Interreg SAPOLL

De wilde bestuivers van de grensoverschrijdende zone Frankrijk-Wallonië-Vlaanderen vormen een kostbare maar ernstig bedreigde natuurlijke bron. Om hen te beschermen is het essentieel om een grensoverschrijdende organisatie op poten te zetten die toelaat om gecoördineerde acties te ondernemen en die het mogelijk maakt om te profiteren van de nauwe samenwerking tussen de regio’s. Geïsoleerde acties aan beide zijden van de grens hebben weinig kans om uit te monden in een duurzaam beleid rond bestuivers. De behoefte is groot want wilde bestuivers, in het bijzonder wilde bijen, zweefvliegen en vlinders, zijn essentieel om de landbouw en de ecosystemen van onze regio’s in stand te houden.

Om die uitdagingen aan te gaan, lanceert het SAPOLL project, met de betrokken partijen uit Wallonië, Vlaanderen en het noorden van Frankrijk, een grensoverschrijdend actieplan om de wilde bestuivers te beschermen. Dit plan legt de basis voor de maatregelen die nodig zijn om de bestuivers te beschermen, door dieper in te gaan op de noodzakelijke wetenschappelijke en educatieve aspecten voor burgers, beleidsbepalers, ondernemers en terreinbeheerders. Het plan is ook aangepast aan de regionale context van elke partij. Het is opgesteld in samenwerking met de actoren van het grensoverschrijdende gebied en vermeldt de behoeftes en doelstellingen voor de grensoverschrijdende regio, net als de acties en taken die uitgevoerd moeten worden om de bestuivers te beschermen.

Het SAPOLL-project organiseert ook activiteiten die noodzakelijk zijn voor het succes van het actieplan. Die acties streven naar het delen van kennis en vaardigheden binnen het grensoverschrijdende gebied. De wetenschappelijke kennis, de ervaring op het gebied van sensibilisering en terreinbeheer zijn immers erg versnipperd. Volgende acties komen ondermeer aan bod:

• Sensibilisering van het grote publiek: acties rond communicatie, sensibilisering en burgerwetenschap om een zo groot mogelijk publiek te informeren over de achteruitgang van wilde bestuivers.
• Mobilisering van de waarnemersnetwerken: ondersteuning van werkgroepen en het voorzien van opleidingen.
• Wetenschappelijke opvolging van wilde bestuivers: verzamelen van verspreidingsgegevens en opzetten van een grensoverschrijdende database. Dankzij die gegevens, worden de hotspots voor de bestuivers en de bestuiving in kaart gebracht.

Natuurpunt Studie wordt voor dit project financieel ondersteund door de provincie Oost-Vlaanderen en West-Vlaanderen en door LU'Harmony

Actieplan bestuivers

Dit tienjarig (2019-2029) actieplan voor alle wilde bestuivers werd opgesteld samen met alle partijen in het Frans-Belgische grensgebied in het kader van het Interreg-project SAPOLL (Samenwerken voor pollinators – Sauvons nos pollinisateurs). Wetenschappelijke kennis, een uitgebreide inventarisatie van bestaande initiatieven en een bevraging waren de basis voor de regionale experten. De doelstelling van dit actieplan is het doorbreken van de vicieuze cirkel van de achteruitgang van de bestuivers om hem om te vormen in een cirkel die gunstig is voor hun behoud.

Genustabel wilde bijen

In het kader van het Interreg-project SAPOLL maakten Natuurpunt en Natagora een tabel om wilde bijen tot op genusniveau te determineren. De tabel is rijkelijk geïllustreerd en vormt een goede basis voor het determineren van deze boeiende diergroep.

Atlas van de hommels van België en Noord-Frankrijk

In het kader van het Interregproject Samenwerken voor bestuivers (SAPOLL) werd in 2019 een hommelatlas samengesteld met alle verspreidingsdata van de afgelopen 200 jaar uit België en Noord-Frankrijk. Deze atlas bevat ook heel wat ecologische informatie van alle 31 soorten. Tot slot vind je er ook heel wat tips om een hommelvriendelijke omgeving te creeren.

Tips voor een bestuiversvriendelijke tuin

In het kader van het SAPOLL-project werd een tuinencharter opgesteld dat tuiniers kunnen ondertekenen. 

Om tuiniers te ondersteunen met specifieke tips voor het maken van een bestuiversvriendelijke tuin werden 11 fiches opgemaakt. Deze zijn hieronder te downloaden. Het gaat om volgende fiches:

Opleidingen bijengenera (wespbijen, zandbijen ...)

•  http://bit.ly/AculeaWespbijenPresentatie
•  http://bit.ly/AculeaWespbijenHulpSleutel
• https://youtu.be/j-B6axwlmvs
• https://youtu.be/oTV5z7mLxR4
• https://youtu.be/sMlgR3AyLdo
• https://youtu.be/IkK7iThAkdQ
• https://youtu.be/4okXFlemrcs

De Universiteit van Mons (Laboratorium van Zoölogie) is trekker van het SAPOLL-project. De universiteit is gespecialiseerd in de studie van wilde bijen in Europa. De Universiteit van Mons is een drijvende kracht in de opleiding van jonge specialisten rond bestuivende insecten.

Natagora heeft veel ervaring in de publieke bewustmaking van de noodzaak aan natuurbescherming, het beheer van natuurgebieden en het verzamelen van natuurgegevens.

De onderzoeksgroep ‘Biodiversiteit en Landschap” (Universiteit Luik) is gespecialiseerd in de analyse van de samenhang van ecologische netwerken, de productie van ecosysteemdiensten en veerkracht over het landschap. Zij beoordeelt de kwaliteit van het bloemenaanbod en de landschappelijke structuren die het mogelijk maken dat bestuiver populatie zich in stand houden en verder ontwikkelen.

Het Conservatorium van natuurgebieden van Nord-Pas-de-Calais (CEN-NPC) is een natuurbeschermingsorganisatie die een burgerwetenschappen-programma rond bestuivers (SPIPOLL) in de regio uitvoert.

EDEN62 is het technische instrument van het departement Pas-de-Calais, belast met de uitvoering van het beheer van natuurgebieden. EDEN62 heeft als missie om het natuurlijke erfgoed van het departement te beschermen en om vormingen en opleidingen over natuur en milieu te geven.

Het departement Pas-de-Calais (CD62) is actief in verschillende domeinen en voert een proactief beleid om de biodiversiteit van gebieden te bevorderen en bij te dragen aan een duurzame ontwikkeling. Dit beleid heeft een rechtstreekse impact op bestuivers op verschillende domeinen (bevordering van samenwerkingen, sensibilisatie, gefaseerd beheer, behoud van natuurgebieden).

De Groupe Ornithologique et Naturaliste uit Nord-Pas-de-Calais (GON) is zeer actief op vlak van studie en de bescherming van wilde dieren en hun leefgebieden. Deze vereniging coördineert een uitgebreid netwerk aan waarnemers door de mobilisatie van enkele werkgroepen (90.000 waarnemingen/jaar).

Aculea, de bijen- en wespenwerkgroep van Natuurpunt Studie wil de bijen- en wespenproblematiek onderzoeken én onder de aandacht brengen. De werkgroep organiseert excursies om nieuwe gegevens te verzamelen en determinatie-avonden om bijen en wespen te leren herkennen.

• Natagora is de Waalse zustervereniging van Natuurpunt, actief in Wallonië en Brussel. De werking van Natagora is vergelijkbaar met die van Natuurpunt.
• De vakgroep Zoölogie van de Universiteit Mons is gespecialiseerd in de studie van wilde bijen, met name onderzoek naar hommels.

In het kader van het Interreg-project SAPOLL worden tal van excursies en cursussen rond wilde bijen, zweefvliegen en dag- en nachtvlinders in Oost- en West-Vlaanderen georganiseerd. Hieronder kan u de link vinden naar de activiteitendatabank van Natuurpunt met de nodige details.