Image
Grote lijster - Elwin van der Kolk

Grote lijster

Mistle thrush
Turdus viscivorus
Lijsters (Turdidae)

De grote lijster is een forse, bruine lijster met zwarte, ronde vlekjes op de borst. De vogel zit vaak rechtop, alsof ze voortdurend op haar hoede is.

Grootte
27-28 cm - spanwijdte: bijna halve meter
Gewicht
110-140 gram
Levensverwachting

 gemiddeld 5 jaar

Favoriete maaltijd

regenwormen, maar ook slakken, kevers en andere ongewervelden, bessen en zaden.

Status
Algemeen
Woonplaats

parkachtige bossen, bosranden en heiden

Karakter

schuw en waakzaam

Hoe herken je de grote lijster?

  • grote, zware lijster, vaak rechtopstaand
  • opvallend lange staart
  • witte borst met zwarte, ronde vlekken
  • grijsbruine bovendelen met lichte stuit

De grote lijster is de grootste Europese lijstersoort, met grijsbruine vleugels en gevlekte borst. De buitenste staartpennen zijn lichter van kleur en hebben witte punten.
 

Grote lijster - Elwin van der Kolk
Grote lijster - Elwin van der Kolk
Grote lijster - Elwin van der Kolk

Het geluid van de grote lijster

De zangactiviteit piekt in februari en maart. Haar luide, weemoedige en wat eentonige zang brengt ze meestal vanaf een opvallende zangpost (in de top van een hoge boom). Zijn zang is helder en vérdragend, en bestaat uit korte zinnen met herhaalde motieven. De zang gelijkt nog meest op die van de merel, maar is minder melodieus. 
Opvallend: grote lijsters zingen ook in vlucht. De grote lijster verraadt haar aanwezigheid vaak door haar harde, droge, ratelende vluchtroep. Een druilerige maartse tocht, ’s ochtends of ’s avonds, biedt de beste kans op een grote lijster. Let wel: het is een notoire langslaper, die veel overdag zingt en zelden in de heel vroege ochtend.

Audio file
Beluister hier

Hoe leeft de grote lijster

Wat eet de grote lijster?

De grote lijster voedt zich met een brede waaier aan ongewervelden (sprinkhanen, spinnen, slakken, regenwormen …). In de winter wordt het dieet aangevuld met bessen. Vooral op bessen van de maretak zijn ze verlekkerd.

Afbeelding
Grote lijster - Luc Meert
Luc Meert
Afbeelding
Grote lijster - Luc Meert
Luc Meert

Hoe plant de grote lijster zich voort?

Beide partners staan in voor de nestbouw. Het vrouwtje legt doorgaans drie tot vijf eieren, meestal in de vroege ochtend. Het uitbroeden duurt 12 tot 15 dagen. Die taak wordt vooral door het vrouwtje volbracht. Dagelijks verlaat ze het nest een keer of tien, voor een pauze van ongeveer 20 minuten. Terwijl het vrouwtje zit te broeden, wordt ze door het mannetje van voedsel voorzien. Van zodra de jongen zijn uitgekomen, neemt ook het mannetje een deel van de broedzorg voor zich. Na twee weken verlaten de jongen het nest en begint het vrouwtje aan een tweede broedsel. Het mannetje voedert de jongen van het eerste nest dan verder op zijn eentje.

Icon
Icoon - Wist je dat

Wist je dat?

  • De grote lijster eet in de winter graag bessen en vruchten. In het oosten en het zuiden van ons land horen ook de ivoorwitte vruchten van maretak tot zijn dieet. Grote lijsters zorgen voor de verspreiding van maretakken, doordat ze de restanten van de witte, kleverige bessen (waarin de zaadjes zitten) vaak afvegen aan de takken van andere bomen. De verspreiding van maretakzaden vindt echter voornamelijk plaats door middel van de lijsteruitwerpselen. In het darmkanaal wordt de harde wand van de maretakzaden week, waardoor de kiemkracht van het zaad toeneemt. 
  • De wetenschappelijk naam van de grote lijster, Turdus viscivorus, betekent maretaketende lijster. Ook de Engelse naam Mistle Thrush verwijst naar de maretak (mistletoe).
  • Tijdens een opgraving in Trou des Nutons in Namen werden fossiele resten van grote lijster die dateren uit het Pleistoceen. Naast grote lijster leverde de opgraving ook fossiele resten op van wilde eend, zeearend, patrijs, moerassneeuwhoen, korhoen, auerhoen, kramsvogel en ekster.

Waar vind je de grote lijster?

De grote lijster komt vooral voor in cultuurlandschap met verspreide (hoge) bomen, populierenbossen, parken, boomgaarden en grote tuinen. De soort wordt vaak in de nabijheid van gebouwen waargenomen.

Verspreidingskaart van de grote lijster

> Bekijk deze soort op waarnemingen.be

Kom deze soort veel voor

 

Icon
Icoon - Vogelhut

Start tijdig met het voederen van de vogels in je tuin

Vanaf de herfst zoeken vogels actief naar een voedselplek voor de winter. Door je voedertafel dan al te vullen, weten ze dat ze in de winter in jouw tuin terecht kunnen.
Wanneer het echt koud wordt, kan je vetbollen en pindaslingers aanbieden.

Hoe voeder je tuinvogels, en wie eet wat?

Icon
Icoon - Vrijwilligers - Helpende handen

Help de grote lijster

Wat kan jij doen?

Het gaat niet best met de grote lijster. Het is niet duidelijk wanneer de achteruitgang in Vlaanderen precies werd ingezet, maar de dalende trend zet zich nog steeds door. 
 

Wat doet Natuurpunt?

Natuurpunt roept op om elke waarneming van een grote lijster in te voeren op www.waarnemingen.be zodat we een vinger aan de pols kunnen houden.

Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door

Afbeelding
ObsIdentify - Shutterstock
NP

Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
 

Download voor iOS    Download voor Android