Roodborst

Wat eet de roodborst?

De roodborst eet vooral insecten, larven, spinnen, slakken en wormen. In de winter vult ze het insectendieet aan met zaden, vruchten en voedselrestjes.

Waar leeft de roodborst?

• De roodborst broedt in bossen, heggen, parken en tuinen. Ook in niet al te open landbouwgebied met verspreide bosjes en houtkanten, komt ze voor.
• Verspreidingskaart van de roodborst

Hoe plant de roodborst zich voort?

Een roodborstnest telt gemiddeld vier tot zes eieren. Enkel het vrouwtje staat in voor het broeden. Na twee weken komen de eieren uit. Opmerkelijk: dit gebeurt bijna altijd ’s nachts of in de vroege ochtend. Zowel het mannetje als het vrouwtje staan in voor de broedzorg. De roodborst heeft per jaar twee legsels. Wanneer het vrouwtje aan het tweede legsel begint, staat het mannetje alleen in voor de jongen van het eerste legsel.

Hoe krijg je de roodborst te zien?

Zodra er wat gespit of gewied wordt in de tuin, is de roodborst er snel bij om de bovengegraven diertjes weg te pikken. Hij is waakzaam maar niet schuw. De roodborst is vaak de eerste vogel die ’s ochtends begint te zingen. Onder invloed van kunstlicht (tuinverlichting, straatlampen …) zingen roodborstjes ook geregeld ’s nachts.

Weetjes over de roodborst

• De roodborst is het symbool van de hoop.
• Sommige roodborstjes trekken in het najaar weg (vooral naar Frankrijk, Spanje en Portugal, sommige zelfs naar Noord-Afrika), andere blijven. De roodborstjes die je ’s winters in de tuin ziet, zijn vaak noordelijke wintergasten uit Scandinavië.
• De roodborst is een agressieve vogel. Ze levert felle gevechten (soms met dodelijke afloop) met soortgenoten. Net omdat roodborstjes zo sterk territoriaal zijn (ook in de winter), zie je er maar zelden twee op hetzelfde ogenblik op de voedertafel.
• Ook vrouwtjes zingen, vooral in de herfst. De parelende zang wordt vaak omschreven als een klaterende waterval.
• In sommige delen van Italië waar het vangen van zangvogels voor consumptie nog gebruikelijk is, komt bij mensen een enkele keer vergiftiging voor na het eten van roodborst, appelvink of leeuwerik. Die vergiftiging wordt veroorzaakt door de inname van coniine, het giftige bestanddeel uit de gevlekte scheerling (een giftige plant). Directe vergiftiging door het eten van de plant komt bij de mens niet gauw voor. Gevlekte scheerling geeft immers een muffe muizenlucht af. Indirecte vergiftiging treedt wel op doordat mensen vogels eten die de giftige knoppen van de plant hadden gegeten. De in de literatuur beschreven gevallen vonden plaats na consumptie van trekvogels die in maart waren geschoten, net de periode waarin de gevlekte scheerling uitloopt. Het giftige bestanddeel kon zowel in de vogels als in het bloed en de urine van de patiënten worden aangetoond. De adem en de urine van vergiftigde mensen heeft dezelfde typische muffe muizenlucht als de plant. De klinische verschijnselen bestaan uit zenuwverschijnselen en ernstige spierafbraak die kan leiden tot nierbeschadiging.
• In sneeuwrijke winters, wanneer eten vinden moeilijk wordt, komt de roodborst gemakkelijk bij voedertafels bedelen om een hap. Dit bedelgedrag ligt aan de oorsprong van dialectnamen als pietje pover, povere jan, poverluut en povertiet.

Wat kan jij doen voor de roodborst?

In de winter komt de roodborst vaak naar de voedertafel. Strooi ook voer onder dichte struiken. Soms is ze zo gefocust op voedsel, dat ze nog nauwelijks let op potentiële gevaren. Heb je een huiskat, hang die dan zeker een belletje om zodat de vogels op de voederplank haar tijdig horen aankomen.