Image
Grauwe kiekendief - Elwin van der Kolk

Grauwe kiekendief

Montagu's harrier
Circus pygargus
Accipitridae

De sierlijke grauwe kiekendief is helaas een erg zeldzame broedvogel geworden in België. Doortrekkend wordt onze kleinste en slankste kiekendief iets vaker gezien.

Grootte
38-45 cm, spanwijdte: 98-110 cm
Gewicht
300-450 gram
Levensverwachting

Gemiddeld ongeveer 8 jaar

Favoriete maaltijd

 kleine zoogdieren, zangvogels, insecten, amfibieën en reptielen

Burgerlijke staat

Vrij partnertrouw, maar mannetje onderhoudt soms meerdere vrouwtjes (polygynie)

Status
Zeldzaam
Woonplaats

oorspronkelijk in veen- en riviergebieden of heide, intussen overgeschakeld op akker- en weilanden

Karakter

gracieus en wendbaar

Verleiding

mannetjes verleiden vrouwtjes met acrobatische baltsvluchten en tijdig snackmateriaal

Hoe herken je de grauwe kiekendief?

  • Het mannetje is gemakkelijker te herkennen dan het vrouwtje. Het verenkleed van het mannetje is blauwgrijs en hij heeft 1 zwarte streep op de bovenzijde van de vleugels en 2 zwarte strepen op de onderzijde van de vleugels. Hij heeft een lichtjes gestreepte buik.
  • Het vrouwtje heeft een bruine kleur, met een witte stuitvlek en blekere onderdelen. Ze lijkt hard op het vrouwtje van de blauwe kiekendief, maar is zichtbaar slanker. De blauwe kiekendief heeft namelijk 5 zichtbare handpennen (ook wel ‘vingers’ genoemd’), grauwe kiekendief heeft er maar 4.
  • Net als de blauwe en de steppekiekendief heeft de grauwe kiekendief een opvallend witte stuit.
  • De grauwe kiekendief is in de lucht te herkennen door zijn slanke silhouet en de diepe V-vorm van de vleugels. Zijn vleugelslag is erg veerkrachtig en doet wat aan die van een stern denken.

Onze kleinste (en zeldzaamste) kiekendief lijkt hard op zijn forsere broertje de blauwe kiekendief, maar je kan beide onderscheiden door naar de gevingerde pennen te kijken. De grauwe kiekendief heeft er 4, de blauwe 5.
 

Grauwe kiekendief - Elwin van der Kolk
grauwe kiekendief mannetje vliegend - Elwin van der Kolk
grauwe kiekendief mannetje vliegend bovenaanzicht - Elwin van der Kolk
grauwe kiekendief vrouwtje - Elwin van der Kolk
grauwe kiekendief vrouwtje vliegend - Elwin van der Kolk
grauwe kiekendief vrouwtje vliegend1 - Elwin van der Kolk
grauwe kiekendief juveniel - Elwin van der Kolk

Het geluid van de grauwe kiekendief

 Maakt kekkerende geluiden, vooral tijdens de broedtijd. Produceert af en toe ook hoge schrille fluittonen.
 

Audio file
Beluister hier

Hoe leeft de grauwe kiekendief

Wat eet de grauwe kiekendief?

De grauwe kiekendief houdt er een gevarieerd dieet op na. Hij eet voornamelijk kleine zoogdieren, zoals muizen, en zangvogels, maar slaat een insect, reptiel of amfibie op tijd en stond niet af. Grauwe kiekendieven jagen vooral in open landschappen, laag over de grond. Ze brengen hun prooien vaak over grote afstanden naar het nest.
 

Afbeelding
Grauwe kiekendief - waarnemingen.be - Pierre Manuel De lemos Esteves
waarnemingen.be - Pierre Manuel De lemos Esteves
Afbeelding
Grauwe kiekendief - waarnemingen.be - Alain De Broyer
waarnemingen.be - Alain De Broyer

Hoe plant de grauwe kiekendief zich voort?

De balts van de grauwe kiekendief is erg opvallend. Het mannetje verleidt het vrouwtje op acrobatische wijze door haar prooien in de vlucht aan te reiken. Grauwe kiekendieven maken hun nesten op de grond in graanakkers, weilanden of uitzonderlijk zelfs in rietvelden. Daardoor vallen het nest en de jongen makkelijk ten prooi aan roofdieren en landbouwmachines. De grauwe kiekendief broedt van begin mei tot eind juni. Het vrouwtje legt 3-5 eieren, die na 27-40 dagen uitkomen. Als ze 35-40 dagen oud zijn, vliegen de jongen uit.
 

Icon
Icoon - Wist je dat

Wist je dat?

  • De grauwe kiekendief is de kleinste kiekendief die in Europa broedt.
  • De grauwe kiekendief is slanker dan de blauwe kiekendief en heeft 4 gevingerde pennen in plaats van 5.
  • De wetenschappelijke naam ‘Circus pygargus’ is afkomstig van het Griekse woord ‘kirkos’ wat cirkelaar betekent. ‘Pygargus’ is een samenstelling van het Latijnse ‘puge’ (romp) en ‘argos’ (stralend wit). Een cirkelaar met een stralend witte romp dus!

Waar vind je de grauwe kiekendief?

Oorspronkelijk vertoefde de grauwe kiekendief het liefst in veen- en riviergebieden en heide. Maar dat biotoop staat meer en meer onder druk. Daarom broedt de grauwe kiekendief nu in akker- en weilanden, maar de intensieve landbouw maakt die strategie evenmin zonder gevaar. Als broedvogel is de grauwe kiekendief nagenoeg verdwenen in Vlaanderen, er zijn maximaal enkele broedgevallen per jaar. Als trekvogel komt hij wel nog af en toe voor. De grauwe kiekendief overwintert in Afrika.
 

> Bekijk deze soort op waarnemingen.be

Kom deze soort veel voor?

In Vlaanderen is de grauwe kiekendief een zeer onregelmatige broedvogel, die zelden succesvol tot broeden komt. Ook de doortrekkende vogels zijn moeilijk waar te nemen. De grauwe kiekendief kreeg de status ‘ernstig bedreigd’ toegekend. Ten tijde van kleinschalige landbouw, vóór 1950, kwam de grauwe kiekendief veel vaker voor. Sindsdien is zijn leefgebied hier enorm afgenomen.

Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door

Afbeelding
ObsIdentify - Shutterstock
NP

Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
 

Download voor iOS    Download voor Android

Icon
Icoon - Vogelhut

Start tijdig met het voederen van de vogels in je tuin

Vanaf de herfst zoeken vogels actief naar een voedselplek voor de winter. Door je voedertafel dan al te vullen, weten ze dat ze in de winter in jouw tuin terecht kunnen.
Wanneer het echt koud wordt, kan je vetbollen en pindaslingers aanbieden.

Hoe voeder je tuinvogels, en wie eet wat?