Image
Viervlekwielwebspin - Elwin van der Kolk

Viervlekwielwebspin

Araneus quadratus
Wielwebspinnen

Laat je niet teveel leiden door de kleur van de spinnen op de foto's. De viervlekwielwebspin is namelijk onze meest variabele spinnensoort als het op de kleur aankomt.

Grootte
mannetje: 6-8 mm, vrouwtje: 9-20 mm
Levensverwachting

Ongeveer een jaar.

Favoriete maaltijd

Vliegende of springende insecten (sprinkhanen) die in de graslanden leven waar deze spin haar wielweb weeft. Dat zijn bijna altijd vochtige omgevingen, waardoor ook grote insecten zoals waterjuffers en zelfs grote libellensoorten in haar web verstrikt geraken en door de spin worden gedood.

Status
Vrij algemeen
Woonplaats

Ze spint haar web bijna nooit hoger dan een halve meter van de bodem.

Karakter

De volwassen zwangere vrouwtjes horen bij onze grootste spinnensoorten wat lichaamslengte betreft en hebben een groot bolvormig achterlijf. Hierdoor lijken ze soms wat log als ze vanuit hun schuilplaats hun web betreden om een verstrikt geraakte prooi te komen vangen. Hierbij buigt dat web ook merkbaar door onder het gewicht van de spin. Niettemin zijn ze efficiënt in het verschalken van soms spectaculaire prooien.

Verleiding

Het mannetje gaat heel omzichtig te werk bij de benadering van het vrouwtje en tracht haar met bepaalde bewegingen in een soort 'trance' te brengen, waarna hij tot paring kan overgaan.

Afkomst
Inheems

Hoe herken je de viervlekwielwebspin?

Laat je niet teveel leiden door de kleur van de spinnen op de foto's. De viervlekwielwebspin is namelijk onze meest variabele spinnensoort als het op de kleur aankomt. Je kunt zowel witte, gele, groene, oranje als bordeauxrode exemplaren aantreffen, alsook alle tussenvormen. Ook heb je exemplaren met een bladvormige tekening op het achterlijf en exemplaren zonder zo'n tekening. Wat meestal wel aanwezig is, zijn de vier witte vlekken op de rug van het achterlijf. Die staan in een trapeziumvorm, waarbij de voorste twee vlekken dichter bij elkaar staan dan de achterste. De volwassen vrouwtjes hebben een opvallend groot, bolvormig achterlijf. Deze soort kan eigenlijk enkel verward worden met de gewone vorm van de marmerspin. Die heeft soms ook vier witte vlekken op het achterlijf.

Wanneer de vrouwtjes van de viervlekwielwebspin hoogzwanger zijn, behoren ze tot onze grootste wielwebspinnen. Je ziet hun web dan behoorlijk doorbuigen wanneer ze erin komen geklommen. Maar de draden zijn enorm sterk. Je moet maar eens je vinger tegen zo'n brugdraad aan de bovenkant van het web houden en ertegen duwen. Zelfs heel grote en sterke insecten zoals libellen en sabelsprinkhanen worden erin gevangen. De spin komt dan uit haar koepelvormige schuilplaats gekropen en zal bijna altijd direct de gifbeet toedienen. Pas dan begint ze de prooi in te spinnen.

Buiten haar web is de viervlekwielwebspin echt een onhandig diertje. Ze kruipt traag verder of sukkelt op haar rug en kan dan amper zelf weer op haar buik draaien.

De soort is te vinden op de heide, in wegbermen, graslanden of braakliggende terreinen, waar ze haar koepelvormige schuilplaats meestal in samengesponnen grashalmen of bladeren maakt. Ze spint haar web bijna nooit hoger dan een halve meter van de bodem. De viervlekwielwebspin is geen zeldzame soort, maar in het ene jaar zul je haar vaker aantreffen dan in het andere.

Viervlekwielwebspin - Elwin van der Kolk
Afbeelding
Viervlekwielwebspin - Leo Vaes
Leo Vaes

Vaak gestelde vragen over spinnen

Hoeveel ogen heeft een spin?

De meeste spinnensoorten hebben 8 ogen, maar er zijn er ook veel die er maar 6 hebben. Een kleine minderheid heeft er 4, 2 of 0.

Hoeveel poten heeft een spin?

Een spin heeft 8 poten. Vooraan het kopborststuk zijn ook twee -meestal kleine- tasters zichtbaar.

Wat is het verschil tussen een spin en een hooiwagen?

Hooiwagens worden vaak verward met spinnen hoewel het onderscheid vrij eenvoudig gemaakt kan worden:

  • Het lichaam van een spin bestaat uit twee delen: het kopborststuk en het achterlijf. Bij hooiwagens zijn beide delen versmolten tot één bolletje. Er is dus geen versmalling zichtbaar tussen beide delen.
  • Hooiwagens kunnen geen gif produceren.
  • Hooiwagens kunnen geen spindraden maken.
  • Waar spinnen verschillende opstellingen van meerdere ogen hebben, hebben hooiwagens boven op het lichaam één paar ogen die op een heuveltje geplaatst staan en zijwaarts gericht zijn.

Meer info over hooiwagens

Leven er gevaarlijke spinnen in België?

In België leven geen spinnensoorten die levensgevaar kunnen opleveren voor de mens.

Kunnen spinnen bijten?

Van de meer dan 700 bekende Belgische spinnensoorten, zijn er een 60-tal dat theoretisch mechanisch in staat is om met de giftanden de menselijke huid te doorboren. Daarbij zijn er een heel deel die je als mens gewoon niet tegenkomt, laat staan in omstandigheden waarin ze zouden willen bijten (enkel als je ze vastknelt) en een aantal dat zelfs niet bijt als je ze zwaar zou pesten. Er schiet dan misschien nog een vijftal soorten over die je mits de nodige inspanningen zou kunnen overtuigen om je te bijten, maar NOOIT zal een spin dus spontaan een mens bijten (bv. wanneer ze over je hand loopt). We herhalen: NOOIT. Er circuleert megaveel fake news over spinnenbeten, zowel op het internet, als in verhalen die mensen vertellen. 

Waarom zijn spinnen nuttig?

De nood om levende wezens als ‘nuttig’, ’onnuttig’ of ‘schadelijk’ te taxeren getuigt van een vrij enge visie op natuur, maar zelfs als we zo naar die natuur willen kijken, zijn spinnen voor de mens zeker ‘nuttig’ te noemen. Het zijn immers de enige jagers die in huis op zoek gaan naar insecten die voor ons mensen wel eens ‘overlast’ kunnen bezorgen, zoals vliegen en muggen die ziektes kunnen overbrengen.

Klopt het dat spinnen 's nachts in je mond kruipen?

Nee. Spinnen kunnen via verschillende zintuigen warmte, vochtigheid, luchtstromen, trillingen etc. waarnemen en gaan dus geen zelfmoord plegen door in een menselijke mond te kruipen. Voor het VTM-programma “Ze zeggen dat” werd dit ook in verschillende opstellingen uitgetest en weigerden de spinnen zelfs bij zware sturing om überhaupt richting de mond van proefpersoon Dina Tersago te kruipen. Dus het is een fabeltje dat je 's nachts in je slaap wel eens een spin zou eten.

Hoe geraak je van je angst voor spinnen af?

Spinnenangst is normaal. Onderzoek toonde aan dat de eerste angstreflex bij confrontatie met bv. een donkere spin op een lichte ondergrond, bij alle onderzochte volkeren aanwezig is. Die angstreflex heeft dus vermoedelijk een evolutionaire oorzaak. Wat niet ‘normaal’ is, is arachnofobie. Dat is een extreme angst die bovendien een reële impact heeft op je leven. Dat kan zich bv. uiten in een zenuwachtigheid elk jaar als de mannelijke huisspinnen hun web verlaten en op zoek gaan naar een partner, of in het niet willen betreden van ruimtes waar mogelijk (of zeker) spinnen aanwezig zijn,... Bij arachnofobie is het aangeraden om professionele begeleiding te zoeken die je van je fobie kan verlossen, want vaak lopen mensen veel te lang rond met hun fobie, met alle nare gevolgen van dien. 

Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door

Afbeelding
ObsIdentify - Shutterstock
NP

Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
 

Download voor iOS    Download voor Android