Nachtzwaluw
Overdag rust dit perfect gecamoufleerde zangwonder graag uit op een dennen- of berkentak. ’s Nachts komt hij tot leven en schalt hij door de heide met een indrukwekkend salvo aan buitenaardse klanken – tot wel 1900 noten per minuut.
grote insecten, vooral nachtvlinders
Vormt vermoedelijk koppels per broedseizoen.
heide, stuifzand, dennenbos
raadselachtige nachtbraker
Ontsteekt in een ratelende serenade en slaat driftig met de vleugels tegen elkaar tijdens de balts.
Hoe herken je de nachtzwaluw?
- Verenkleed met perfect camouflerende mix van bruin, grijs en zwart
- Van dichtbij bekeken heeft de nachtzwaluw duidelijk uitstekende tastharen rond de snavel, die hem helpen om prooien te lokaliseren in de vlucht
Vanuit West-Europees oogpunt is de nachtzwaluw een unieke vogel. Hij behoort tot een aparte familie: de nachtzwaluwen, waarvan we bij ons maar één soort kennen. Nachtzwaluwen lijken eigenlijk niet zo op zwaluwen. Hun silhouet heeft meer weg van dat van een kleine valk. Het verenkleed van de nachtzwaluw vormt een perfecte mix van bruin, grijs en zwart. De ideale camouflage tijdens een dutje overdag op een dode tak of tussen het strooisel op de grond.
Het geluid van de nachtzwaluw
Vanop een zangpost (doorgaans een dennenboom) laat de nachtzwaluw een monotoon, snorrend geratel weerklinken, dat af en toe wordt onderbroken door een hogere noot. Een zingende nachtzwaluw zou zo’n 1900 noten per minuut produceren. In de vlucht laten ze soms nog een andere roep horen, die min of meer klinkt als ‘krruIET’ en kikkerachtig aandoet – aldus de ANWB-vogelgids. Nog bijzonder is dat de mannetjes tijdens de vlucht soms hoorbaar met hun vleugeltoppen tegen elkaar klapperen.
Hoe leeft de nachtzwaluw?
Wat eet de nachtzwaluw?
Nachtzwaluwen eten graag grote insecten, met een voorkeur voor nachtvlinders. Vooral uiltjes – een familie van middelgrote nachtvlinders, met de huismoeder als talrijkste vertegenwoordiger – vinden ze niet te versmaden.
Hoe plant de nachtzwaluw zich voort?
Tijdens de balts laat het mannetje zijn typische, unieke ratel horen en slaat hij geregeld driftig met de vleugels tegen elkaar. Eens ze tot broeden overgaan, maken nachtzwaluwen hun nest onder dennen of berken langs de bosrand. Nu ja, ‘nest’. Ze maken eigenlijk gewoon een kuiltje in de grond in wat strooisel van dennennaalden. Daarin leggen ze dan twee eieren.
Wist je dat?
Waar vind je de nachtzwaluw?
Doorgaans associëren we nachtzwaluwen met heidegebieden. Daar zitten de grootste Vlaamse populaties inderdaad. Maar eigenlijk verkiezen ze vooral de overgangen tussen heide en bos.
> Bekijk deze soort op waarnemingen.be
Kom deze soort veel voor?
Het rapport Bijzondere broedvogels in Vlaanderen 2013–2018 schat de Vlaamse populatie op ongeveer 600 a 1000 broedparen. Het is wachten op de nieuwe broedvogelatlas voor nog recentere cijfers. Sowieso is het in kaart brengen van de populatie niet eenvoudig. Want nachtzwaluwen hebben misschien wel een opvallende zang, maar ze durven gerust de ene zangpost verlaten om even later een halve kilometer verderop te zingen.
Het is wel duidelijk dat de nachtzwaluwen profiteren van allerlei natuurherstelprojecten. Aaneengesloten dennenplantages worden op tal van locaties in de Kempen gevarieerder gemaakt, met open plekken waar heide zich kan ontwikkelen. Er zijn tientallen locaties in de provincies Antwerpen en Limburg waar nachtzwaluwen zijn teruggekeerd of toegenomen. Vooral de laatste twintig jaar nemen ze duidelijk toe in aantal.
Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door
Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
Ontvang nieuws over onze natuur en activiteiten rechtstreeks in je mailbox.
Abonneer je op onze nieuwsbrief