Natuurherstel in Vallei Zwarte Beek bovenstroom

2019, 2020, 2021, 2022, 2023 Omvormingsmaaibeheer in de Vallei van de Zwarte Beek – Bovenstroom Beringen

In het Bovenstrooms gedeelte van de Vallei van de Zwarte Beek, op grondgebied Koersel, ligt een van de best bewaarde veengebieden in Vlaanderen. Geflankeerd door het militair domein vormt het landschappelijk een intact en oud landschap. Er is echter heel wat aan de hand met dit veengebied. Jarenlange drainage heeft ook hier gezorgd voor degradatie van het veenpakket. Dankzij het Natuurinrichtingsproject Zwarte Beek kunnen we het veen hier herstellen en worden ongunstige externe invloeden ook zo goed als mogelijk opgelost. Habitatherstel en het gebied hydrologisch op punt zetten vormen de rode draad van het project. Een goeie inrichting is een goeie start maar een zeldzaam habitat heeft vaak veel tijd nodig om te kunnen ontwikkelen. Natuurherstel stopt dan ook niet bij de inrichting. Van de hoed en rand weten is dus nodig om de beoogde kleine zeggenvegetaties (7140) terug te krijgen.

In de meeste gevallen is omvormingsbeheer noodzakelijk om de gecreëerde omstandigheden na een inrichting verder te optimaliseren. Vaak nemen verstoringssoorten het snel over (pitrus, riet, grote zeggensoorten). Vooral dominantiekrachtige planten profiteren op de nog herstellende veenbodems. Deze volgewassen produceren erg veel biomassa en verdringen zo de doelsoorten uit het maaiveld. Als we niets ondernemen duurt het vele jaren én zijn er superoptimale condities nodig om tot het gewenste resultaat te komen. Tussentijds legt dit hoge druk op de nog aanwezige biodiversiteit in het gebied. 

Na de inrichting begunstigen we door middel van intensief maaibeheer het ontwikkelingsproces sterk. Bovendien kunnen doelsoorten tijdens deze fase sneller een geschikt leefgebied vinden of zullen populaties die momenteel onder druk staan omwille van habitatverlies meer kansen krijgen.

Met gespecialiseerde rupsmachines worden de pas ingerichte percelen tot 2 keer per jaar gemaaid en afgevoerd. Op ecologisch gevoelige zones zoals trilvenen en op zones waar er momenteel geen draagkracht is voor machines gaan we manueel te werk. De maaiwerken gebeuren gefaseerd, in blok en met aandacht voor behoud en ontwikkeling van de verticale structuur op en boven het maaiveld, een belangrijk aspect voor invertebraten en avifauna. Vele 10-tallen hectare worden zo jaar na jaar in betere condities gebracht.

Deze herstelwerken worden uitgevoerd met de steun van de Vlaamse Overheid (het Agentschap Natuur en Bos) en ELFPO.

2023 Herstel voor heischraal grasland 

De werken waren specifiek gericht op het herstel van heischraal grasland (prioritair habitat 6230) en doelsoorten die overeenstemmen met de landschapsvisie voor het reservaat, o.a. veldkrekel en rugstreeppad. De gekozen percelen zijn potentieel zeer geschikt voor dit habitat en liggen te midden van reeds goed ontwikkelde habitats en relictpopulaties, waardoor we verwachten dat dispersie van soorten op een vlotte manier zal gebeuren. 

Er werden heel wat natuurvreemde elementen afgevoerd uit het gebied, waarna het grasland maaiklaar werd afgewerkt.  De natuurvreemde elementen bestonden uit betonpuin, koterijen, constructie met betonplaten en grof vuil. 

Enkele weken na het verwijderen van het grove vuil werd er een nieuwe rondgang gedaan met arbeidersploeg om handmatig alle resterende natuurvreemde elementen uit te rapen.

Nadien werd het terrein gemaaid om verstoringssoorten terug te dringen. Op deze manier werd het terrein maaiklaar afgewerkt, zodat het mee kan gemaaid worden met de omringende graslanden, vanaf seizoen 2024.

In de zuidwestelijke hoek van het perceel bevindt zich een natuurlijke laagte. Deze depressie werd geaccentueerd waarbij een afgepaalde zone oppvervlakkig afgeschraapt werd met behulp van een lichte kraan op rupsbanden voorzien van gladde kantelbak. Het afgeplagde materiaal werd deels gebruikt voor het dempen van een lokale greppel. De resterende hoeveelheid werd afgevoerd door de aannemer.

Deze herstelwerken worden uitgevoerd met de steun van de Vlaamse Overheid (het Agentschap Natuur en Bos) en ELFPO.

Bezoekersinfo

Praktische info en wandelkaartjes vind je hier.