Image
Muurhagedis - Elwin van der Kolk

Muurhagedis

Common wall lizzard
Podarcis muralis
Echte hagedissen Lacertidae

De muurhagedis is een kleine hagedis met een slank, langwerpig lichaam met korte pootjes en een staart. Hij heeft een herkenbaar patroon en lengtestrepen die afwisselend licht en donker gekleurd zijn. Je komt hem tegen op muren en rotsen.

Grootte
15 - 20 cm
Levensverwachting

4 - 6 jaar, maximum 10 jaar

Favoriete maaltijd

Vooral insecten staan op het menu maar ook slakken, regenwormen, pissenbeden, duizendpoten, hooiwagens, spinnen en mijten.

Status
Zeldzaam
Woonplaats

Op muren, rotsen en stenen

Karakter

Ze zijn niet schuw en leven daarom goed samen met mensen.

Verleiding

Na een achtervolging maakt het mannetje met zijn tanden in de staart van het vrouwtje samen een paringsdans.

Afkomst
Inheems

Hoe herken je de muurhagedis?

  • Slanke hagedis met afgeplat lichaam en lange staart (1,7 tot ruim 2 keer de lichaamslengte)
  • Rug is meestal bruinachtig tot grijs, soms met groenige glans
  • Vlekkenpatroon met afwisselend lichte en donkere lengtestrepen
  • Mannetjes hebben grotere kop en langere achterpoten dan vrouwtjes, met onder op de flanken vaak blauwe vlekken
  • Niet-getande, gladde achterrand van de halskraag

De muurhagedis is een kleine hagedis met een slank, langwerpig lichaam met korte pootjes en een staart. Hij heeft een herkenbaar patroon en lengtestrepen die afwisselend licht en donker gekleurd zijn. 

Muurhagedis - Elwin van der Kolk

Hoe leeft muurhagedis?

Wat eet muurhagedis?

De muurhagedis is niet kritisch in zijn voedselkeuze. Vooral insecten staan op het menu: sprinkhanen, oorwormen, wantsen, cicaden, bladluizen, dagvlinders, nachtvlinders, vliegen, muggen, mieren, wespen, bijen en kevers. Maar als hij de kans krijgt eet hij ook rupsen, insectenlarven, slakken, regenwormen, pissebedden, duizendpoten, hooiwagens, mijten en zelfs spinnen.

Afbeelding
Muurhagedis
Edo Van Uchelen

Hoe plant muurhagedis zich voort?

De paarvorming duurt maar enkele dagen tot de paring plaatsvindt. De paring start met het mannetje dat het vrouwtje achtervolgt, waarna hij haar voorzichtig in de staart bijt. Meestal lopen ze dan een stukje samen (de paringsdans) tot het mannetje zich steviger vastbijt in de flank van het vrouwtje, net voor de achterpoten. Vervolgens krult hij zijn lichaam om tot onder het vrouwtje en vindt de paring plaats. De paring eindigt na een bijtreactie van het vrouwtje. De tanden van het mannetje laten op de buik van het vrouwtje typische afdrukken na (paringslittekens).

Icon
Icoon_Groot - Vergrootglas

Wist je dat

  • Bij onraad of ontmoetingen met soortgenoten vertonen de onderdanige hagedissen een opmerkelijk gedrag. Ze tillen afwisselend één van beide pootjes op. Dit gedrag noemt met treteln
  • Als je de hagedis bij de lange staart grijpt, kan die afbreken. De hagedissen werpen de staart af bij een speciale wervel die zwakker is dan de andere wervels. De afgebroken staart blijft nog een tijd wild kronkelen als afleidingsmanoeuvre voor vijanden. Zo kan de hagedis snel ontsnappen. Een aantal spieren knijpen de staartstomp dicht zodat bloedverlies beperkt blijft en snel een korst vormt. Na een tijd groeit de staart weer aan, maar de nieuwe staartstomp is altijd korter dan de oorspronkelijke staart en heeft een donkerdere kleur.

Doe mee met de paddenoverzet in jouw buurt

Waar vind je muurhagedis?

Het lijkt dat de muurhagedis zich verspreid in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest door internationaal transport. 74% van de populaties kan je dus ook vinden langs spoorbermen. En 2/3de daarvan leeft in de buurt van een rangeerstation waar (goederen)treinen voor een lange tijd stilstaan.

In Wallonië komt de soort van nature voor en daar kiezen de muurhagedissen voor rotsen die gericht zijn op het zuiden. In Vlaanderen moeten ze het doen met vergelijkbare plaatsen. De rangeerstations blijken dan geschikt: de ballast onder de sporen, de kabelschachten en kleine gebouwtjes zorgen voor wat schuil- én zonplaatsen. Wil je zelf spotten? Dan doe je dat langs spoorwegen maar opgelet: spoorlopen is ten strengste verboden.

Bekijk deze soort op waarnemingen.be

Komt deze soort veel voor? 

Muurhagedissen zijn sinds 2004 aanwezig in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Natuurpunt volgt de opmars nauwkeurig op. Help je mee? Voeg dan elk exemplaar dat je tegenkomt in op www.waarnemingen.be