Bedreigingen LIFE Hageland

Allerlei bedreigingen zorgen voor het verdwijnen van deze waardevolle biotopen. Hieronder een opsomming van de belangrijkste bedreigingen.

Intensivering van de landbouw

Sinds het gebruik van kunstmest in de jaren ’50 en ’60 en het gebruik van de tractor, heeft er een immense schaalvergroting van landbouwpercelen plaatsgevonden. Vele graslanden en droge heide hebben plaats moeten ruimen voor landbouwgronden.

Eutrofiëring en verzuring

Door het grote gebruik van meststoffen in landbouwgebieden komen er veel nutriënten in de omgeving terecht. Dit geeft een negatieve impact op verschillende biotopen, welke een veel lagere nutriëntenbehoefte hebben. Deze eutrofiëring gebeurt zowel via de lucht (atmosferische depositie) als via directe uitspoeling of inwaaiing vanuit naburige percelen. Gevolg hiervan is een verschuiving van de soortensamenstelling naar meer voedselrijke, zure en soortenarme biotopen.

Gebrek aan geschikt beheer

Door de intensivering van de landbouw, werden heidevegetaties niet langer beheerd en natte hooilanden werden verlaten. Het toenmalige beheer, dat al eeuwen plaatsvond, werd plots stopgezet. Gevolg hiervan was dat de kwaliteitsvolle en soortenrijke grasland- en heidevegetaties gingen verruigen, en uiteindelijk verbosten.

Aanplantingen

In het verleden had men de neiging om alle percelen die niet interessant waren als landbouwgrond, te beplanten met bomen (houtproductie). In het Hageland was dit niet anders. In de natte valleigronden, die men geleidelijk aan verliet, werden er meestal Canadapopulieren aangeplant. Deze hebben echter een negatieve impact op de omgeving (verdroging, eutrofiëring door bladval en verstoren natuurlijke boomlaag). Op de drogere landduinen en Diestiaanheuvels werden er daarentegen vooral dennen (Grove en Corsicaanse), Amerikaanse eik en op kleinere schaal Robinia aangeplant. Dit zorgde voor verdroging en verzuring.

Wijziging hydrologie

Gepaard gaande met het veranderend landgebruik, werd er op grote schaal gedraineerd. Bij de aanplant van populieren werden er meestal diepe ontwateringsgreppels gegraven. Ook de Demer werd verdiept en ingedijkt, waardoor zijn rivierdynamiek verdween. Zoals overal in Vlaanderen, zijn er in het Hageland (al is dit redelijk beperkt) enkele weekendverblijven en visvijvers aangelegd, die een negatieve impact hebben op de hydrologie.

Versnippering van biotopen

Versnippering is een gevolg van habitatverlies door aanplantingen, een gebrek aan beheer, eutrofiëring en verzuring, intensivering van de landbouw en de aanleg van weekendverblijven en visvijvers. De isolatie van deze stukjes natuur belemmert de (her)kolonisatie en uitwisseling van weinig mobiele soorten. Dit vormt een bedreiging voor de duurzame overleving van de aanwezige relictpopulaties van deze soorten.

Invasieve exoten

Het voorkomen van exoten is in vrijwel alle natuurgebieden in Vlaanderen een gekend verschijnsel. Dit wordt pas echt een probleem als deze tevens woekerend zijn, en inheemse soorten verdringen. Amerikaanse eik en -vogelkers zijn de bekendste gevallen. Op de stenige Diestiaanheuvels van het Hageland vormt de valse acacia ook een probleem. Lokaal zorgen ook witte kornoelje en appelbes voor een bedreiging. Niet te vergeten zijn de exotische waterplanten parelvederkruid, waterteunisbloem en grote waternavel die heel sterk woekeren.