Bijenreservaat het Rosdel

Het belangrijkste leefgebied voor wilde bijen in Rosdel is de grote oppervlakte bloemrijke warme graslanden. Deze zijn zowel gelegen in de vallei als op de drogere flanken op een kalkrijke bodem, en worden aangevuld met geleidelijke overgangen naar bloeiende warme struwelen en bosranden. Ze zijn ontstaan begin jaren 2000. In het kader van een grootschalige ruilverkaveling werden toen tientallen hectaren akkerland in natuurgebied werd omgezet, met een spectaculaire toename van de biodiversiteit in het algemeen en wilde bijen in het bijzonder tot gevolg.

Sinds de oprichting van het reservaat werden (en worden) de graslanden geleidelijk gekoloniseerd door voor bijen erg waardevolle bloemen als Wilde marjolein, Rode ogentroost, Wondklaver, Beemdkroon, Borstelkrans of Groot streepzaad maar ook de algemenere Rode klaver, Wilde peen, Veldlathyrus of Gewone rolklaver. Hierop kan je tijdens de vaak massale bloei grote aantallen wilde bijen en andere bestuivers waarnemen. Belangrijk is een aangepast maaibeheer dat de ontwikkeling van deze open bloemrijke graslanden toelaat, maar voldoende gefaseerd is en met een uitgekiend maaitijdstip om steeds en op de goede momenten een gedekte tafel te voorzien voor bestuivers. Mede dankzij het heuvelachtige landschap is er heel wat nestgelegenheid voor grondnestelende bijen ontstaan, waaronder zuidgerichte taluds, steilkanten, en warme open hellingen met veel kale bodem. Hierin kunnen met gemak 1000-en bijen van tientallen soorten nestelen. Een goed beheer van deze structuren is dan ook een belangrijke beheermaatregel voor wilde bijen. Struweelbeheer voorziet in geleidelijke overgangen tussen grasland en bos, wat voorziet in zowel bloeiende struiken als bovengrondse nestgelegenheid in de vorm van holle stengels of zelfs slakkenhuisjes.
 

Eind 2023 werden in het Rosdel reeds 113 bevestigde soorten wilde bijen aangetroffen. Geregeld vinden de lokale bijenkenners nog nieuwe soorten. Het gebied staat vooral bekend voor de Knautiabij, een opvallende en op het roze stuifmeel van Beemdkroon gespecialiseerde zeldzame soort. Een uitgekiend maaibeheer zorgt hier en in de rest van Hoegaarden nog jaarlijks voor toenemende aantallen.

Ook heel wat andere bijen van bloemrijke graslanden hebben dankzij het graslandherstel -vaak erg grote- populaties opgebouwd. zoals een reeks hommelsoorten, de van bloeiende vlinderbloemigen afhankelijke Gewone langhoornbij, Donkere klaverzandbij, Geelstaartklaverzandbij, de op het massaal bloeiende groot streepzaad vliegende Texelse zandbij of de van zomerse schermbloemen afhangende Schermbloemzandbij. Ook hun -vaak erg zeldzame- koekoeksbijen zijn er opgedoken, zoals nog maar recent de van langhoornbijen afhankelijke Grote wespbij. Dat is een teken dat het goed gaat met de populaties van hun gastheersoorten.

Bijensoorten die voor hun nestgelegenheid afhangen van de steilkanten zijn bijvoorbeeld Zwarte sachembij en Borstelgroefbij. Dankzij de natuurontwikkeling en het goede (detail)beheer duiken er nog regelmatig spectaculaire nieuwe bijensoorten op waaronder de Zuidelijke langhoornbij en de Gedoornde slakkenhuisbij. Sommige zoals de Moshommel, een bijna verdwenen hommelsoort, genoten heel wat persaandacht. De Tweekleurige slakkenhuisbij nestelt in lege slakkenhuisjes in warme kalkrijke struweelranden en zomen. Twee jaar geleden werd in Rosdel een kleine populatie ontdekt, voor zover bekend de enige in Vlaanderen!

Soortenlijst:
https://waarnemingen.be/locations/31141/species/