Image
Gele kwikstaart - Elwin van der Kolk

Gele kwikstaart

Yellow Wagtail
Motacilla flava
Motacillidae

De gele kwikstaart is met zijn felgele verenkleed een vrolijke verschijning op onze Vlaamse akkers.

Grootte
15 - 16 cm - spanwijdte: 23 - 27 cm
Gewicht
15 - 23 gr
Levensverwachting

Gemiddelde 3 jaar, maximum 8 jaar

Favoriete maaltijd

allerlei insecten en spinnen

Burgerlijke staat

elk jaar een andere partner, maar monogaam tijdens het broedseizoen

Status
Algemeen
Woonplaats

weilanden en akkers

Karakter

sociaal groepsdier

Verleiding

het mannetje vliegt met trillende veren boven het vrouwtje of loopt rondjes om haar heen

Hoe herken je de gele kwikstaart?

  • mannetjes met een grijsgroene rug en helder gele buik, de vrouwtjes zijn iets bleker en fletser is van kleur
  • mannetjes hebben een grijze kop met witte wenkbrauwstreep (ook valer bij de vrouwtjes)
  • de staart is bruinzwart en heeft witte buitenste staartpennen
  • meer gedrongen en een korte staart dan witte kwikstaart en grote gele kwikstaart

De gele kwikstaart is met zijn felgele verenkleed een vrolijke verschijning. De mannetjes hebben een duidelijk gele borst en buik in prachtkleed. De blauwgrijze kop met brede witte wenkbrauwstreep is karakteristiek. De snavel is spits. Typisch is de op en neer ‘kwikkende’ staart.

Gele kwikstaart - Elwin van der Kolk
gele kwikstaart vrouwtje - Elwin van der Kolk
gele kwikstaart juveniel - Elwin van der Kolk

Het geluid van de gele kwikstaart

De roep is een hoog, enkelvoudig, oplopend ‘tswie’.
De zang bestaat uit twee of drie scherpe klanken met een raspende ondertoon.

Audio file
Beluister hier

Hoe leeft de gele kwikstaart

Wat eet de gele kwikstaart?

De gele kwikstaart is verlekkerd op allerlei insecten en spinnen. Ze achtervolgen hun prooi al lopend of met een korte vlucht. Je ziet ze vaak foerageren in weides waar insecten door het vee worden opgeschrikt.

Afbeelding
Gele kwikstaart - Luc Meert
Luc Meert
Afbeelding
Gele kwikstaart - waarnemingen.be - Marc Van Meeuwen
waarnemingen.be - Marc Van Meeuwen

Hoe plant de gele kwikstaart zich voort?

De gele kwikstaart bouwt zijn nest van oorsprong in waterrijke gebieden als vochtige weilanden, moerassen en oevers van meren en rivieren, maar tegenwoordig ook steeds meer in agrarische graslanden en akkers. Het broedseizoen loopt van april tot juni. Als de omstandigheden optimaal zijn, heeft de gele kwikstaart twee broedsels, het aantal jongen per nest is dan wel kleiner. Gemiddeld 5 eieren per broedsel. De jongen zijn zeer snel vliegklaar.

Icon
Icoon - Wist je dat

Wist je dat?

  • Het gaat al een aantal jaren niet goed met onze gele kwikstaart. De soort staat dan ook aangeduid als ‘achteruitgaand’ op de Vlaamse Rode Lijst. De dalende trend valt waarschijnlijk toe te schrijven aan de intensivering van de landbouw en dus het verlies van broedhabitat en voedsel (insecten).
  • Het is niet duidelijk waarom het staartje van een gele kwikstaart constant op en neer wipt. Er bestaan wel diverse theorieën over. Zo zou die wippende staart dienen om insecten op te jagen. Een andere theorie beweert dan weer dat de staart gebruikt wordt om met soortgenoten te communiceren.
  • De gele kwikstaart is een soort waarbinnen er heel wat ondersoorten zijn te onderscheiden. Je kan zo’n ondersoorten beschouwen als verschillende populaties van een soort die er soms behoorlijk anders uitzien, maar die nog niet genoeg van elkaar zijn weg geëvolueerd om als afzonderlijke soorten te worden beschouwd. Binnen Europa kun je minstens zeven ondersoorten van gele kwikstaart onderscheiden. Vooral de tekening op het kopje loopt hierbij soms sterk uiteen. Bij ons is de ondersoort gele kwikstaart ‘Motacilla flava flava’ de algemeenste, maar ook Engelse kwikstaart ‘Motacilla flava flavissima’ en noordse kwikstaart ‘Motacilla flava thunbergi’ kunnen af en toe bij ons worden waargenomen. 

Waar vind je de gele kwikstaart?

De gele kwikstaart komt voor in grote delen van Europa, maar er zijn verschillende ondersoorten. De ondersoorten zijn duidelijk herkenbaar, vooral aan het koppatroon. Om te overwinteren trekken de gele kwikstaarten in zuidelijke tot zuidwestelijke richting, via Frankrijk en het Iberisch Schiereiland, naar Afrika. 

> Bekijk deze soort op waarnemingen.be

Kom deze soort veel voor?

Gele kwikstaarten worden beschouwd als een algemene soort. In de laatste 10 tot 15 jaar komen gele kwikstaarten echter steeds minder voor. Dit is het gevolg van onder andere het draineren van graslanden en het intensiveren van het beheer, met onder andere fors vervroegde maaidata. Ook de verdere intensivering van die akkerbouw heeft een negatief effect op deze soort.

Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door

Afbeelding
ObsIdentify - Shutterstock
NP

Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
 

Download voor iOS    Download voor Android

Icon
Icoon - Vrijwilligers - Helpende handen

Help de gele kwikstaart

Wat kan jij doen?

Gele Kwikstaart heeft baat bij bepaalde beheersmaatregelen van akkergebieden en weilanden. 

Wat doet Natuurpunt?

 

Icon
Icoon - Vogelhut

Start tijdig met het voederen van de vogels in je tuin

Vanaf de herfst zoeken vogels actief naar een voedselplek voor de winter. Door je voedertafel dan al te vullen, weten ze dat ze in de winter in jouw tuin terecht kunnen.
Wanneer het echt koud wordt, kan je vetbollen en pindaslingers aanbieden.

Hoe voeder je tuinvogels, en wie eet wat?