Houtduif

Wat eet de houtduif?

De houtduif eet in de lente vooral knoppen en kiemplanten. In de nazomer wordt overgeschakeld op oogstresten (korrelmaïs en granen), klaverzaadjes, eikels en beukennootjes, terwijl in de winter ook bessen van klimop en plantenwortels op het menu staan.

Waar leeft de houtduif?

• De houtduif broedt in beboste gebieden (vooral nabij akkers), parken, tuinen en (steeds vaker ook in) steden. Voedsel zoeken gebeurt vooral op weiden en akkers.
• Verspreidingskaart van de houtduif

Hoe plant de houtduif zich voort?

Paartjes blijven meestal maar voor één seizoen bij elkaar. De baltsvlucht van de houtduif is zeer opvallend. Zo'n vlucht is opgebouwd uit een steile stijgvlucht (waarbij ze op het hoogste punt luid met hun vleugels klappen), gevolgd door een dalende zweeffase. Houtduiven maken hun nest op de meest onmogelijke plekken. Op het dunste takje van een boom zijn ze soms dagen bezig om een nest, niet meer dan een dun takkennetje, te bouwen. Valt het nest naar beneden, dan beginnen ze weer opnieuw. Houtduiven kunnen tot zes legsels per jaar grootbrengen en nestelende vogels kunnen in bijna alle maanden van het jaar worden waargenomen.

Hoe krijg je de houtduif te zien?

Een tocht in een landelijk of bebost gebied moet volstaan om een houtduif te zien te krijgen. In het najaar zal een pas geoogste graan- of maïsakker bijna zeker enkele houtduiven opleveren. Ook rond voederplaatsen van kippen en fazanten hangen meestal wel enkele houtduiven rond.

Weetjes over de houtduif

• De oppervlakte korrelmaïs verviervoudigde in Vlaanderen tussen 1997 - 2007 en bedroeg in 2007 ca. 30.000 hectare. De toename van de houtduif in Vlaanderen viel samen met de toename van de maïsteelt. De verduiving van het (landbouw)landschap in Vlaanderen werd in hoge mate dus veroorzaakt door een hoger aanbod aan maïsteelt die zorgt voor grote hoeveelheden oogstresten, ideaal als wintervoeder voor o.a. houtduif en zwarte kraai.
• Elk najaar trekken ongeveer 2 miljoen houtduiven vanuit Scandinavië naar zuidelijke overwinteringsgebieden. De najaarstrek piekt tussen 10 oktober en 15 november.
• Een ezelsbrugje om de zang van de houtduif te onderscheiden van de zang van de Turkse tortel. De vijflettergrepige koe-KOE-koe … koe-koe van de houtduif komt overeen met ‘Ik BEN een … hout…duif terwijl de drielettergrepige koe-KOE-koe van de Turkse tortel overeenkomt met Ik BEN Turk.
• Voor zover bekend heeft geen enkele 16de of 17de eeuwse Vlaamse of Hollandse schilder houtduiven afgebeeld. De soort ontbreekt in elk geval in het werk van de Antwerpse barokschilders Frans Snyders (1579-1657) en Alexander Adriaenssen (1587-1661). Beide schilders verwerkten doorgaans heel wat inheemse vogels in hun doeken. Houtduiven worden daarentegen wel afgebeeld door Zuid-Europese schilders uit dezelfde periode, zoals de Italiaan Michelangelo Meris Caravaggio (1571-1610) en de Spanjaard Juan Sánchez Cotán (1561-1627). Dit geeft mogelijk aan dat de houtduif in die periode zeldzaam was in de Lage Landen en men kan zich zelfs afvragen of de soort toen wel tot onze avifauna behoorde.

Wat kan jij doen voor de houtduif?

Houtduiven zijn echte zaadeters en zoeken hun voedsel op de grond. Als je in de winterperiode granen, erwten of maïs op de grond strooit, is de kans groot dat daar houtduiven op afkomen. Let wel: als je in een landbouwgebied woont of dicht bij een bos, kan de voederplek worden bezocht door tientallen houtduiven tegelijk. Eigenlijk behoeft de soort weinig of geen hulp want door de gedekte tafel die haar in het landbouwgebied wordt aangeboden, gaat het de soort de voorbije decennia voor de wind.