Natuurherstel Averbode Bos en Heide

In Averbode Bos en Heide gebeurden heel wat natuurherstelwerken. Daardoor keerde de historische pracht van het gebied terug en ontwikkelde het zich tot een van de grootste en rijkste bos en heidegebieden van Vlaanderen.

2023 Actieplan Rugstreeppad Averbode Bos en Heide

In 2015 werd er een zeer grondig overzicht van het historische en actuele voorkomen van de Rugstreeppad in de provincie Vlaams-Brabant opgemaakt. In dit rapport wordt Averbode Bos en Heide ook genoemd als ondertussen ideaal ontwikkeld habitat van voldoende grootte, waar de soort op zijn plaats zou zijn.  Binnen een projectsubsidie van Landschapspark De Merode onderzoeken we dus de mogelijkheid om de soort opnieuw een plek te geven in het reservaat en zetten ook alvast in op verdere habitatontwikkeling. Zo werd besloten om een groot gebied rondom de vennen Kromme Ellenboog en Conventsvijver permanent uit te rasteren. Dit biedt de mogelijkheid om hier aan een efficiëntere begrazing te doen en een geherderde begrazing op te starten.  Al in het eerste seizoen bleek deze rustzone goed voor verschillende broedgevallen Boomleeuwerik en Nachtzwaluw. Verder hydrologisch herstel, met name door remediëren van de drainerende werking van de Mortelloop werden ook opgenomen in het project en onderzoeken we nu samen met de dienst Waterlopen van de Provincie Vlaams Brabant. Rugstreeppad vindt ook zijn plek in bloemrijke natuurakkers, waarvan we er eentje konden aanleggen in het gebied. 

De steun van Landschapspark De Merode en de Provincie Vlaams Brabant maakten deze herstelmaatregelen mogelijk.

2021 - 2022 Opruimen weekendverblijven, graslandherstel, rasters en amfibierijke vennen

Begrazing zorgt in het gebied voor het open houden van de heidevegetatie, wat van groot belang is voor opvallende soorten als blauwvleugelsprinkhaan en boomleeuwerik, daarom werden er extra begrazingsrasters geplaatst. Om voor extra structuurvariatie te zorgen, werd ook pleksgewijs gemaaid in de ontwikkelde heidevegetatie. Zo blijven er voldoende open plekken waar bijvoorbeeld veldkrekels erg van profiteren.
De afwatering van enkele vennen bleek problematisch, waarvoor er verschillende stuwen aangepast werden. Hierdoor kunnen we het water beter vasthouden en die vennen ook periodiek afvissen. Vennen zijn van nature visvrije wateren waar dan net amfibieën van profiteren, hun dikkopjes staan bovenaan het menu van nagenoeg alle vissoorten. Met een van de weinige populaties poelkikker van Vlaams Brabant in het gebied, is het van groot belang om die soort hier te koesteren.
Ten westen van Averbode Bos en Heide, ligt de Rode Berg. Ook hier werkt Natuurpunt aan natuurherstel. De afgelopen jaren konden verschillende vervallen caravans en weekendverblijven gekocht worden, die werden afgebroken om de zone als open grasland te herstellen. De eerste eitjes van Bruine Eikenpage, een zeldzame vlinder die karakteristiek is voor droge bosranden, werden hier al gevonden.
Verspreid in het gebied werd eveneens extra ingezet op het ontwikkelen van bosranden. Door dood hout te laten staan, hakhoutbeheer toe te passen en exoten via ringen te bestrijden, proberen we de ontwikkeling van een glooiende bosrand te versnellen.
Deze herstelwerken worden uitgevoerd met de broodnodige steun van de Vlaamse Overheid (het Agentschap Natuur en Bos) en het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling.

Deze herstelwerken worden uitgevoerd met de broodnodige steun van de Vlaamse Overheid (het Agentschap Natuur en Bos) en ELFPO

2021 - 2022 Vleermuisdreef Blauberg

Natuurpunt heeft de Prinsendreef en de bosfragmenten tussen de dorpskern van Blauberg en het natuurgebied Averbode Bos en Heide, vleermuisvriendelijk ingericht.

Inventarisatiestudies hebben aangetoond dat in Averbode Bos en Heide en omgeving heel wat zeldzame vleermuizen en waardevol habitat aanwezig is.

Deze Amerikaanse eikendreef is reeds deels vervallen (afgestorven en te gevaarlijke bomen gekapt) en de lichtgaten in de aanwezige begroeiing worden zeer invasief ingenomen door een zeer dichte uitzaaiing van Amerikaanse eik. Met vleermuizen als paraplusoorten hebben we het hele boshabitat en de dreefstructuur verbeterd.

• Waar er gaten zijn gevallen in de dreefstructuur zijn er grotere maat wintereiken (Querqus petraea) en winterlinde (Tilia cordata) aangeplant. Deze zorgen op korte termijn reeds voor het herstel van de dreefstructuur. Met name als migratiecorridor voor vleermuizen, maar ook vanuit cultuurhistorisch oogpunt, is dit belangrijk in het gehele landschap.
• Om de veiligheid te waarborgen zijn uit de nog aanwezige oude dreefbomen de gevaarlijk overhangende dode takken wegsnoeien.
• In de dreef en verspreid in het bosperceel (en bosranden) rondom, zijn vleermuiskasten opgehangen
• In de ondergroei van de dreven, de bosranden, houtkanten en verspreid in de bospercelen zijn bloem- en besrijke, habitattypische bossoorten aangeplant ter verbetering van de bosstructuur en het voedselaanbod voor insecten en bijgevolg vleermuizen.

De hoge natuurwaarde van dit gebied was sterk achteruit gegaan door de eenzijdige boomaanplanting tvv de houtwinning tijdens de vorige eeuw. Er gebeurden de afgelopen jaren verschillende natuurherstelwerken om die biodiversiteit terug te krijgen.

De recentste werken dateren van 2019. Natuurpunt verwijderde onder andere de sliblaag in enkele drooggevallen vennen. Hierdoor zullen de nog aanwezige zaden de kans krijgen om opnieuw te kiemen en ook de soorten die afhankelijk zijn van vennen krijgen opnieuw alle kansen.

Raster en plagwerken

Natuurpunt wil onder andere langs het fietspad in de Luikerdreef vochtige heide herstellen door te plaggen. Door de toplaag van vegetatie te verwijderen zullen de nog aanwezige zaden de kans krijgen om opnieuw te kiemen. Door in de laagste zones ook het opgehoopte slib te verwijderen krijgen de soorten die afhankelijk zijn van vennen opnieuw alle kansen.

Ook werd er een begrazingsraster rondom het Munninckxgoor geplaatst. Zo kunnen de schapen hier het gehele graasseizoen ongestoord hun werk doen.

Omdat enkele wandelpaden overstroomden, werden sommige verlegd en werd er op andere locaties voor gekozen om een knuppelpad aan te leggen zodat het ook bij hoge waterstanden mogelijk blijft om van de natuur te genieten!

Deze herstelwerken worden uitgevoerd met de broodnodige steun van de Vlaamse Overheid (het Agentschap Natuur en Bos) en ELFPO