Paddenstoelenfamilie Satijnzwammen

Afbeelding
Blauwplaatstaalsteeltje Ralph Vandiest
Ralph Vandiest

Satijnzwammen (Entoloma)

De familie van de satijnzwammen is zeer variabel en kan opgesplitst worden in 11 subsecties. Ook de ecologie van de groep is heel gevarieerd. De meeste soorten zijn opruimers, maar er zijn ook een aantal symbionten die in het voorjaar verschijnen: sleedoornsatijnzwam, harde voorjaarssatijnzwam (Symbiose met Rosacea). Er zijn soorten die uitsluitend in bossen voorkomen en er zijn typische graslandsoorten.

'De staalsteeltjes' is een groep van satijnzwammen die allen zeldzaam zijn en waarvan de meeste soorten in wasplaatgraslanden worden gevonden. 

Hoe herken je een satijnzwammen?

  • Een steel en een hoed en vrijstaande tot aflopende plaatjes met roze sporen
  • De steel is vaak glimmend wit, tot bruin tot staalblauw bij de staalsteeltjes.
  • Onder de microscoop zijn satijnzwammen onmiskenbaar aan hun hoekige sporen.  
  • De lengte van de steel varieert van 0,1 tot 10 cm.  
  • De diameter van de hoed varieert van 0,3 tot 11 cm.
  • De hoedkleur varieert van wit tot geel, olijfgroen, bleekbruin, grijs, lila, roodbruin, blauw en paars.

 

Waar kan je satijnzwammen vinden?

Satijnzwammen kan je in zeer uiteenlopende biotopen vinden. Van natte tot drogere graslanden en van natte tot drogere bossen. Er zijn heidesoorten, soorten die tussen veenmos groeien, soorten die op rottend hout groeien en soorten van voedselrijke bodem. Bijna overal kan je dus satijnzwammen vinden.

Icon
Icoon - Wist je dat

Wist je dat?

  • Er zijn 123 satijnzwammen uit Vlaanderen bekend waarvan er slechts 24 zonder microscoop op naam kunnen gebracht worden.
  • Er worden nog steeds nieuwe satijnzwammen in Vlaanderen ontdekt, zo ook in onze natuurgebieden: Bleke bossatijnzwam (Entoloma pseudoexcentricum) in het Vriezenbroek  (Zemst, 2009) en Roze moerasbossatijnzwam in Torfbroek (Kampenhout, 2013).
  • Er zijn een aantal satijnzwammen die goed herkenbaar zijn aan hun specifieke geur: Citroengele satijnzwam en Zoetgeurende satijnzwam ruiken naar snoep, Raapsatijnzwam ruikt naar raap,  Nitreuze elzensatijnzwam en Stinksatijnzwam hebben een nitreuze geur en Molenaarssatijnzwam en Bruine satijnzwam ruiken naar meel. 
  • Slechts een tiental satijnzwammen wordt algemeen gemeld en herkend.
  • De gemakkelijk herkenbare Groensteelsatijnzwam (de steel is echt felgroen) is zeer zeldzaam in Vlaanderen, het is een soort van kalkrijke bodems.