Visarend
Visarend (Pandion haliaetus)
De visarend is een graag geziene doortrekker hier in België. Althans voor vogelkijkers, vissers durven wel eens op hun vuist bijten wanneer een visarend er na één duik met een joekel van een vis vandoor gaat. Op de voorjaarstrek naar zijn broedgebied of op de terugweg in het najaar, doet hij onze contreien aan om te rusten en opnieuw op krachten te komen.
Hoe kan je de visarend herkennen?
- Een lichaamslengte van 52 tot 60 cm
- Een spanwijdte van 150 tot 170 cm
- De visarend heeft een witachtige kop met een brede, donkere oogstreep die op de achterkruin samenkomt als een soort hangend kuifje. Hij heeft witte onderdelen, met vaak een bruine borstband. De bovendelen en de bovenvleugels zijn chocoladebruin. De ondervleugels zijn grotendeels wit. De staart is bruin, met donkerbruine dwarsbanden.
- Beide geslachten hebben hetzelfde verenkleed, maar bij mannetjes ontbreekt soms de borstband.
- De vrouwtjes zijn iets groter en zwaarder dan de mannetjes.
Hoe klinkt de visarend?
Wat eet de visarend?
De visarend eet, zoals zijn naam al doet vermoeden, uitsluitend vis. Boven het wateroppervlak gaat de visarend op zoek naar zijn prooi. Soms kan hij in de lucht ter plaatse blijven hangen, ook wel bidden genoemd, om zo naar vis te speuren. Wanneer de visarend een vis ziet, duikt hij met zijn kop omlaag, tijdens een stootduik richt hij op het laatste moment de poten naar voren en grijpt hij de vis met de klauwen. Met zijn vlijmscherpe klauwen en kleine stekels op de ‘voetzolen’, kan de vis hem nog moeilijk ontglippen. De visarend is erg sterk en hij kan soms prooien vangen die bijna even zwaar zijn als de vogel zelf.
Waar leeft de visarend?
- Tot halverwege de jaren 1950 was de visarend uit grote delen van Europa verdwenen. Er werd op gejaagd en het gebruik van zware pesticiden, zoals DDT, zorgde voor een vergiftigde voedselketen. Sinds het verbod op deze middelen, is de visarend aan een ware comeback bezig. Hij komt over de hele wereld voor, behalve in Antarctica. In België wordt hij bijna uitsluitend tijdens de trek gezien, maar de hoop op een broedgeval in de nabije toekomst lijkt geen utopie.
- De visarend is niet erg kieskeurig wat betreft zijn leefgebied. Belangrijk zijn wel grote oppervlakten van visrijk water. Hij verkiest hierbij vooral zoet water, maar overleeft ook bij brak of zout water. Bomen moeten voor beschutting zorgen langs de oevers. Maar ook rust is belangrijk, visarenden zullen niet beginnen broeden op een plaats waar veel menselijke activiteit heerst.
- Verspreidingskaart voor de visarend
Hoe plant de visarend zich voort?
De visarend broedt in waterrijke gebieden en soms langs zeekusten. Meestal maken ze een nest hoog in de toppen van naaldbomen, langs rotswanden of op eilandjes. Soms keren ze vele jaren na elkaar naar hetzelfde nest terug. De visarend legt tot 3 eieren, deze worden op zo’n 35 dagen uitgebroed. De jongen blijven 50 tot 58 dagen in het nest. Na het uitvliegen blijven ze nog lang bij hun ouders en trekken ze met hen mee naar hun wintergebied. Eind augustus trekt de visarend naar het zuiden van de Sahara, om hier de winter door te brengen. In april keren ze terug naar hun broedgebied.
Hoe krijg je de visarend te zien?
De visarend is een regelmatige doortrekker in Vlaanderen. In het voorjaar is de laatste week van maart en de hele maand april, de beste periode om hem te spotten. In het najaar is de trefkans het grootst van half augustus tot eind september.
Weetjes over de visarend
- De visarend kan tot 25 jaar oud worden.
- Vanaf hun derde levensjaar zijn visarenden geslachtsrijp.
- Een mannelijke visarend probeert een vrouwtje voor zich te winnen door op indrukwekkende wijze te vissen. Eens een koppeltje gevormd is, blijven ze voor lange tijd bij elkaar.
- Zoals uilen, kan de visarend de buitenste teen naar achteren draaien, dit geeft hem meer houvast.
Wat kan jij doen voor de visarend?
Het beschermen van natuurgebieden en het zuiver houden van de waterwegen is belangrijk. In geschikte, grote waterrijke natuurgebieden kan men palen zetten met een kunstnest, die de visarend moeten aansporen om te beginnen broeden.
