Amerikaanse stierkikker
De Amerikaanse stierkikker
De Amerikaanse stierkikker (Lithobates catesbeianus) is één van de grootste kikkers ter wereld. Hij is vooral bekend door zijn typische paarroep.
Hoe kan je de Amerikaanse stierkikker herkennen?
- forse (22 cm, in Vlaanderen tot 560 g) bruingroene kikker, zonder opvallend vlekkenpatroon
- groot trommelvlies (zo groot als oog bij vrouwtjes, dubbel zo groot bij mannetjes)
- mannetjes hebben een keelkwaakblaas (inheemse kikkers hebben twee wangkwaakblazen)
- olijfgroene tot bruine bovendelen, zonder grasgroene lengtestreep midden op rug
Wat eet de Amerikaanse stierkikker?
Net zoals de meeste inheemse kikkers en padden, zijn Amerikaanse stierkikkers opportunisten die nagenoeg alles eten wat in hun muil past. Omdat ze een stuk groter zijn dan onze inheemse kikkers, eten ze dit ook grotere prooien. In Vlaanderen eten ze o.a. ongewervelde dieren, inheemse watersalamanders, kikkers, kleine vogels (kuikens van waterhoen en wilde eend) en reptielen. Volwassen Amerikaanse stierkikkers eten ook kleinere soortgenoten op.
Waar leeft de Amerikaanse stierkikker?
- De Amerikaanse stierkikker is sterk aan water gebonden en verkiest vooral stilstaande, vegetatierijke, warme en ondiepe waters. Amerikaanse stierkikkers blijken een voorkeur te hebben voor grote waterpartijen (meren, vijvers). Het zwaartepunt van het verspreidingsgebied bevindt zich in de provincie Antwerpen (vallei van de Grote Nete, Hoogstraten, Arendonk en langs de Wamp). In Vlaams-Brabant blijft het verspreidingsgebied vooralsnog beperkt tot het Groot Broek (Sint-Agatha-Rode) en de bovenloop van de Dijle. In Limburg zitten ze vooral in de vallei van de Dommel. Uit Oost- en West-Vlaanderen zijn slechts een handvol waarnemingen bekend.
- Verspreidingskaart van de Amerikaanse stierkikker
Hoe plant de Amerikaanse stierkikker zich voort?
De volwassen mannetjes zijn zeer territoriaal en vormen geen paarkoren (zoals de mannetjes van de bastaardkikker) maar roepen in de paarperiode (mei - september) solitair. Het mannetje omklemt het vrouwtje onder de oksels (amplexus). Nadat het vrouwtje de eitjes heeft afgezet, worden die bevrucht door het mannetje. Het vrouwtje zet de eitjes af in eiklompen. Eén legsel kan 10.000 tot 25.000 eitjes bevatten. De eiklompen drijven als een witte, schuimende massa op het water maar zakken na ongeveer 20 minuten naar de bodem. Het larvestadium kan twee tot drie jaar duren.
Hoe krijg je de Amerikaanse stierkikker te zien?
De mannetjes produceren een laag grommend keelgeluid, dat doet denken aan een burlend rund. De paarroep van het mannetje is tot op meer dan een kilometer te horen. Amerikaanse stierkikkers zijn dan ook vooral te vinden door op de roep af te gaan. Ze zitten vaak langs de oever van het water te zonnen maar duiken bij verstoring met een grote plons snel het water in. Jonge exemplaren maken bij het wegspringen een typisch ieep geluid. ’s Nachts zitten de dieren dichter bij de oever en zijn ze makkelijker benaderbaar.
Weetjes over de Amerikaanse stierkikker
- Vanaf 1932 werd de Amerikaanse stierkikker in Europa ingevoerd vanuit Noord-Amerika voor de productie van kikkerbillen. De kikker werd ook over grote delen van Europa vervoerd, samen met levende vis bestemd voor tuinvijvers en hengelsport. Vanaf de jaren ‘90 werden Amerikaanse stierkikkers in Vlaanderen verkocht in dierenspeciaalzaken en tuincentra om tuinvijvers op te fleuren met beeld en klank.
- In de Verenigde Staten wordt de typische whrumm paarroep ook wel omschreven als ‘more rhum’.
- De Amerikaanse stierkikker wordt door de International Union for the Conservation of Nature (IUCN) gecatalogeerd als één van de 100 meest invasieve soorten ter wereld.
- In een in 2005 gepubliceerde standaardlijst van Nederlandse namen van de Europese amfibieën en reptielen werd de soort benoemd als Amerikaanse brulkikker. In het Engels heet de soort American bullfrog, Duitsers hebben het over de Amerikanischer Ochsenfrosch, in Frankrijk luistert de soort naar de naam grenouille taureau, voor Spanjaarden en Italianen is het rana toro. In al die namen zit een stier verwerkt. Amerikaanse stierkikker zou dan ook een betere Nederlandse naam zijn.
Hoe klinkt de Amerikaanse stierkikker?
Wat kan jij doen voor de Amerikaanse stierkikker?
De Amerikaanse stierkikker is een invasieve exoot. De opmars van de soort wordt in Vlaanderen nauwgezet opgevolgd. Natuurpunt roept op om alle waarnemingen in te voeren op www.waarnemingen.be. In het verleden liepen al heel wat meldingen binnen. Het gros van de meldingen (zeker buiten het gekende verspreidingsgebied) bleek echter fout en had betrekking op (eveneens uitheemse) meerkikkers. Luister dus zeker eerst eens naar de roep van beide soorten op de soortfiche.
Natuurpunt en de Amerikaanse stierkikker
Hyla, de reptielen- en amfibieënwerkgroep van Natuurpunt, publiceerde een uitgebreid artikel over de Amerikaanse stierkikker in Vlaanderen in Natuur.focus, het Vlaams driemaandelijks tijdschrift over natuurstudie & -beheer. Hyla is ook betrokken bij een groots opgezet project dat als doel heeft een halt toe te roepen aan de opmars van de soort.
