Natuurherstel in de Kleine Netevallei
Van weekendvijvers en verkrotte weekendverblijven terug naar beemdenlandschap
In de jaren 60 en 70 werden in grote delen van de vallei vijvers gegraven en weekendhuisjes gebouwd. Hierdoor verdween niet alleen een eeuwenoud beemdenlandschap maar ging ook de waterbergende functie van de vallei deels verloren. Alleen al tussen Lier en het Albertkanaal ging meer dan 120 ha van de vallei verloren aan weekendvijvers en huisjes.
Stap per stap tracht Natuurpunt deze fouten uit het verleden te herstellen. Na aankoop van een perceel breken we de aanwezige verblijven, die vaak al sterk verkrot zijn, af. Ook andere rommel zoals autowrakken, oeverbeschoeiingen, verhardingen, etc voeren we af. Daarna verwijderen we de aanwezige bomen om de noodzakelijke graafwerken te kunnen uitvoeren. Door de dijken te verlagen en de vijvers terug te dempen slagen we namelijk 2 vliegen in één klap. Vooreerst vergroten we met deze ontharding de waterbergende capaciteit van de vallei en beschermen daardoor andere delen tegen overstroming. Daarnaast kan ook de natuur zich herstellen op de ingerichte percelen. In sommige delen van de vallei kiezen we daarbij bewust voor bosuitbreiding. In andere delen trachten we het eeuwenoude beemdenlandschap in zijn volle glorie te herstellen. Wist je bijvoorbeeld dat je tot WOII vanuit Viersel de kerk van Lier kon zien?
De afgelopen jaren heeft Natuurpunt reeds meer dan 30 ha aan ophogingen en weekendvijvers hersteld. Dit gebeurde grotendeels tijdens LIFE Kleine Nete, een project waarvoor we subsidies ontvingen vanuit Europa.
Voor de inrichting van deze weekendvijvers kan Natuurpunt rekenen op Vlaamse en Europese steun. Zowel het departement Omgeving (Onthardingssubsidie) als het Agentschap Natuur en Bos (Investeringssubsidie Natuur en Projectsubsidie natuur) dragen hun steentje bij. Dit project werd mede mogelijk gemaakt door cofinanciering vanuit het Europees fonds voor plattelandsontwikkeling.
Bezoekersinfo
Praktische info en wandelkaartjes vind je hier
Herstel ruigte en alluviaal bos door omvorming grijze infrastructuur
In de streek van de Kleine Netevallei en Schupleer zijn er sinds eind jaren 60 van vorige eeuw meer dan 120 ha natte graslanden, voedselrijke ruigtes en veen verdwenen door de aanleg van weekendvijvers en -verblijven. Met het oog op herstel van het historische beemdenlandschap en de rivierbegeleidende natuur die zich in de vallei bevond, zijn er drie weekendvijvers in natuurgebied vernatuurlijkt. Dit is mogelijk gemaakt dankzij het MINA-fonds van de Vlaamse Gemeenschap, het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO) en de vrijwilligers van Natuurpunt.
Om dit te bereiken werden eventueel nog aanwezige weekendverblijven eerst afgebroken. De oeverbeschoeiing van de weekendvijvers werd eerst verwijderd, zo waren er geen menselijke objecten meer aanwezig in de vijvers. De verhoogde dijken rondom de vijvers, ooit aangelegd met de grond om de vijver uit te graven, werden tot op maaiveld afgegraven. De vijvers werden daarna gedempt met de grond die vrijgekomen was door het afgraven van de dijken.
Op de twee percelen waar een nat broekbos als doel is gesteld, wordt op natuurlijke verjonging gerekend. Hoewel dit in de beginfase wat trager is, vormt zich zo een structuurrijk en ongelijkjarig bos in plaats van een monotoon bos. Eventuele schadelijke exoten worden wel verwijderd. Op het perceel waar er een voedselrijke ruigte en wilgenstruweel wordt beoogt, wordt er maaisel opgebracht van een referentieperceel, een perceel waar zich een goede ontwikkelde ruigte bevindt zoals in dit project beoogd wordt. Zo helpen we de vegetatieontwikkeling alvast een handje. Ook hier worden er eventuele schadelijke exoten verwijderd.
Door de uitvoering van dit project wordt er bijgedragen aan de ontwikkeling en bescherming van habitatwaardig broekbos, wilgenstruweel en natte ruigtes. Zo wordt het valleilandschap stap per stap hersteld. Dit zorgt niet enkel voor een verhoogde natuurwaarde maar verbetert ook het waterbergend vermogen van de vallei en de waterkwaliteit. Bovendien wordt de belevingswaarde van het gebied versterkt door de natuurlijkere omgeving en de aanwezigheid van vrolijke vogels zoals de blauwborst en het elegante zomerklokje.
Ingrepen in functie van efficiëntieverbetering van beheerinspanningen
Viersels Gebroekt / Oostmalse Steenweg:
In functie van het maaibeheer met een gespecialiseerde rupsmaaier was het noodzakelijk om de toegangsweg tot de percelen Oostmalse Steenweg te verbeteren. Dit vergemakkelijkt het jaarlijks maaibeheer met een rupsmaaier. Hiervoor werd schrale grond met een gunstige bodemcode opgebracht. In 2 zones zijn stronken gefreesd met het oog op het toekomstige beheer.
Steenbeemden:
In het zuiden van de Steenbeemden ligt een donk waar enkele jaren geleden begrazing is opgestart die ervoor zorgt dat het terrein niet vergrast en verbost. Voor het beheer van heide en begeleidende graslandtypes is schapenbegrazing opgestart. De watervoorziening voor de dieren was een knelpunt voor het graasbeheer. Om deze beheervorm te ondersteunen is een waterput geboord tot een diepte met permanent water. Er is ook een handpomp geïnstalleerd.
Kloosterheide:
Hier ontwikkelt een opengemaakt perceel verder naar heischraal grasland met eikenhakhout. Voor de (na)begrazing werd een raster met draadpoort rondom deze percelen gezet. Opmaak van de toegangsweg met schraal zand was ook hier noodzakelijk om het verder toekomstige beheer mogelijk te maken.
