MENU

Nestkaart: wat en waarom?

Wanneer je aan de slag gaat om nesten te beschermen, zal je je geregeld in het veld bevinden bv. wanneer de landbouwer werkzaamheden heeft gepland. Als je daarbij de nestomgeving moet benaderen, kan je bepaalde vaststellingen doen: hoeveel eieren liggen in het nest? Wordt het nest nog bebroed of is het verlaten of gepredeerd? Zijn de eieren al uitgekomen en zo ja, op welke datum? etc. De vaststellingen die je ter plaatse doet, kunnen zeer waardevolle informatie opleveren m.b.t. de broedbiologie van vogels en kieviten in het bijzonder. Al deze informatie kan je verzamelen in een zogenaamde ‘nestkaart’: een digitale fiche waarin je per nest alle relevante gegevens over het legsel bundelt die je tijdens je bezoeken verzamelt. Zo helpt een nestkaart je om het overzicht te behouden en het opvolgen van nesten te vergemakkelijken.

Alle aangemaakte nestkaarten worden in een centrale databank door Sovon (NL) verzameld en doorgestuurd naar Natuurpunt Studie. Het bijeenbrengen van de gegevens op één centraal adres heeft veel voordelen. Een grote groep waarnemers kan immers veel meer informatie aandragen dan een enkele waarnemer. Zo hopen we een beter zicht te krijgen op het algemene broedsucces van de kievit in Vlaanderen en kan de broedbiologie in verschillende habitats, over langere tijd en op meerdere plekken in België worden opgevolgd.

Het gebruik van een digitale nestkaart laat bovendien toe om de resultaten van je controles te delen met andere vrijwilligers waarmee je eventueel samenwerkt in een gebied. Zo blijven jullie goed op de hoogte van wie welke nesten wanneer heeft gecontroleerd en kunnen onnodige verstoringen of dubbele controles vermeden worden.

Het spreekt voor zich dat iedereen die broedsucces opvolgt, zich in de meest gevoelige en kwetsbare levensfase begeeft van vogels en hun jongen. Het is dan ook van grootste belang dat je zorgvuldig te werk gaat. Zorg er dus voor dat je, voor je van start gaat, deze gedragscode voor de nestzoeker goed hebt doorgelezen zodat je op de hoogte bent van de broedbiologie van de soort en hoe je best te werk gaat. Het belang van de vogels (en hun nesten) staat te allen tijde voorop en onnodige verstoring moet voorkomen worden. Elke waarnemer wordt geacht zich aan de gedragscode te houden om zorgvuldig handelen te verzekeren.

Hoe ga je van start met nestkaarten?

Van zodra de vogels aan het broeden gaan, kan je starten met de aanmaak van een nestkaart om het broedsucces op te volgen. Alle bezette nesten waarin minstens één ei is gelegd, komen in principe in aanmerking voor een nestkaart. Je verzamelt in de nestkaart de gegevens van alle opeenvolgende controlebezoeken PER NEST. Nestkaarten zijn welkom van ieder nest dat tenminste drie keer wordt bezocht in de actieve fase. Bij nestvlieders is dit de periode tussen eileg en uitkomen (of mislukking), bij nestblijvers de periode tussen eileg en uitvliegen (of mislukking). Nesten van kleine zangvogels die in holen en nestkasten broeden, controleer je het liefst wekelijks.

Voor de aanmaak van een digitale nestkaart, kan je gebruik maken van de app AviNest, de online invoermodule Nestkaart Light of de website www.nestkaart.nl. Deze applicaties zijn speciaal door Sovon ontwikkeld voor vrijwilligers die op deze manier kunnen bijdragen aan onderzoek naar o.a. het broedsucces van de kievit in Vlaanderen.

Iedereen die kan tellen, kan meedoen. Of nu één kaart wordt ingeleverd, of honderd, elke bijdrage is nuttig!

Avinest en Nestkaart Light

Avinest en Nestkaart Light: Zowel AviNest als Nestkaart Light werden in Nederland ontwikkeld op vraag van Sovon in het kader van hun nestkaartenproject en op vraag van Natuurpunt Studie aangepast voor gebruik in Vlaanderen.

  • De mobiele applicatie AviNest maakt het mogelijk om nestgegevens direct in het veld in te voeren. Je kan AviNest downloaden op je telefoon of tablet via de Google Playstore. Voorlopig is er alleen een Android-versie beschikbaar. Voor de handleiding van AviNest verwijzen we je graag door naar de Sovon website waar je deze kan downloaden of bekijk deze instructievideo. 
  • Nestkaart Light is een online invoermodule die vooral bedoeld is voor gebruik door waarnemers die maar één of enkele nesten opvolgen, of die een eenvoudige en snelle invoer willen gebruiken voor alleen de meest basale nestgegevens. Voor de handleiding van Nestkaart Light verwijzen we je graag door naar de Sovon website waar je deze ook kan downloaden.

Registreren of inloggen

Wil je met de AviNest app of Nestkaart light aan de slag, dan moet je eenmalig een Sovon-account aanmaken (als je die nog niet hebt) via http://www.avimap.be/user/newuser. Je gegevens komen dan terecht in een databank bij Natuurpunt. Ben je reeds geregistreerd als waarnemer bij Sovon of heb je reeds een account voor Avimap of de Vogelatlas, dan kan je met diezelfde Sovon gebruikersnaam en paswoord inloggen op de Sovon website (en dan naar ‘nestkaarten’) of je rechtstreeks aanmelden in de app.

Nestkaart.nl

Nestkaart.nl werd ontwikkeld door de Nederlandse vrijwilliger Mario Aspeslagh voor de invoer van nestgegevens door werkgroepen. Het is een mobiele webpagina die bijgevolg ook beschikbaar voor IPhone-gebruikers. Als je je gegevens mobiel wil invoeren, heb je wel een dataverbinding nodig. De handleiding daarvoor vind je hier of bekijk hier de handige instructievideo’s.


Door gegevens in te voeren en te uploaden naar AviNest, Nestkaart Light of Nestkaart.nl geeft de gebruiker Sovon/Natuurpunt Studie vzw expliciet toestemming voor het gebruik van deze gegevens. De gegevens blijven uiteraard ook beschikbaar voor eigen gebruik.

Nestbezoeken en controles: hoe ga je te werk?

Heb je een nest gevonden? Dan kan je starten met de aanmaak van een nieuwe nestkaart via een van bovenstaande applicaties. Volg het nest vervolgens op tot de jongen uitgevlogen zijn of het nest mislukt is. Ga hierbij stapsgewijs te werk.

Stappenplan nestkaart

  1. Zorg voor toestemming van de terreineigenaar
  2. Bezoek het nest minimaal twee keer tijdens het broedseizoen, waarbij de controles liefst niet te kort na elkaar volgen maar ook niet ver uit elkaar:
    • Bij zangvogels is een interval van een week tussen twee bezoeken voldoende, bij grotere soorten 10-14 dagen
    • Extra voorzichtig bij grotere soorten van open landschappen (weidevogels), moerasvogels (geen loopspoor in de vegetatie) en kolonievogels.
  3. Beperk de verstoring door je controles goed in te plannen. Ieder bezoek aan een nest brengt immers een zeker risico met zich mee voor het welslagen van dat nest. Het is daarom belangrijk om nesten niet vaker te bezoeken dan strikt noodzakelijk. Zorgvuldige planning van nestbezoeken kan het aantal bezoeken sterk beperken.
  4. Je eerste nestbezoek: Noteer tijdens je eerste bezoek alle relevante gegevens omtrent de status van het nest (aantal eieren of jongen, stadium (bebroed,...)) en leg de exacte nestlocatie op kaart vast. De overige gegevens vul je bij voorkeur in onmiddellijk NA het bezoek als je de akker of het weiland weer verlaten hebt om de verstoring bij het nest zo kort mogelijk te houden. Loop systematisch de nestkaart van begin tot eind door, zodat alle relevante informatie ook daadwerkelijk wordt verzameld. Noteer uitsluitend de feiten, nooit onzekere waarnemingen of interpretaties.
  5. Controlebezoeken: Tijdens je eerste nestbezoek heb je een nestkaart aangemaakt en alle relevante gegevens genoteerd. Tijdens je vervolgbezoeken aan de nestplaats zal je nu de evolutie van het nest kunnen opvolgen: is het legsel nog intact, wordt het nog bebroed of zijn de eieren misschien al uitgekomen? Bedenk voorafgaand aan je controle welke info je bij een nestbezoek nog wil verzamelen, zodat de benodigdheden daarvoor (notitieboekje, pen, meetapparatuur, ringen) klaar liggen en het nestbezoek in zo kort mogelijke tijd kan worden afgerond.
  6. Eindcontrole: Voer na het uitvliegen van de jongen nog een controle uit om de uitkomst van de broedpoging vast te stellen. Is het legsel geslaagd? Zijn alle eieren uitgekomen? Liggen er nog ‘dode’ eieren in het nest of werden ze misschien gepredeerd? Geef ook gegevens van mislukte nesten consequent door. 

Meer info vind je op sovon.nl/nestkaart. Voor vragen over de nestkaartapplicaties kan je terecht op wwa@natuurpunt.be.

TOP