Natuurherstel in Heiberg-Snepkensvijver

Natuurgebied Snepkensvijver-Heiberg (Herentals – Kasterlee)

De Snepkensvijver is een nat, moerassig gebied. Heiberg is een verzameling kleinere natuurgebieden met dennebossen en heide.

Door de aanplanting van monotone naaldbossen was het gevarieerde landschap verdwenen. Natuurpunt is een tiental jaar bezig met opnieuw een mozaïek van verschillende leefgebieden te creëren, met een variatie aan heide en bos.

2020-2021: Heideherstel, roggeakker en hakhoutzone

In 2019 vroeg Natuurpunt een Projectsubsidie Natuur aan bij het Agentschap voor Natuur en Bos om het leefgebied van heidesoorten te herstellen. Dit gebeurt door het aanleggen van open plekken om heide een kans te geven, door het herstellen van een historische roggeakker binnen de heide en heischraal grasland en door de aanleg van een hakhoutzone.
Door het verwijderen van opslag en de strooisellaag krijgen oude heidezaden opnieuw de kans om de kiemen. Dit doen we door een open plek aan te leggen waarbij heel wat inheemse bomen gespaard blijven. Die zijn ideaal als zangpost voor een nachtzwaluw of boompieper. Insecten kunnen bijtanken op de aanwezige sporken en struikhei, terwijl levendbarende hagedissen zonnen op het dood hout.

We herstellen Kempische cultuurhistorie. Overal in de Kempen vond je vroeger roggeakkers. Rogge was vanouds het broodgraan in de Kempen en zaaide men in de nazomer. Tussen het rogge vond je heel wat typische kruiden zoals korensla, akkerviooltje en klein tasjeskruid. Nu die winterroggeakkers verdwenen zijn, hinken ook enkele van de typische akkersoorten op hun laatste benen. Daarom herstelt Natuurpunt een kleine roggeakker.

Tot slot leggen we naast de spoorweg een hakhoutzone aan. Zo voorkomen we dat er bij stormwind bomen op het spoor belanden. Die omvormingen zijn niet enkel van belang voor de biodiversiteit.
Door de omvorming van naaldhout naar loofhout of heide zorgen we er ook voor dat er meer neerslag kan insijpelen. Zo worden grondwaterreserves aangevuld. De werken kaderen eveneens binnen Interreg Prowater. Dit grensoverschrijdende project zal de komende vier jaar projecten uitvoeren in Vlaanderen, Nederland en Engeland die ons beter moeten wapenen tegen droogte en overstromingen. PROWATER staat voor ‘Protecting and restoring raw water sources through actions at the landscape scale’. Het wordt uitgevoerd met steun van de Vlaamse Overheid en de Europese Commissie.

2018 - 2020 Plaatsen begrazingsrasters en herstel Gagelstruweel

In het gebied de Heiberg werd het halfopen landschap hersteld door op welgekozen plaatsen de naaldbomen te kappen en de grond te plaggen. Dat betekent dat de bovenste laag wordt afgeschraapt zodat de onderliggende zaden van de oorspronkelijk planten opnieuw kunnen kiemen.

Aan de Snepkensvijver werd er ook geplagd en hebben we een gebied afgebakend waar schapen kunnen grazen. Die zorgen er mee voor dat grassen en berken in toom worden gehouden.  Daar hebben we ook een weekendvijver op een natuurlijke manier heringericht. Het hout en beton, waarmee de oevers waren bekleed, werden weggenomen. De oevers werden dan schuin gemaakt, zodat dieren gemakkelijk het water in en uit kunnen.

In het gebied Snepkensvijver is een groot struweel van gagel hersteld. Deze geurige plant werd vroeger gebruikt om bier te kruiden. Er zijn ook heel wat dieren die gebruik maken van zo’n struweel of struikgewas. Na enkele droge zomers werd het te dichtbegroeid met andere bomen. Daarom werden de boompjes handmatig verwijderd over een oppervlakte van ruim 3 ha.

Op verschillende plaatsen werd de Amerikaanse vogelkers bestreden. Dat is een invasieve exoot, wat betekent dat het een soort is die hier niet van nature thuishoort en bovendien schadelijk is voor inheemse planten. In een eerste fase werden de volwassen planten verwijderd. Nadien werden na enkele jaren de zaailingen aangepakt, onder meer door de grazende schapen.

In 2018 ging ook de aandacht naar de bruine eikenpage die nog maar op enkele plekken in Vlaanderen voorkomt. Het wijfje legt haar eitjes op takken en twijgen van de zomereik. Maar niet zomaar elke zomereik is goed. Kleine, jonge eikjes op warme plekken genieten de voorkeur. Daarom herstelden we hier een mantelzoom in het gebied De Heiberg. In deze geleidelijke overgang van droge heide naar het achterliggende bos vinden de bruine eikenpages alles wat ze nodig hebben. Bramen en spork voor nectar, hoge bomen als bruidsboom en kleine eikjes om eitjes af te zetten.

Deze herstelwerken worden uitgevoerd met de broodnodige steun van de Vlaamse Overheid (het Agentschap Natuur en Bos) en ELFPO

Bezoekersinfo

Praktische info en wandelkaartjes vind je hier