Image
Poelkikker - Elwin van der Kolk

Poelkikker

Pool frog
Pelophylax lessonae
Echte kikkers (Ranidae)

De poelkikker is de kleinste soort van het groene kikkercomplex (Pelophylax esculenta synklepton).

Grootte
7 cm
Gewicht
30 g (mannetjes) - 50 g (vrouwtjes)
Levensverwachting

Tot 5 jaar

Favoriete maaltijd

Poelkikkers eten bijna alles wat in hun muil past: slakken en insecten, andere amfibiesoorten én zelfs soortgenoten!

Status
Zeldzaam
Woonplaats

Water

Verleiding

Met zijn paringsroep verleidt het mannetje de wijfjes, de vrouwtjes worden tijdens de paring in hun oksels omklemt en het mannetje bevrucht de eitjes.

Afkomst
Inheems

Hoe herken je de poelkikker?

  • kleine, groene kikker
  • helgroene streep op het midden van de rug
  • buikzijde is meestal niet of zwak gepigmenteerd
  • kwaakblazen van de mannetjes zijn in opgeblazen toestand wit
  • groengele tot oranje grondkleur tussen het zwart marmerpatroon op de achterkant van de dijen

De poelkikker of kleine groene kikker (Pelophylax lessonae) bereikt een kop-romp-lengte van maximaal 7 cm maar meestal schommelt deze tussen de 4,5 en 5,5 cm. Zijn graafknobbel is opvallend groot en halfmaanvormig. De bovenkant van het lichaam is meestal grasgroen alhoewel nagenoeg in alle populaties ook dieren voorkomen bij dewelke een gedeelte van de rug een bruine tint vertoont. Bij de overgrote meerderheid van de dieren (zowel bij mannetjes als vrouwtjes) komt een helgroene streep voor op het midden van de rug. De pigmentvlekken op de poten zijn donkerbruin tot zwart, groter dan die op de rug en dikwijls met elkaar versmolten. De buikzijde is meestal niet of zwak gepigmenteerd. Een zeer opvallend kleurkenmerk is de groengele tot oranje grondkleur tussen het zwart marmerpatroon op de achterkant van de dijen. De kwaakblazen van de mannetjes zijn in opgeblazen toestand wit.

Poelkikker - Elwin van der Kolk

Het geluid van de poelkikker

De roep van de poelkikker gelijkt vrij goed op die van de bastaardkikker maar is zachter en het aantal pulsen volgen elkaar sneller op zodat ongeveer 30 tot 45 tonen per seconde geproduceerd worden.

Audio file
Beluister hier

Hoe leeft de poelkikker?

Wat eet de poelkikker?

Volwassen poelkikkers zijn generalisten en opportunisten en eten vrijwel alle ongewervelde dieren die niet te klein of niet te groot zijn. Allerlei insecten (vooral de larven daarvan), zoals vliegen, kevers, libellen, wespen en mieren, verder cicaden, springstaarten, spinnen, slakken vormen belangrijke prooidieren. Kannibalisme komt voor. Larven leven vooral van plantaardig materiaal, detritus en dood materiaal van dierlijke oorsprong en schakelen met toenemende leeftijd over op levend dierlijk materiaal.

Afbeelding
Poelkikker
Wim Mathijssen

Hoe plant de poelkikker zich voort? 

Eind april of mei verzamelen de mannetjes van de poelkikker zich in het voortplantingswater. De piek van de paartijd is tussen begin mei en half juni. De poelkikker kwaakt hoofdzakelijk ’s avonds, maar op warme en zonnige dagen ook overdag. Vrouwtjes kunnen per jaar meerdere eiklompen afzetten. Afhankelijk van de lichaamsgrootte van het vrouwtje bevat een eiklomp tussen de 400 en 2000 eieren. De eiklompen worden los afgezet in de oeverzones van stilstaande wateren. In tegenstelling tot eieren van bruine kikker drijven de eiklompen van groene kikkers niet. 

Na 5-10 dagen komen de larven uit en bij een lengte van 50-70 mm voltooien zij hun metamorfose. De juvenielen zijn dan ongeveer 15-30 mm lang en wegen ca. 5 gram. De totale periode vanaf eiafzet tot het aan land komen van juvenielen bedraagt 2 tot 4 maanden. Na de eerste overwintering kunnen de meeste poelkikkers zich al voortplanten.

Icon
Icoon_Groot - Vergrootglas

Wist je dat

  • Kikkers eten met hun ogen: Toegegeven, wij mensen doen dat soms ook, figuurlijk dan. Kikkers daarentegen gebruiken letterlijk hun ogen om voedsel te verwerken. Hoewel ze wel voorzien zijn van een set tanden, gebruiken ze hun gebit niet om te kauwen. Die dienen enkel om hun verse insectenvangst vast te houden. Om dat lekkere hapje effectief door te slikken, gebruiken ze een bijzondere techniek: ze knipperen met hun ogen en trekken zo het voedsel tot in hun slokdarm. Denk dus maar twee keer na als je denkt dat een kikker net veelvuldig naar jou heeft geknipoogd. Hij was gewoon gulzig! 
  • De larven bereiken een lengte van 4 tot 8 cm maar soms groeien ze uit tot echte "reuzenlarven" die wel een lengte van meer dan 18 cm bereiken.

Doe mee met de paddenoverzet in jouw buurt

Waar vind je de poelkikker?

De poelkikker is een zon- en warmteminnende soort met een voorkeur voor onbeschaduwde wateren. De oeverzone moet bij voorkeur goed begroeid zijn. Het is een kritische soort, die houdt van voedselarm en schoon water. Hij heeft een voorkeur voor zwak zure, stilstaande wateren in bos- en heidegebieden op de hogere zandgronden. Buiten de voortplanting zijn poelkikkers minder gebonden aan water en brengen ze de rest van het seizoen door op het land. Overwintering vindt gewoonlijk plaats op het land. 

Bekijk deze soort op waarnemingen.be

Icon
Icoon - Vrijwilligers - Helpende handen

Wat kan jij doen?

De poelkikker geniet in Vlaanderen een wettelijke bescherming en mag niet worden gevangen, gedood, verstoord of verplaatst. 

Sinds 1 september 2009 is het Besluit van de Vlaamse Regering met betrekking tot soortenbescherming en soortenbeheer van kracht (het zgn. Soortenbesluit). Door dit Besluit worden alle inheemse amfibieën bij wet beschermd. Het Besluit verbiedt o.a. om inheemse amfibieën opzettelijk te vangen, te doden, of opzettelijk en betekenisvol te verstoren. 

Wat doet Natuurpunt?

Natuurpunt raadt aan om geen kikkers (of andere soorten) in de tuinvijver uit te zetten en te wachten tot soorten uit de omgeving spontaan naar je tuinvijver komen.

Pluk geen kikkers (illegaal) weg uit de natuur. Koop ze ook niet in een tuincentrum. Ze worden vaak verkocht als ‘Egyptische groene kikkers’. Onderzoek heeft aangetoond dat die meerkikkers vooral uit het Midden-Oosten afkomstig zijn. De aankoop van deze uitheemse meerkikkers wordt streng afgeraden en het uitzetten ervan is in principe verboden. Het werkt de verdere verspreiding van de uitheemse meerkikkers in Vlaanderen in de hand.

Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door

Afbeelding
ObsIdentify - Shutterstock
NP

Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
 

Download voor iOS    Download voor Android

Afbeelding
Waterwandelgids - Natuurpunt
NP

8x Wandelen over water

Wandel over vlonderpaden, vaar in een fluisterboot, trek je modderlaarzen aan en ontdek de mooiste waterrijke natuur. Natuurpunt ontrafelt al de geheimen én superkrachten van waternatuur in de Waterwandelgids. 

Vraag je Waterwandelgids aan

Activiteiten