Diversiteit & Inclusie
Inzichten en tips inspiratiedag Diversiteit en Inclusie 11 maart 2023
Op 11 maart brachten we vrijwilligers en personeel van Natuurpunt voor een eerste keer samen in Mechelen voor uitwisseling rond culturele diversiteit en inclusie.
Een boeiende dag, met veel volk, interessante sprekers, wervelende workshops, inspirerende initiatieven en lekker eten. We hebben nog een lange weg te gaan maar het was een motiverende start! Bekijk hier het Fotoverslag (by Frank Maes)
Inzichten uit de dag
- Belang van een open cultuur binnen vrijwilligers, personeel en partners. Laat zien dat iedereen welkom is, besteed extra aandacht om mensen zich ‘thuis’ te laten voelen in de groep. We zien verschillende culturen als een meerwaarde (lees zeker ook nog eens onze missie hieronder).
- Werk samen met een organisatie die expertise heeft op het vlak van Diversiteit en Inclusie.
- Op deze dag kwamen wel wat mooie voorbeelden aan bod zoals Refu interim en LIGO (zie praktijkvoorbeelden).
- Lokaal zijn er zeker initieven die inclusie hoog in het vaandel dragen, Natuuracademie heeft ook een samenwerking met fmdo (samenleven in diversiteit).
- Vernieuwende educatieve initiatieven die zich richten op inclusie en diversiteit kunnen bij Natuuracademie ondersteuning krijgen via het innovatiefonds
Aan de slag?
- Ontdek hieronder meer inspiratiemateriaal van spreker Don Moussa Pandzou, van de verschillende workshops en van slamster Hind Eljadid
- Alle inspirerende praktijkvoorbeelden, hun gouden tip en een bijhorende fiche vind je onder praktijkvoorbeelden
- Volg het traject rond D&I op deze webpagina!
inspiratiemateriaal
- Don Moussa Pandzou werkte op het kabinet van Brussels staatssecretaris Pascal Smet als adviseur in de thema ‘samenleven in divers Brussel, jeugd en sport’. Hij was actief in de jeugdsector en stond mee aan de wieg van WakaWaka Generation. Dat is een Mechels organisatie die zich richt op de Afrikaanse en Belgische jongerengemeenschap rond vraagstukken omtrent samenlevingsvraagstukken. Don geeft vormingen en lezingen en begeleidt groepen en organisaties in de thema’s racisme, discriminatie en de impact van het koloniaal verleden op onze samenleving. Samen met Lieven Miguel Kandolo, bracht Don recent het boek ‘Yaya na Leki’ uit over dekolonisatie, racisme en identiteit.
Yaya na Leki, Don Moussa Pandzou en Lieven Miguel Kandolo >>
Presentatie volgt nog hier
- Hind Eljadid is een Antwerpse woordkunstenaar en schrijver. Voor haar performatieve woordkunst won ze verschillende awards waaronder de VanDale spoken award, de BILL-award, de emancipatieprijs van VOEM, de El Hizrja literatuurprijs. Ze schreef in 2021 met haar debuut 'KRUIMELDIEF' het leven van haar en haar zus neer. Met haar kritische gedachtegang verovert ze woord per woord de literaire wereld. Haar platform zonderwolk biedt podium aan woordkunstenaars, rappers, storytellers, comedians… en ze organiseert het Belgisch kampioenschap Slam Poetry. Hind liet zich inspireren door de natuur van de Hobokense polder voor het project SLAM DE NATUUR.
- Inclusief vrijwilligerswerk
- Inclusief denken en handelen: hoe omgaan met weerstand?
- uit het interview met Don en Walter
- Intersectionaliteit
- kleurenblindheid
Een mogelijke valkuil is de zogenaamde kleurenblindheid ‘afkomst van iemand maakt mij niet uit’. Door te doen alsof huidskleur niet bestaat, ga je voorbij aan de achterstellingsmechanismen waarmee mensen van kleur te maken krijgen: je negeert die, al is het onbewust.
We moeten durven erkennen dat mensen van kleur racisme ervaren en actief nadenken hoe we als individu en als vereniging handelen. Er zit immers veel structureel racisme in onze samenleving, waar we ons niet altijd bewust van zijn. Zolang we ons daar niet bewust van zijn, is het moeilijk te werken aan een meer inclusieve cultuur.
Filmpje over wit is ook een kleur >>
Diversiteit en inclusie bij Natuurpunt
De samenleving verandert aan een razendsnel tempo en één van de krachten die we aanspreken - de mensen - wordt steeds meer divers. Die diversiteit vertaalt zich vooralsnog niet genoeg in ons leden- en vrijwilligersbestand. Toch is dit essentieel, want zo blijven we de trotse vereniging die daadwerkelijk verschil maakt voor natuur.
Natuurpunt streeft naar een inclusieve werking waarin iedereen in alle diversiteit er bij hoort. De missie-statement van Natuurpunt luidt als volgt: “Natuurpunt is een veerkrachtige vereniging waar mensen in al hun diversiteit zich thuis voelen, gezien en gehoord worden. Zo zetten we ons echt samen in beweging voor natuur voor iedereen.”
Natuurpunt zet in op een meerjarig traject om de kiemen van diversiteit en inclusie binnen onze vereniging te versterken en deel te laten uitmaken van alle haarvaten van onze organisatie.
Het plan van aanpak vind je hier: Plan van aanpak diversiteit en inclusie bij Natuurpunt
Meer info: krien.hansen@natuurpunt.be
Kernwaarden
Liefde voor (bio)diversiteit
Natuurpunt is een natuurbeschermingsorganisatie en natuur beschermen is en blijft de kern van onze werking. Het is de liefde voor biodiversiteit die voor verbinding zorgt bij alle Natuurpunters.
Meerstemmigheid
Ieders stem telt en wordt gehoord en erkend in de verdere ontwikkeling van onze vereniging. We erkennen dat er verschillende visies zijn op het belang en de definitie van natuur (intrinsiek, ecosysteemdiensten, recreatief, …) en dat deze evenwaardig zijn aan elkaar. Diversiteit draagt bij tot de persoonlijke ontwikkeling van individuele vrijwilligers of medewerkers. In ons dagelijks leven lopen we continue mensen die van ons verschillen tegen het lijf. Deze verschillen vormen een basis van de realiteit en verrijken onze aandacht en kennis.
Kernkwaliteiten
Passie
Passie voor natuur is de drijfveer voor alle Natuurpunters. We willen die passie blijven voeden.
Laagdrempelig engagement
Een engagement voor natuur en Natuurpunt uit zich op verschillende manieren. We blijven zoeken naar werkwijzen om deze engagementen een plaats te geven in onze vereniging.
Goede voorbeelden uit de Natuurpuntpraktijk
Afdelingen zijn al langer aan de slag gegaan met diversiteit binnen hun groep. Hieronder verzamelden we hun goede voorbeelden.
Heb jij nog iets te melden? Doe gerust via: krien.hansen@natuurpunt.be
Buur en natuur (inspiratiedag)
Buur en Natuur is een nieuwe, frisse activiteit waarbij Natuurpunt Gent en de Gentse organisatie voor Integratie en Inburgering IN-Gent vzw, de handen in elkaar slaan. Ze organiseren een wekelijkse wandeling voor Gentenaren en anderstaligen nieuwkomers. Enerzijds vormt het een oefenmoment waarbij nieuwkomers hun Nederlands kunnen trainen. Anderzijds is het de perfecte gelegenheid om kennis te maken met Gentenaars en echte natuurliefhebbers. Waardoor thema’s zoals educatie en ontmoeting, laagdrempelig en aantrekkelijk wordt.
De deelnemers worden in groepjes van vier op pad gestuurd. Per groepje zijn minimaal twee anderstaligen actief en worden aangevuld door moedertaalsprekers die al dan niet lid zijn van Natuurpunt. Ieder groepje krijgt een wandelkaart met uitleg en extra’s.
Deze activiteit is gebaseerd is op volgende elementen:
- Een wandelmoment: Meerdere keren mee wandelen kan ook, maar dat beslissen de deelnemers zelf.
- Een veilige omgeving: de deelnemers weten dat ze aan het vertrekpunt worden opgewacht en verwelkomd. Dat schept vertrouwen.
- Samen wandelen: samen wandelen is een laagdrempelige manier voor ontmoeting en uitwisseling. De methodiek van wandelen bevordert informele babbels. Samen een omgeving verkennen creëert verbinding. Het wandelboekje reikt gespreksonderwerpen en Nederlandse woordenschat aan. Wandelen kan in een natuurgebied maar bij uitbreiding eender waar, bv. in een stad.
- Een klein groepje: de wandelgroepjes worden klein gehouden zodat het voor iedereen veilig voelt om iets te zeggen en om een goede interactie te garanderen Na de wandeling wordt er samen iets gedronken. Iedere deelnemer krijgt daarvoor één gratis drankbonnetje. Tijdens dat moment kan er nog gezellig nagepraat worden en kan iedere deelnemer feedback geven via een papieren invulformulier.
De deelnemers delen hun ervaring: “Wat was fijn, wat kan beter, zal je nog mee wandelen?”. Vanuit de reeds gekregen feedback kunnen we concluderen dat Buur en Natuur een goed draaiend en snel evoluerend project is.
Ook Natuurpunt Turnhoutse Kempen ging met dit concept aan de slag samen met Agentschap Integratie en Inburgering.
GOUDEN TIP
“Als alles gezegd en gedaan is, is er meestal meer gezegd dan gedaan: Niet teveel en te lang brainstormen, overleggen, nog eens langs alle kanten bekijken, de kansen en problemen op een rijtje zetten…. En voor je het weet vergeet je te beginnen. Dus: grijp een kans aan om concreet van start te gaan. Begin klein als het moet. Groeien en verbreden kan altijd. Maar zorg er wel voor dat je eerste actie(s) lukken! Zoek daarom medestanders voor dat kleine begin, en vooral: vind een goede partner die de know how heeft die je zelf nog niet hebt.”
Draaiboek: Buur en Natuur >>
Meer info online >>
Fiche praktijkvoorbeeld >>
Beleef de Natuur (inspiratiedag)
Beleef de Natuur is een natuurbelevingsreeks met nieuwkomers in samenwerking met Ligo of CVO. Deze werd onder meer al georganiseerd in Mechelen en Rupelstreek ('Samen de natuur in'). Focus ligt op beleving (zo min mogelijk taalbarrières) en ontdekking van de nabije natuur.
GOUDEN TIP
“Altijd beleefd blijven, met respect voor elkaars verschillen. “ (Beleef de Natuur Rupelstreek)
“Geef geen grote bespiegelingen mee van wat we zouden moeten doen om deze of gene soort te redden of wat er fout kan lopen als … . Stel vragen aan de nieuwkomer, ga na wat de natuur hen bracht in hun land en waar ze dit in hun huidige omgeving terug vinden. Het is de nostalgische reflectie die ook bij deze mensen de waarde voor natuur doet groeien.” (Beleef de Natuur Mechelen)
Heb je interesse in het organiseren van deze reeks? Contacteer Wander Rooze (Natuuracademie) wander.rooze@natuurpunt.be
Presentatie Beleef de Natuur Rupelstreek >>
Luister Select | radio2: Natuurpunt en LIGO willen anderstalige nieuwkomers Nederlands leren in de natuur in hun buurt >>
Fiche praktijkvoorbeeld Rupelstreek >>
Fiche praktijkvoorbeeld Mechelen >>
Samen het bos in (inspiratiedag)
Refu Interim - géén echt interimkantoor - zoekt vrijwilligerswerk voor mensen die nieuw zijn in België. Natuurpuntafdelingen Kortrijk, Leuven en Gent werken lokaal met hen samen.
GOUDEN TIP
“Laat de mensen uit de doelgroep zelf hun natuurervaringen delen. Dat kan bijvoorbeeld via de begeleiding van een workshop. Zo begeleidde een Iraanse deelnemer de workshop ‘maken van vuur met natuurlijke materialen’. Zij brengen ervaringen en inzichten uit hun moederland mee wat erg verrijkend kan zijn.” (Natuurpunt Kortrijk)
Wil je zelf samenwerken met Refu interim? kijk hier waar ze actief zijn.
Fiche praktijkvoorbeeld >>
pictopops (inspiratiedag)
Persoonlijk OntwikkelingsPlan (POP) - gesprekken meer toegankelijk maken via het gebruik van afbeeldingen en vertalingen, kortom Picto pops. Personeelsdienst van Natuurpunt ism I-Diverso.
GOUDEN TIP
“Heb respect voor iedereen, benaderen personen vanuit een oprechtheid en niet oordelend. Laat je niet afschrikken na een tegenslag, maar blijf proberen.“
Fiche praktijkvoorbeeld >>
BeeWise & Bos t’Ename (inspiratiedag)
GOUDEN TIP
“Speel niet alleen in op de technische kant van de natuur, waarbij participanten overrompeld worden door te veel info, maar zoek naar reflectie over en beleving van de natuur om een groter publiek mee te krijgen in een verhaal van verandering.“
Fiche praktijkvoorbeeld >>
Mottenzotten en vlindervinders
Samen met Gumm Couhousing en vzw J@M slaat Natuurpunt Mechels Rivierengebied de handen in elkaar. Ze laten maatschappelijk kwetsbare kinderen uit de wijk Otterbeek kennis maken met de wondere wereld der nachtvlinders. "De motten laten kriebelen op je vingers is een leuk gevoel" aldus de 9-jarige Marouane.
En of de kinderen enthousiast zijn: ze maken vlinderpasta, spelen een vlinderversie van weerwolfje, slapen in tenten en plaatsen samen met Natuurpunters nachtvlindervallen die ze zondagochtendvroeg mogen openen. De interesse voor natuur en (nacht)vlinders lijkt bij een aantal kinderen helemaal ontbolsterd!
Lees het volledige artikel >>
Taal in het bos
In 2019 organiseert Natuurpunt Markvallei wandelingen voor mensen uit alle windstreken om hen kennis te laten maken met de natuur in hun buurt.
Wil je graag meer info? Dat kan via: Gidsenwerkgroep@natuurpuntmarkvallei.be
Leeslijst, achtergrondinformatie, inspiratie, ...
De stuurgroep heeft zelf een traject moeten afleggen om tot het plan van aanpak te komen. Het werd snel duidelijk dat we onszelf in de spiegel moesten aankijken om te werken aan een aantal onzichtbare drempels en aannames. Daarvan vind je hieronder een ongestructureerde neerslag, verder ook filmpjes en leesvoer dat ons geïnspireerd heeft.
Leesvoer
Presentaties
Onder de uitwisseldag en goede voorbeelden vind je meer presentaties.