Zanglijster

Wat eet de zanglijster?

De zanglijster eet naast regenwormen ook insecten, duizendpoten en pissebedden. Slakken vormen een belangrijke voedselbron. De slakkenhuisjes worden met een stevige nekzwaai tegen een steen stuk gemept zodat de slak uit haar huisje kan worden getrokken. Vaak wordt hiervoor eenzelfde steen gebruikt, waarrond dan vele stukgeslagen huisjes liggen (een lijstersmidse). Tegen het eind van de zomer maakt ook fruit deel uit van haar dieet. Ze foerageren steeds op de grond.

Waar leeft de zanglijster?

• De zanglijster is algemeen in bosrijke gebieden, parken en dichtbegroeide tuinen.
• Verspreidingskaart van de zanglijster

Hoe plant de zanglijster zich voort?

De binnenkant van het nest is opmerkelijk. De zanglijster bekleedt haar nes met een dun laagje leem waarop een binnenbekleding uit houtmolm wordt aangebracht. Voordat de houtmolm wordt aangebracht, wordt die met de snavel fijn gebeten en met speeksel of water doorweekt. Door met de borst op de geknede bestanddelen van de binnenlaag te duwen, brengt de zanglijster het lemen pleisterwerk op de vereiste dikte en wordt de diepe nestkom gepolijst. De zanglijster baadt zich tijdens de nestbouw geregeld in plasjes om de binnenlaag optimaal te kunnen gladstrijken. In plaats van leem wordt soms ook paardenmest gebruikt. De aanleg van de lemen binnenkant vereist droog weer. De voordelen van leembekleding: het nest is stevig en kan later opnieuw worden gebruikt; de leembekleding beperkt vermoedelijk het aantal nestparasieten.

Hoe krijg je de zanglijster te zien?

De zang van de zanglijster draagt ver en is zeer melodieus. Zanglijsters beginnen ruim voor zonsopgang te zingen, van vroeg in het voorjaar tot het begin van de zomer. De zangactiviteit piekt bij regenachtig weer. Zingen gebeurt steeds vanaf een verheven positie: daken, top van een boom, een schouw. Eens je de zang (her)kent, wordt het eenvoudig om een zanglijster te zien. Op de grond zijn zanglijsters echter veel schuwer dan merels.

Weetjes over de zanglijster

• Lijsterpaté is in de Franse keuken nog steeds een culinair genot. In de omgeving van de Mont Ventoux wordt zelfs lijsterpaté met truffels geserveerd. Die pâte de grive wordt in de restaurants als een delicatesse aanbevolen. In België geniet de zanglijster echter een volledige wettelijke bescherming.
• In België werden vroeger massaal lijsters gevangen voor menselijke consumptie. Op vijf marktdagen (drie in Brussel, één in Antwerpen, één in Verviers) begin oktober 1896 werden in België 381.680 lijsters verkocht waarvan 170.680 in ons land waren gevangen. Pas met het Koninklijk Besluit van 26 mei 1967 werd het vangen van lijsters met strikken bij wet verboden.
• Slager Willems uit Brugge werd in december 1972 door de correctionele rechtbank van Brugge veroordeeld tot het betalen van 600 BEF aan zijn buurman wegens het nachtlawaai van zijn gekooide zanglijster. De slager tekende evenwel beroep aan en werd in januari 1973 vrijgesproken. Als argument bracht de beklaagde aan dat hij met zijn gekooide vrolijke fluiter een stukje natuur in de straat had gebracht.
• Enkele dialectnamen van de zanglijster zijn geelveer, lijsterbesje, loofpieper, schuifellijster, slijkmerel en slaklijster.
• De bosruiter is in het broedseizoen in grote mate afhankelijk van oude zanglijsternesten. Die steltloper broedt in noord Europa vooral in ondergelopen bossen, moerassen en hoogvenen. Door de wisselende waterstand is het niet veilig om een grondnest te bouw en worden oude lijsternesten gekraakt.

Wat kan jij doen voor de zanglijster?

In de handel is een ruim aanbod aan middelen beschikbaar om slakken te bestrijden. Die chemische bestrijdingsmiddelen (zoals kopersulfaatkorrels) doden echter ook nuttige dieren als regenwormen. Sommige krachtige gifstoffen (zoals methiocarb) kunnen zelfs voor de mens schadelijk zijn. Wanneer je voor enkele platte stenen zorgt in beschutte hoekjes van de tuin, kunnen zanglijsters die gebruiken om de slakken op stuk te slaan. Natuurpunt roept op om de natuurlijke slakkenverdelgers (zoals de zanglijster en de egel) hun werk te laten doen. Goedkoper, gezonder en efficiënter.

De zanglijster is een onregelmatige gast op een voedertafel, hoewel hij soms wel een graantje mee pikt. Met fruit doe je haar het meeste plezier.