MENU

Wolf (Canis lupus)

De wolf is een roofdier, dat behoort tot de familie van de hondachtigen. Vaak wordt de wolf voorgesteld als een roofzuchtig monster dat grootmoeders en kleine meisjes met een rood kapje opeet. Maar in de praktijk vlucht een wolf van zodra hij een mens hoort of ziet. Hij staat symbool voor robuuste natuur.

Hoe kan je de wolf herkennen?

  • Van kop tot romp meet een wolf 1 tot 1,5 m, met een schofthoogte van 65 tot 80 cm en een staart van 30 tot 50 cm. Vrouwtjes zijn kleiner dan mannetjes.
  • De kleur van de vacht kan variëren van beige tot rossig bruin, meestal met een grijze bovenkant, een donker zadel en wit rond de nek.
  • De wolf heeft lange, krachtige poten, een dikke staart en rechtopstaande oren.
  • Meer gedetailleerde kenmerken worden beschreven in dit artikel.

Wat eet de wolf?

Afhankelijk van het leefgebied jaagt de wolf op verschillende prooidieren, zoals elanden, edelherten, reeën en everzwijnen. Knaagdieren, als konijnen en hazen, en vogels staan eveneens op het menu. Maar ook afval en aas kan de wolf bekoren.

Wolven hebben invloed op het migratiegedrag van de prooidieren, maar populaties prooidieren kunnen ze niet uitroeien. In streken waar er wolven voorkomen, zijn prooidieren doorgaans alerter en in een goede conditie.

Waar leeft de wolf?

  • De wolf komt wijdverspreid voor in Noord-Amerika, Canada, de noordelijke en oostelijke delen van Europa en tot voorbij de poolcirkel. Het verspreidingsgebied van de wolf wordt echter kleiner en verschillende ondersoorten van de wolf zijn reeds uitgestorven. 
  • De laatste jaren zijn er meer waarnemingen in Duitsland, Nederland en Frankrijk. Begin 2018 stak een gezenderde wolvin de grens met Vlaanderen over. In Limburg verbleef het dier vooral in het Kempen-Broek en de Vallei van de Zwarte Beek. 
  • Wolven hebben een groot aanpassingsvermogen. In verschillende soorten habitats, zoals toendra, steppe, prairie en bos komen ze voor, zowel in gebergten als in lager gelegen gebieden. Wolven leven in territoria die, afhankelijk van het voedselaanbod, een omvang van 200 tot 2000 km² kunnen hebben. In deze grote territoria worden enorme afstanden afgelegd, op zoek naar prooien.

Hoe plant de wolf zich voort?

Wolven leven in familiegroepen, met een complexe sociale structuur. Aan het hoofd van de familiegroep staan een alfamannetje en -vrouwtje, gewoonlijk zijn zij de enigen met het recht om zich voort te planten. De groep bestaat voor het overgrote deel uit nakomelingen van het dominante paar. De nakomelingen blijven hooguit 2 jaar in de groep en gaan dan zelf op zoek naar een partner. Naargelang het voedselaanbod kan een groep groter of kleiner zijn.

Wolven zijn monogaam en kiezen meestal een partner voor het leven of blijven bij elkaar tot één van de twee sterft. Als het voedselaanbod groot is, paren wolven al op jonge leeftijd. De paartijd valt meestal in de late winter en een paar heeft gemiddeld 1 nest per jaar. Wolven graven een hol of gebruiken een oud vossenhol of dassenburcht, dat ze groter maken. Maar ook een kleine ruimte tussen rotsen of onder een omgevallen boom kan dienst doen als nest. Na ongeveer 2 maanden komen de jongen, 4 tot 6 welpen, ter wereld. De welpen worden blind geboren. De eerste weken na de geboorte verlaat de moeder het nest niet, voedsel krijgt ze van haar partner. Na 2 of 3 maanden kunnen de welpen al mee op jacht.

Hoe krijg je de wolf te zien?

Wolven zijn overdag actief, maar op plaatsen waar er veel menselijke activiteit is, houden wolven er een nachtelijke levenswijze op na. Door bejaging in het verleden zijn het schuchtere dieren geworden. Wolven kunnen zich snel, met een topsnelheid van zo'n 60 km per uur, over grote afstanden verplaatsen. Jonge dieren die op zoek zijn naar een eigen leefgebied worden ook overdag gezien in velden of op autowegen. 

Wat doe je als je een wolf ziet?

Respecteer de wolf, hou afstand en geniet vooral van het moment, want de kans om een wolf te zien te krijgen is bijzonder klein. Probeer een scherpe foto of video te maken. Meldingen van wolven zijn net als meldingen van alle dieren en planten erg welkom op www.waarnemingen.be. Om een waarneming in te voeren moet eerst even een account aanmaken, maar dat gaat snel via de knop 'Registreren' rechts bovenaan. Omdat wolven erg moeilijk te onderscheiden zijn van enkele hondenrassen is het belangrijk om de waarneming goed te documenteren. Maak dus indien mogelijk een scherpe foto of video en voeg ze toe aan je waarneming op waarnemingen.be.

Een team van specialisten controleert de waarneming. De data worden geregistreerd en nauwgezet bewaard in de grootste natuurdatabank van Vlaanderen. Dat maakt bijvoorbeeld reconstructies van het afgelegde parcours van de wolf mogelijk die kunnen getoetst worden met de zendergegevens. De overheid maakt dan gebruik van die informatie, onder andere voor de Europese rapportage over beschermde diersoorten.

Honden in het leefgebied van een wolf worden gezien als indringer en worden verjaagd. Het is dus sterk aan te raden om in het leefgebied van wolven de hond aan de lijn te houden. Ter bescherming van de wilde fauna is dat overigens in veel natuurgebieden een verplichting.

Wolven in België

Begin 2018 werd de gezenderde wolvin Naya in Limburg gesignaleerd. Op 2 januari kwam ze vanuit Nederland binnengewandeld in Vlaanderen (in de gemeente Bocholt) en op 13 januari werd het bekend gemaakt via de media. Het is de eerste zekere waarneming van een wolf in Vlaanderen sinds het dier uitgeroeid werd aan het begin van de twintigste eeuw. Het was de kroniek van een aangekondigde komst: wolven doen het de laatste jaren beter in onze buurlanden en in 2011 werd er door de ploeg van het televisieprogramma ‘Dieren in Nesten’ een wolf op Belgische bodem waargenomen en op camera (cameraval) vastgelegd. Op 11 maart 2018 werd een dood gereden wolf gevonden in Opoeteren in Limburg. Het bleek niet om wolvin Naya, maar om een niet gezenderd mannetje te gaan. Dit was de derde bevestigde waarneming in ons land en de tweede voor Vlaanderen. 

Weetjes over de wolf

  • In het wild worden wolven ongeveer 10 jaar oud, in gevangenschap worden ze wel 15 tot 20 jaar oud.
  • Met zijn uitstekend gehoor, reukzin en zicht kan de wolf gemakkelijk prooidieren opsporen. Op een afstand van 300 m, tegen de wind in, ruikt een wolf andere dieren. Met een zichthoek van 250°, tegenover 180° bij de mens, kan hij het landschap gemakkelijk afspeuren. Hij kan tonen, boven 40 kHz, horen die de mens niet kan horen.
  • In de koude, noordelijke gebieden zijn wolven bestand tegen een temperatuur van -40°C. Door hun dikke wintervacht en het plaatsen van de snuit tussen de achterste poten, afgedekt met de staart, kunnen wolven hier comfortabel rusten.
  • Wolven communiceren op allerhande manieren met elkaar. Huilen doen ze om over grote afstanden met elkaar te kunnen communiceren. Binnen de familiegroep communiceren ze vooral door middel van lichaamstaal.

Wat doen bij schade die mogelijk door wolf aangericht werd?

Voor het melden van schade die mogelijk door wolf werd aangericht en een aanvraag tot compensatie daarvan kun je bij de Vlaamse overheid terecht via de Natuurinspectie. Contacteer hen binnen de 24u na vaststelling van de schade! Een team van het Instituut voor Natuur en Bosonderzoek zal ter plaatse komen voor een onderzoek.

Publicaties en nieuwsberichten van Natuurpunt over wolf

Samen met WWF en Natagora richtte Natuurpunt begin 2019 het Wolf Fencing Team Belgium op. Volg ook de communicatie van dit team via de facebookpagina en in de pers. 

TOP