Image
Rode bosmier - Elwin van der Kolk

Bosmier

Wood ant
Formica rufa
Formicidae

De bosmier is een sociale insectensoort die leeft in kolonies en bekendstaat om zijn indrukwekkende nesten in bosrijke gebieden. Ze dulden geen vijanden en voeren daarom soms oorlog. De mieren zelf zijn sterk, maar halen veel kracht uit samenwerking.

Grootte
0,6 - 1,1 cm
Levensverwachting

Enkele weken (mannetjes) tot enkele maanden (werksters) en zelfs jaren (koningin).

Favoriete maaltijd

Alles wat het bos schaft en de afscheiding van bladluizen

Burgerlijke staat

Bosmieren hebben een geordende sociale structuur in hun kolonie met koninginnen, mannetjes en werkers.

Status
Algemeen
Woonplaats

Bosrijke gebieden

Karakter

Zeer sociaal en werken nauw samen in georganiseerde kolonies. De bosmier kan wel heel agressief uit de hoek komen naar indringers om hun kolonie te beschermen.

Afkomst
Inheems

Hoe herken je de bosmier?

  • De insecten hebben vaak een roodbruin borststuk en kaken, met een donkerbruin tot zwart lichaam. De mannetjes zijn volledig zwart. 
  • Op het lijfje staan vaak rechtopstaande haartjes. Toch vind je ook een ‘kale’ versie van hem terug in het bos.
  • Werksters zijn ongeveer 1 cm groot, mannetjes en de koninginnen zijn groter.
  • Mannetjes en koninginnen kunnen vleugels hebben

De bosmier is een vaste gast in het bos. Vind je hem tijdens je wandeling? Dan weet je dat je door een gezond bos loopt. Typisch zijn de mierensnelwegen waar honderden of duizenden mieren achter elkaar lopen. Die snelwegen leiden in de ene richting naar een voedselplaats en in de andere richting naar hun nest. Je kan haast niet naast hun gigantische mierenhoop (40 cm hoog) kijken. Soms groeien de nesten tot wel anderhalve meter hoog.

Rode bosmier - Elwin van der Kolk

Vele bosmieren

Eigenlijk is ‘de bosmier’ een verzamelnaam. Er komen vier verschillende soorten bosmieren voor in België: de kale bosmier (Formica polyctena), de behaarde bosmier (Formica rufa), de zwartrugbosmier (Formica pratensis) en de stronkmier (Formica truncorum).

Deze soort lijkt op

  • Mierwants
  • Bosmierspringspin 

Hoe leeft de bosmier?

Wat eet de bosmier?

Bosmieren zijn alleseters. Ze eten veel insecten en beperken zo de enorme toename van heel wat andere soorten. Een middelgroot bosmierenvolk doodt jaarlijks zo’n 8 miljoen insecten. Om aan voedsel te raken, moeten mierenkolonies op zoek naar prooien. Die zoektocht eindigt vaak in bloederige oorlogen met andere kolonies. Wanneer de bosmieren in de buurt van andere kolonies komen, ontstaan gevechten die duizenden mierenlevens per dag kosten en wel een maand kunnen duren. 

De werksters jagen rond het nest maar zijn ook veehouders. De mieren houden bladluizen bij die ze beschermen tegen vijanden zoals lieveheersbeestjes. In ruil daarvoor scheiden de bladluizen honingdauw uit, een lekkernij voor de bosmieren. Bosmieren ‘melken’ de bladluizen door met hun voelsprietjes te trommelen op het achterlijf van de luizen.

Afbeelding
Bosmier - waarnemingen.be
waarnemingen.be

Hoe plant de bosmier zich voort?

Bosmieren planten zich voort in juni en juli. In het najaar trekken de nieuwe koninginnen en de mannetjes eropuit om te paren. Het mannetje sterft kort daarna en de bevruchte koningin start een nieuwe kolonie. Ze maakt haar nest boven de grond, vaak met meerdere koninginnen. Je kan er haast niet naast kijken: een hoge mierenhoop, gebouwd met materiaal dat de mieren in het bos vinden: takjes, bladstelen en dennennaalden.

Koninginnen wijden hun leven aan het leggen van eitjes. Daaruit komen onder andere de werksters die op zoek gaan naar voedsel voor de kolonie en het nest beschermen en onderhouden. Maar de koningin legt ook eitjes met de nieuwe koninginnen en mannetjesmieren. 

Icon

Wist je dat?

  • Bosmieren zijn echte krachtpatsers: ze verslepen materiaal dat wel 400 keer zwaarder is dan ze zelf zijn. 

  • Bosmieren laten zich niet doen, met duizenden stormen ze tegelijk op de vijand. Samen staan we sterk, moeten ze denken. Zelfs de grootste vijanden houden het voor bekeken en vluchten weg.

  • Mieren kunnen niet steken, maar spuiten mierenzuur naar hun aanvaller. En dat prikt. Met hun kaken kunnen ze stevig bijten. 

  • In het nest van bosmieren zit een slim ventilatiesysteem. Afhankelijk van de temperatuur maken ze hun gangen groter of kleiner zodat er meer of minder verluchting is. Zelf regelen ze zo de vochtigheid en temperatuur in de kolonie. 

Doe mee met de Insectenzomer

Waar vind je de bosmier?

De naam zegt het zelf: in dennen- en lichte loofbossen overal in Europa. Speur tijdens je wandeling door het bos eens goed de bodem af. De kans is groot dat je zo al bosmieren ziet. Hun nesten komen vooral voor op zandgronden in open bossen en aan de zuidrand van dichtere bossen. 

Bekijk de soorten bosmier op waarnemingen.be

Komt deze soort veel voor?

De bosmier komt in heel Europa voor. Als je goed zoekt en wat geluk hebt, kom je hem vaak tegen.

 

Gerelateerde pagina's