
Kruisspin
Iedereen kent haar, want het is een opvallende en zeer algemene verschijning in onze tuinen: de kruisspin. Opvallen doet ze vooral door haar grote wielweb, dat meestal fijn en regelmatig wordt geweven.
Variabel, tot anderhalf jaar.
Vliegende insecten. Van bladluizen die massaal in haar web blijven kleven en die ze -samen met haar oude web- opeet, tot grote en sterke vliegende insecten zoals wespen, hommels, waterjuffers, sprinkhanen,...
Het mannetje is vaak een heel stuk kleiner dan het vrouwtje en dat is dikwijls een risicovol uitgangspunt bij spinnen. Het is zeker geen 'regel' dat het mannetje wordt opgegeten door het vrouwtje, maar het gebeurt wel regelmatig dat hij niet tijdig na de paring weggeraakt en dan door het vrouwtje wordt gegrepen en verorberd.
Voelt zich in veel habitats thuis. Dit is één van de sterktes van deze soort en een reden waarom ze vaak algemeen is. Toch heeft recent onderzoek uitgewezen dat de kruisspinnenpopulaties op vele plaatsen met meer dan 90% zijn teruggelopen op enkele tientallen jaren tijd.
Zeker niet agressief naar mensen toe, maar zal uit zelfverdediging wel bijten wanneer ze bv. in een gesloten hand wordt vastgehouden. Bij gifinjectie (want soms ook 'droge beet' = zonder gifinjectie) is het effect minimaal: roodheid en jeuk gedurende maximaal enkele uren.
Het is dus een mythe dat kruisspinnen agressief zijn en een beet ernstige gevolgen heeft voor de mens.
Het mannetje gaat heel omzichtig te werk bij de benadering van het vrouwtje en tracht haar met bepaalde bewegingen in een soort 'trance' te brengen, waarna hij tot paring kan overgaan.
Hoe herken je de kruisspin?
Iedereen kent haar, want het is een opvallende en zeer algemene verschijning in onze tuinen: de kruisspin. Opvallen doet ze vooral door haar grote wielweb, dat meestal fijn en regelmatig wordt geweven. De kruisspin dankt haar naam aan het lichtgekleurde kruisvormige teken op de rugzijde van het achterlijf. Voorts varieert ze wel eens van kleur.
Dit is niet toevallig één van de meest succesvolle spinnen. Dat komt in de eerste plaats door de draden van haar web, die heel sterk en veerkrachtig zijn. Hierdoor blijven er ook grote vliegende insecten in vastkleven.
Als ze de kans krijgen, zullen ze hun eigen web opeten voor ze een nieuw exemplaar maken. Dat web is namelijk heel voedzaam en bovendien kleven er altijd nog wat minuscule insectjes in waar de kruisspin niet de moeite voor had genomen om ze in te spinnen.
Een andere reden waarom de kruisspin zoveel voorkomt, heeft te maken met het feit dat ze zich zowat overal thuis voelt en dus niet te veel eisen stelt aan haar biotoop.

Hoe leeft de kruisspin
Misschien heb je wel eens een net uitgekomen eicocon van een kruisspin gezien. De tientallen tot meer dan honderd kleine, geel-zwarte spinnetjes zitten dan dicht bij elkaar in een spinsel. Wanneer je die gele ‘bol’ met je vinger aanraakt, stuiven de kleintjes in paniek uit elkaar. Meestal zullen ze echter na een aantal uren weer bij elkaar zitten. Als de tijd rijp is, gaan ze elk hun eigen weg en een aantal onder hen zal zich bij voldoende wind laten meedrijven naar andere plaatsen.
Kruisspinnen worden niet graag opgepakt. Wanneer ze bijvoorbeeld in een gesloten handpalm worden vastgeklemd, zullen ze zich proberen te verdedigen door te bijten. Wanneer ze echt in paniek zijn, zullen ze daarbij ook wat gif injecteren. Voor mensen is zo'n gifbeet echter totaal ongevaarlijk. De beet geeft een prik en het gif jeukt enkele uren, maar verdwijnt dan zonder enige schade te hebben berokkend.
De kruisspin werd in 2010 verkozen tot Europese spin van het jaar.
Vaak gestelde vragen over spinnen
Hoeveel ogen heeft een spin?
De meeste spinnensoorten hebben 8 ogen, maar er zijn er ook veel die er maar 6 hebben. Een kleine minderheid heeft er 4, 2 of 0.
Hoeveel poten heeft een spin?
Een spin heeft 8 poten. Vooraan het kopborststuk zijn ook twee -meestal kleine- tasters zichtbaar.
Wat is het verschil tussen een spin en een hooiwagen?
Hooiwagens worden vaak verward met spinnen hoewel het onderscheid vrij eenvoudig gemaakt kan worden:
- Het lichaam van een spin bestaat uit twee delen: het kopborststuk en het achterlijf. Bij hooiwagens zijn beide delen versmolten tot één bolletje. Er is dus geen versmalling zichtbaar tussen beide delen.
- Hooiwagens kunnen geen gif produceren.
- Hooiwagens kunnen geen spindraden maken.
- Waar spinnen verschillende opstellingen van meerdere ogen hebben, hebben hooiwagens boven op het lichaam één paar ogen die op een heuveltje geplaatst staan en zijwaarts gericht zijn.
Meer info over hooiwagens
Leven er gevaarlijke spinnen in België?
In België leven geen spinnensoorten die levensgevaar kunnen opleveren voor de mens.
Kunnen spinnen bijten?
Van de meer dan 700 bekende Belgische spinnensoorten, zijn er een 60-tal dat theoretisch mechanisch in staat is om met de giftanden de menselijke huid te doorboren. Daarbij zijn er een heel deel die je als mens gewoon niet tegenkomt, laat staan in omstandigheden waarin ze zouden willen bijten (enkel als je ze vastknelt) en een aantal dat zelfs niet bijt als je ze zwaar zou pesten. Er schiet dan misschien nog een vijftal soorten over die je mits de nodige inspanningen zou kunnen overtuigen om je te bijten, maar NOOIT zal een spin dus spontaan een mens bijten (bv. wanneer ze over je hand loopt). We herhalen: NOOIT. Er circuleert megaveel fake news over spinnenbeten, zowel op het internet, als in verhalen die mensen vertellen.
Waarom zijn spinnen nuttig?
De nood om levende wezens als ‘nuttig’, ’onnuttig’ of ‘schadelijk’ te taxeren getuigt van een vrij enge visie op natuur, maar zelfs als we zo naar die natuur willen kijken, zijn spinnen voor de mens zeker ‘nuttig’ te noemen. Het zijn immers de enige jagers die in huis op zoek gaan naar insecten die voor ons mensen wel eens ‘overlast’ kunnen bezorgen, zoals vliegen en muggen die ziektes kunnen overbrengen.
Klopt het dat spinnen 's nachts in je mond kruipen?
Nee. Spinnen kunnen via verschillende zintuigen warmte, vochtigheid, luchtstromen, trillingen etc. waarnemen en gaan dus geen zelfmoord plegen door in een menselijke mond te kruipen. Voor het VTM-programma “Ze zeggen dat” werd dit ook in verschillende opstellingen uitgetest en weigerden de spinnen zelfs bij zware sturing om überhaupt richting de mond van proefpersoon Dina Tersago te kruipen. Dus het is een fabeltje dat je 's nachts in je slaap wel eens een spin zou eten.
Hoe geraak je van je angst voor spinnen af?
Spinnenangst is normaal. Onderzoek toonde aan dat de eerste angstreflex bij confrontatie met bv. een donkere spin op een lichte ondergrond, bij alle onderzochte volkeren aanwezig is. Die angstreflex heeft dus vermoedelijk een evolutionaire oorzaak. Wat niet ‘normaal’ is, is arachnofobie. Dat is een extreme angst die bovendien een reële impact heeft op je leven. Dat kan zich bv. uiten in een zenuwachtigheid elk jaar als de mannelijke huisspinnen hun web verlaten en op zoek gaan naar een partner, of in het niet willen betreden van ruimtes waar mogelijk (of zeker) spinnen aanwezig zijn,... Bij arachnofobie is het aangeraden om professionele begeleiding te zoeken die je van je fobie kan verlossen, want vaak lopen mensen veel te lang rond met hun fobie, met alle nare gevolgen van dien.
Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door

Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
Ontvang nieuws over onze natuur en activiteiten rechtstreeks in je mailbox.
Abonneer je op onze nieuwsbrief