Image
Merel - Elwin van der Kolk

Merel

Blackbird
Turdus merula
Turdidae (Lijsters)

De merel is één van de meest algemene vogels in België. Met zijn gitzwart verenkleed en oranjegele snavel is het mannetje makkelijk te herkennen.

Grootte
23,5 - 29 cm - spanwijdte: 34 - 38,5 cm
Gewicht
80 - 125 gram
Levensverwachting

Gemiddeld wordt een merel 2 - 3 jaar oud, maar geluksvogels kunnen wel tien jaar of ouder worden.

Favoriete maaltijd

De merel eet vooral regenwormen, insecten en slakken.

Burgerlijke staat

Over het algemeen blijven merels trouw aan hun partner tijdens het broedseizoen en keren aak terug naar hetzelfde gebied om opnieuw te broeden met dezelfde partner.

Status
Vrij algemeen
Woonplaats

De merel is een algemene broedvogel die je bijna overal kan aantreffen: in bebost terrein, stadsparken en tuinen.

Karakter

Bosmerels zijn veel schuwer, tuinmerels zijn opvallende en vrij makke vogels.

Verleiding

Mannelijke merels verleiden vrouwtjes door middel van zang en baltsgedrag.

Hoe herken je de merel?

  • De mannelijke merel een heeft gitzwart verenkleed met lange staart, felgele snavel en smalle, gele oogrand.
  • Het vrouwtje is iets kleiner dan het mannetje, donkerbruin van kleur met lichtere borst, en bruin streeppatroon.
  • De merel hupt met beide poten tegelijk of neemt een paar stappen om dan enkele seconden doodstil te staan
  • Mannelijke merels zijn vaak iets assertiever en territoriaal dan vrouwtjes, vooral tijdens het broedseizoen. Ze zingen ook vaak om hun territorium te markeren en om vrouwtjes aan te trekken.
merel mannetje - Elwin van der Kolk
Merel - Elwin van der Kolk
Merel - Elwin van der Kolk
Merel - Elwin van der Kolk
Merel - Elwin van der Kolk

Het geluid van de merel

Met melodieuze liederen bakenen merels hun territorium af. Oudere merels zijn betere zangers en hebben een ruimer repertoire en minder herhalingen dan jongere merels. Je kan een merel individueel herkennen aan zijn zang. Zelf herkennen ze zo ook hun vaste buren aan hun lied. Die zullen daardoor minder snel aangevallen worden, dan onbekende zangers.

Het liedje van de mannelijke merel is meestal luider en melodieuzer dan dat van het vrouwtje, en wordt vaak gebruikt om vrouwtjes aan te trekken en territoriumgrenzen aan te geven.

Audio file
Beluister hier
Audio file
Beluister hier
Audio file
Beluister hier

Hoe leeft de merel

Wat eet de merel?

Merels zoeken hun eten meestal op de grond, op een kort gemaaid gazon of tussen afgevallen bladeren. Ze eten vooral regenwormen, insecten en slakken.  De slimmerikken trippelen hevig in het gras waardoor de wormen de trillingen voelen. Deze denken dat er een mol aankomt of dat het regent. De wormen komen hierdoor naar boven. Slakken stelen ze vaak van de zanglijster, omdat ze er zelf niet in slagen een slakkenhuis open te breken. Ook bessen en (afgevallen) fruit staan op het menu, vooral in het najaar en de winter.

Afbeelding
Merel - mannetje - Shutterstock
NP
Afbeelding
Merel - vrouwtje - bouwt nest
NP

Hoe plant de merel zich voort?

Merels bouwen in april of mei een nest van takjes, modder en gras, voornamelijk in dichte struiken of hagen. Een legsel bevat meestal vier of vijf eitjes. De lichte, groenblauwe tint hiervan is kenmerkend, net als de bruine stippeltjes.  De eieren worden twee weken door het wijfje bebroed en daarna worden de jongen nog twee weken gevoerd, ook nadat ze het nest hebben verlaten.
Merels leggen gemiddeld 2 a 3 broedsels per jaar.

Icon
Icoon - Wist je dat

Wist je dat?

  • Merelmannetjes met feloranje snavels zijn meer in trek bij vrouwtjes. Doordat de carotenoïden, die de felle kleur bepalen, ook een rol spelen in het immuunsysteem van de vogel, is een vurig oranje snavel ook een indicatie over de conditie en de gezondheid van het mannetje. De jongen van oranjesnavels zijn vitaler dan de jongen van merels met een doffere of gelige snavel.
  • Tuinmerels zijn meer succesvol dan bosmerels: in dorpen en steden kunnen de dichtheden 10 keer hoger liggen dan in landbouw- en bosgebieden. Ook het aantal uitgevlogen jongen per nest ligt er hoger.
  • Merlot, een klassiek druivenras dat in Bordeauxwijnen wordt verwerkt, is vernoemd naar de merel.
  • Merels verdedigen niet alleen een broed- maar ook een voedselterritorium. Vaak hollen ze minutenlang achter elkaar aan, en wordt de voederplaats ondertussen geplunderd door andere soorten. 

Waar vind je de merel?

Merels zijn standvogels en overwinteren niet ver van de plek waar ze geboren zijn. Waarschijnlijk zie je meerdere generaties opgroeien in je tuin.
De merel zingt ’s ochtends als één van de eerste vogels, ruim voor zonsopgang. Meestal wordt daarvoor opvallende zangpost gekozen (schouw, dak, boomtop). In het vroege voorjaar zingen merels ook veel ’s avonds. Merels houden regelmatig de wacht bij een molshoop om regenwormen - op de vlucht voor een wroetende mol - uit de grond te trekken. In de winter vind je ze ook vaak op voedertafels.

> Bekijk deze soort op waarnemingen.be

Kom deze soort veel voor

De merel is een zeer algemene verschijning. Oorspronkelijk was het een typische bosvogel maar begeeft zich nu ook heel vaak in tuinen.

Icon
Icoon - Vogelhut

Start tijdig met het voederen van de vogels in je tuin

Vanaf de herfst zoeken vogels actief naar een voedselplek voor de winter. Door je voedertafel dan al te vullen, weten ze dat ze in de winter in jouw tuin terecht kunnen.
Wanneer het echt koud wordt, kan je vetbollen en pindaslingers aanbieden.

Hoe voeder je tuinvogels, en wie eet wat?

Icon
Icoon - Vrijwilligers - Helpende handen

Help de merel

Wat kan jij doen?

Merels zoeken hun voedsel vooral op de grond, op een kort gemaaid gazon of tussen afgevallen bladeren. Gooi in de winter wat gedeukte appels of peren op een open plek in je tuin, in de buurt van struiken of een haag. Laat wat dood hout en bladeren liggen, vogels maken daarvan gebruik om een nest te bouwen of zoeken er naar insecten.

Merels hebben water nodig om van te drinken en om in te baden. Zet een ondiepe schaal op een open plek in de tuin. Ververs het water regelmatig.
Plant besdragende bomen en heesters – ze eten praktisch alle soorten bessen. Denk aan vuurdoorns, meidoorns en lijsterbessen. Een boom, schutting met klimop of beukenhaag biedt goede verstopmogelijkheden. Hang eventueel een nestkastje waarin de merel zich kan voortplanten.

Wat doet Natuurpunt?

 

Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door

Afbeelding
ObsIdentify - Shutterstock
NP

Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
 

Download voor iOS    Download voor Android