Bijenreservaat Landschap De Liereman

Landschap De Liereman is een gevarieerd landschap met een waaier aan Kempische biotopen waarvan er heel wat een bijzondere betekenis hebben voor wilde bijen. Hiertoe behoren open bossen op zandgrond, het kleinschalig cultuurlandschap met akkertjes, verschillende types heide met landduinen en heischrale graslanden. Deze bieden een waaier aan zowel nestgelegenheid als voedselbronnen voor wilde bijen. Het herstel van deze biotopen in het natuurgebied komt dan ook sterk ten goede aan de bijenfauna van het gebied.

Droge en in mindere mate natte heides hebben hun eigen gespecialiseerde bijenfauna. Tijdens de bloei trekken ze ook grote aantallen minder gespecialiseerde soorten. Het meest waardevol zijn niet verzuurde structuur- en dus bloemrijke heides. Een speciaal leefgebied voor wilde bijen wordt ook gevormd door de landduinen, waar zeer veel bijensoorten nestelen. Aansluitend daarbij vormen zandige schraallandjes door hun bijzondere bloeiende flora (Zandblauwtje, Stijf havikskruid, Muizenoor, …) en het warme en droge microklimaat het leefgebied van heel wat veeleisende bijensoorten, waarvan er heel wat (grotendeels) verdwenen of zeldzaam zijn.

Naarmate deze graslandjes meer van de typische plantensoorten bevatten kunnen ook meer van de typische bijensoorten voorkomen. Overgangen naar en -indien voldoende open- het bos zelf op zandgrond kunnen ook erg waardevol voor bijen zijn dankzij de bovengrondse nestgelegenheid, in de vorm van zonnig dood hout met vraatgangen en merghoudende dode stengels, en bloeiende planten als Brem, Sporkehout, bramen, Blauwe bosbes, … Ook het traditioneel kleinschalig cultuurlandschap met akkertjes heeft heel wat te bieden aan wilde bijen, en dan met name de bloeiende houtkanten, bloemrijke graslanden en akkertjes met bloeiende akkeronkruiden.

De natte biotopen zoals veen en venige heide, vochtige heischrale graslanden, moerasvegetaties en natte struwelen tenslotte herbergen een minder soortenrijke bijenfauna, waaronder wel een reeks gespecialiseerde en deels (zeer) zeldzame soorten. De bloeiende vegetaties met onder andere wilgen, Blauwe knoop, Tormentil, Dophei, Grote kattenstaart, … kunnen ook erg belangrijk zijn voor niet gespecialiseerde bijen.

De soortenlijst van de waargenomen wilde bijen in Landschap De Liereman is te raadplegen op waarnemingen.be. Eind 2023 werden hier reeds 145 soorten wilde bijen bevestigd. Wel dienen hiervan nog een heel aantal bijensoorten bevestigd te worden. Op Struikhei gespecialiseerde bijen in Landschap De Liereman zijn Heizijdebij en Heidezandbij en hun respectievelijke koekoeksbijen Heideviltbij en Heidewespbij. Zeldzamere bijen die nestelen in de zandige landduinen en bloemen bezoeken in de omringende heides en graslanden zijn onder andere Zilveren zandbij, Kleine bleekvlekwespbij, Heidebronsgroefbij en Kleine sachembij.

Rode maskerbij, Grote roetbij en Bruinsprietwespbij zijn dan weer typische bijen van droge zandige (heischrale) graslandjes. Kruiskruidzandbij foerageert vooral op Jacobskruidkruid (maar ook andere zomerbloeiende gele composieten) in allerlei grazige vegetaties. Bremzandbij en Lapse behangersbij komen voor in zomen en bosranden op zandige bodem. Ook Gele tubebij komt doorgaans voor op overgangen van grasland naar bos en heide. Het is de zeldzame koekoeksbij van de vooral op rolklaver vliegende Kleine harsbij, die nestjes ophangt gemaakt van hars van naaldbomen en plantenvezels.

Roodscheenzandbij is een typisch Kempische bijensoort die enkel stuifmeel verzamelt van wilgen en ondergronds nestelt op drogere plekken. Typische bijen voor moerasvegetaties zijn Rietmaskerbij (nestelt in sigaargallen van riet en zoekt voedsel op schermbloemen zoals Melkeppe en Gewone engelwortel) en Bonte viltbij (koekoeksbij van de van wederik afhankelijke slobkousbijen).

Hommels tenslotte zijn echte landschapssoorten door hun levenswijze in kolonies en grote energiebehoefte. In Landschap De Liereman zijn zowel Grote veldhommel als Veenhommel, de twee meest typische hommels van heide- en veengebieden reeds waargenomen. Ze vinden er afhankelijk van het jaargetijde voedsel in zowel bossen (o.a. bosbes, Sporkehout, bramen), heide en veen (o.a. wilgen, Brem, Dop- en Struikhei) als heischrale graslanden (o.a. Heidekartelblad, Zandblauwtje).

Soortenlijst:
https://waarnemingen.be/locations/24363/species/