele duizenden smienten op en langs het open water van de Bourgoyen-Ossemeersen. Daartussen dobberen honderden andere eenden zoals pijlstaarten, wintertalingen en krakeenden. Maar de wintervogel bij uitstek is de kemphaan. Een paar decennia geleden was die waadvogel amper aanwezig, maar nu zwermen groepen van soms enkele honderden vogels boven de overstroomde graslanden. In de winter verblijft ook regelmatig meer dan 1% van de Noord-West-Europese populatie van slobeenden in het gebied. Hierdoor komt de Bourgoyen in aanmerking als Ramsargebied, drasland van internationaal belang voor overwinterende watervogels.
Tijdens het voorjaar zijn de rietkragen in het gebied de ideale nestplaats voor de prachtige blauwborst en rusten dikwijls zeldzame trekvogels uit op hun weg naar het noorden. Dan kleuren de hooilanden ook groen, geel en roze, een kleurenspel dat in Gent al jaren de wilde floraliën heet. Het geel is afkomstig van de grote ratelaar, een halfparasiet die voedingsstoffen haalt uit de grassen die als zijn gastheer dienen. Het roze komt voornamelijk van de bloemetjes van de echte koekoeksbloem. In de vochtigere stukken is vooral de dotterbloem opvallend tot begin mei. Wanneer ze uitgebloeid is, is het de beurt aan moerasspirea en de rietorchis.
In de zomer bloeit de sierlijke zwanebloem in de grachten en zoemt het in de graslanden van de talrijke insecten, waaronder verschillende zeldzame soorten zoals de moerassprinkhaan en de zilverhaak (een nachtvlinder). Oeverzwaluwen komen jagen boven het water en af en toe komen ook de slechtvalken die huizen op de Sint-Baafskathedraal de rust verstoren. Ook grutto’s die elders in de Leievallei broeden komen dan voedsel zoeken in het gebied.
In het najaar stijgt het waterpeil in de Bourgoyen-Ossemeersen opnieuw geleidelijk, tot groot plezier van trekvogels die uit het hoge noorden terugkomen. Op een rustige herfstochtend kan je op de drogere graslanden met wat geluk ook een jagende vos spotten tussen de hazen.
Natuurbeheer
De stad Gent, eigenaar van het grootste deel van de Bourgoyen-Ossemeersen, bouwt hier samen met Natuurpunt aan natuur met wereldklasse. Het beheer van het stadseigendom wordt uitgevoerd vanuit de Valkenhuishoeve met natuurarbeiders die knotbomen en houtkanten snoeien, wegbermen en distels maaien en afsluitingen plaatsen.
Natuurpunt Gent heeft voor het beheer van de eigen 15 hectare een grote en diverse groep van vrijwilligers die het hele jaar door allerlei klussen opknapt zoals maaien, zeisen, wilgen knotten en zwerfvuil verzamelen. Ook scholen en bedrijven steken vaak een handje toe. Het meer gespecialiseerde beheerwerk in deze stukken gebeurt door de terreinploegen van Natuurpunt Gent en Natuurpunt Beheer.
Het beheer van het natuurgebied wordt gecoördineerd door een overkoepelend beheerteam met mensen van de stad Gent en Natuurpunt Gent en enkele specialisten.
Volgens het beheerplan is het natuurgebied opgedeeld in 6 deelgebieden met verschillende doelstellingen. De beheermaatregelen zijn voornamelijk gericht op de waardevolle vegetaties, op de aanwezige water- en weidevogels of op wandelrecreatie en natuureducatie.
Een van de belangrijkste beheermaatregelen is de regeling van de waterhuishouding. Vanaf half oktober wordt het regenwater opgehouden, waardoor het gebied langdurig overstroomt. Op die manier worden de vroegere overstromingen van de Leie nagebootst. Pas vanaf maart wordt het water langzaam afgevoerd via sluisjes en een pompinstallatie in de oude watermolen.
Voor het beheer van de grote graslandpercelen zijn overeenkomsten afgesloten met landbouwers die de graslanden hooien of beweiden met runderen. Zo gauw het broedseizoen ten einde loopt, verschijnen de runderen in de weilanden. Met landbouwers uit het Gentse en omgeving zijn er afspraken gemaakt om de begroeiing kort te houden zodat je het volgende jaar weer prachtige wilde floraliën kan bewonderen.
Overnachten
- Aanaajaanaa, Hoogpoort 25, Gent, info@aanaajaanaa.be, www.aanaajaanaa.be. Bed & breakfast in hartje Gent: ecologisch, biologisch, vegetarisch, met rustige binnentuin. Op 200 meter kan je goedkoop fietsen huren voor een halve of hele dag. De eigenaars stellen het op prijs als de gasten te voet, per fiets of met het openbaar vervoer aankomen.
- Ecohostel Andromeda, Bargiekaai 35, Gent, andromeda@ecohostel.be, www.ecohostel.be. De hostel is een boot-hostel, met een laag-energiegebouw in het ruim. Ecologisch, bio en vegetarisch.
Verder vogels kijken en wandelen
- Vogelkijkhut Leeuwenhof (zie downloadbare kaart)
- Levende Leie
- Damvallei
Horeca
Je kan genieten van een lekker biodrankje of een fairtradehapje in het Natuur.Café van Natuurpunt Gent
Je kan genieten van een lekker biodrankje of een fairtradehapje in het Natuur- en Milieucentrum De Bourgoyen.
Agenda
- Gebieden aankopen en beheren is de beste manier om de natuur te beschermen
- Voor elke gift van 40 euro of meer krijg je een fiscaal attest
Help Bourgoyen-Ossemeersen - Natuurpark Levende Leie groeien
Gift via overschrijving
Op stap met een ervaren wandelgids
Wil je met een groep de Bourgoyen-Ossemeersen verkennen onder begeleiding van een ervaren wandelgids? Stuur een mailtje naar:
Iets te melden?
Zijn er wandelbordjes verdwenen? Heb je iets te melden over een natuurgebied? Bezorg ons je feedback.