Veldleeuwerik

Wat eet de veldleeuwerik?

De leeuwerik leeft van insecten, rupsen, larven, regenwormen en kleine kevers maar eet ook zaden van kruiden en graangewassen.

Waar leeft de veldleeuwerik?

• De veldleeuwerik broedt vooral in open cultuurlandschap, graanakkers, weidegebieden en op de heide. Het is een claustrofobe soort: ze houdt niet van opgaande elementen als bomenrijen, bosjes of houtkanten.
• Verspreidingskaart van de veldleeuwerik

Hoe plant de veldleeuwerik zich voort?

De veldleeuwerik bouwt zijn nest het liefst in akkerlanden op ruigtes, tussen gewassen als granen en grassen. Het legsel bestaat uit drie tot zes lichtgele, lichtgroene, lichtbruine of lichtgrijze eieren.

Hoe krijg je de veldleeuwerik te zien?

De tierelierende zang is een echte weggever. Hoor je ergens de typische zang, dan wordt het speuren in de lucht. Tijdens de zangvlucht klimmen ze soms zo hoog (tot 100 meter) dan ze nog nauwelijks tegen de blauwe lucht zichtbaar zijn. Op het eind van de zangvlucht, daalt de leeuwerik met een opvallende parachutevlucht weer naar beneden.

Weetjes over de veldleeuwerik

• Beenderresten van een veldleeuwerik werden aangetroffen in een 17de of 18de eeuwse afvalput in de Sint-Pietersabdij in Gent.
• De najaarstrek van de veldleeuwerik piekt doorgaans in de tweede decade van oktober. Het Belgisch dagrecord staat op 16.169 exemplaren en werd opgetekend in op een trektelpost in Lommel op 19 oktober 2012. In Nederland werden die dag 23.406 veldleeuweriken geteld over de telpost Kinderdijk. Leeuweriken trekken ook 's nachts maar zijn dan zwijgzaam en vliegen op geringe hoogte.
• Veldleeuweriken werden succesvol geïntroduceerd in Nieuw-Zeeland, Australië, Canada en Hawaï.
• Er wordt aangenomen dat er over de veldleeuwerik meer gedichten en liedjes werden geschreven dan over eender welke andere vogelsoort. Het bekendste liedje in Vlaanderen is ongetwijfeld ‘Alouette, gentille alouette, Alouette, je te plumerai. Je te plumerai la tête. Je te plumerai la tête. Et la tête! Et la tête! Alouette, Alouette!’. Het lied is ook zeer populair in Frankrijk, Zwitserland en het Franstalige gedeelte van Canada.
• Leeuweriken werden/worden massaal gevangen voor consumptie. In Parijs werden in 1839 maar liefst 826.462 leeuweriken naar de markten aangevoerd.
• Veldleeuweriken werden vooral gelokt met leeuwerikspiegels: een rond of zeskantig stuk hout, enigszins boogvormige gekromd en voorzien van stukjes spiegelglas. Het hout staat op een beweegbare spil waaraan een koord is vastgemaakt zodat de vanger van dienst de leeuwerikspiegel in beweging kan brengen door aan het koordje te trekken. Waarom de veldleeuwerik zich vaak als een kamikaze op een ronddraaiende leeuwerikspiegel stortte, is niet duidelijk. Vermoedelijk heeft het met nieuwsgierigheid te maken.
• De vele dialectnamen (dubbele leeuwerk, hemelwerker, korenleeuwerk, luchtleeuwerk, oogstleeuweertje, zoetlieveken …) geven aan dat de mensen vroeger goed met deze soort vertrouwd waren.
• Op de Rode Lijst van de broedvogels van Vlaanderen staat de veldleeuwerik opgenomen in de categorie ‘kwetsbaar’. Van de jaren 1970 tot nu verdwenen 95% van alle Vlaamse veldleeuweriken.
• De veldleeuwerik neemt graag een stofbad op onverhade, stofferige veldwegeltjes.

Wat kan jij doen voor de veldleeuwerik?

• Maak van je tuin een natuurgebied

Natuurpunt en de veldleeuwerik

Met de aanleg van brede akkerranden wordt gepoogd de eentonigheid van het landschap te doorbreken. Deze akkerranden worden ingezaaid met een mengsel van grassen en kruiden en worden niet bespoten of bemest. Uit onderzoek blijkt dat in deze randen ruim drie keer zoveel insecten voorkomen als in tarwe, productiegrasland en luzerne. Het is dus ook niet verwonderlijk dat deze randen graag door veldleeuweriken worden gebruikt om naar insecten voor hun jongen te zoeken. Faunaranden zijn een  middel om het verarmde platteland weer een beetje natuur terug te geven, niet alleen voor leeuweriken, maar ook voor andere akkerfauna. Natuurpunt probeert deze praktijkvoorbeelden ook in de eigen akkerreservaten toe te passen, ook al zal er meer nodig zijn om de teloorgang van de veldleeuwerik een halt toe te roepen.

Niet enkel de veldleeuwerik, maar ook andere akkervogels lijden sterk onder de intensivering van onze landbouw. Initiatieven als ‘Graan voor Gorzen’ helpen de vogels opnieuw aan een geschikte habitat.

Meer weten?

ANWB Vogelgids van Europa
Deze editie van de ANWB Vogelgids van Europa beschrijft:

• Ruim 900 vogelsoorten in Europa, inclusief Noord-Afrika
• Gedetailleerde informatie over habitat, verspreidingsgebied, voorkomen in Nederland en België, herkenning en geluid
• Kaartjes over broed- en wintergebieden en trekroutes
• Van iedere soort alle gegevens overzichtelijk gerangschikt op één tekstpagina tegenover de afbeeldingen
• Nauwkeurige kaarten geven de trekroutes en broed- en wintergebieden weer
• De gids bevat een register van vogelnamen in het Nederlands, Latijns en Engels.
• Meer dan 4000 tekeningen in kleur

Koop online